| Auteur: Pim / Supervisor: Pim / Co-auteur: [[]] / Niveau: Beginner / Paginastatus: Incompleet. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee? |
Bij ernstige bloedingen -zowel inwendig als uitwendig- kan in korte tijd veel bloedverlies optreden met een ernstige achteruitgang van de toestand van het slachtoffer als gevolg. Er kan hypovolemische shock optreden en indien niet wordt ingegrepen zal de dood intreden. Bij zowel de inwendige als de uitwendige bloedingen speelt de eerstehulpverlener een belangrijke rol. Hij zal de eerste tijdig moeten herkennen en bij de tweede het bloedverlies proberen te beperken. Professionele hulp inschakelen is essentieel en zal dan ook zo snel mogelijk dienen te gebeuren.
Inhoud
Inleiding
Er worden twee typen ernstige bloedingen onderscheiden: de inwendige bloeding en de uitwendige bloeding. De inwendige bloeding ontstaat door een ongeval of een spontaan optredende bloeding in een orgaan, een weefsel of een botstructuur. Het bloedverlies is niet aan de buitenzijde van het lichaam waarneembaar en de eerstehulpverlener zal dan ook op grond van andere symptomen een inwendige bloeding vermoeden. In de eerste plaats is dat het ongevalsmechanisme, bij een stomp trauma in de buik kunnen de diverse orgaanstructuren beschadigd raken, grote bloedvaten scheuren kan er bloedverlies optreden. Voorbeelden hier van zijn: een stuur in de buik krijgen bij een ongeval. Ook kunnen bij fracturen grote bloedingen optreden, afhankelijk van de grootte van het bot. Van een polsfractuur zal het slachtoffer niet in shock raken, echter kan bij een bovenbeensfractuur ruim 1,5 liter bloed verloren gaan.
Een bijzonder type inwendige bloeding is de 'spontane' inwendige bloeding. Deze kan bijvoorbeeld optreden bij afwijkingen in de bloedvaten in organen, of bij afwijkingen aan de aorta. Hierbij kan men denken aan een aneurysma waarbij de wand van de aorta verzwakt en vergroot is. Deze kunnen spontaan barsten en geven een levensgevaarlijke bloeding.
Een uitwendige bloeding valt direct op door het vele bloedverlies. Afhankelijk van welke vaten zijn aangedaan kan er sprake zijn van een slagaderlijke bloeding of een aderlijke bloeding. Een slagaderlijke bloeding kenmerkt zich door pulserend bloedverlies, waarbij het bloed helderrood van kleur is. Een aderlijke bloeding stroomt gelijkmatig en is doorgaans donkerrood van kleur.
Essentieel bij de behandeling van ernstige bloedingen is het tijdig herkennen van een beginnende shock.
Symptomen en klachten
Inwendige bloedingen
Het ongevalsmechanisme speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van een inwendige bloeding en zal de eerstehulpverlener aanwijzingen geven of hij een inwendige bloeding kan verwachten. Soms zijn er direct na het ongeval nog geen duidelijke verschijnselen, maar kan de toestand van het slachtoffer geleidelijk slechter worden. Tekenen van een inwendige bloeding zijn onder andere: pijn, zwelling, misselijkheid, braken en de tekenen van shock. Bij ernstige bloedingen in de buik gaat het slachtoffer vaak met opgetrokken knieën of in foetushouding liggen, als gevolg van prikkeling van het buikvlies, de buik is dan ook zeer gevoelig voor aanraking en deze kan plankhard worden.
Uitwendige bloedingen
Een uitwendige bloeding kenmerkt zich door veel bloedverlies en kan zowel slagaderlijk als aderlijk zijn.
Tekenen van shock
Beide type bloedingen kunnen leiden tot shock. Let dan ook altijd op tekenen van shock:
- Bleke klamme huid
- Zwakke snelle pols
- Vertraagde capillairy refill
- Bewustzijnsstoornissen
- Onrust, agitatie
Handelen
Inwendige bloedingen
Bij een inwendige bloeding beperkt de Eerste Hulp zich tot het controleren van de vitale functies en ingrijpen indien er veranderingen zijn. Het slachtoffer wordt bij voorkeur plat neergelegd, of in de houding die hij op dat moment het prettigste vindt (foetushouding). Belangrijk is dat het slachtoffer gerustgesteld wordt. Geef het slachtoffer nooit te drinken! Dit kan een shock verergeren! Slachtoffers met (mogelijke) inwendige bloedingen mogen zo min mogelijk verplaatst worden, omdat dit de bloeding kan verergeren.
Uitwendige bloedingen
Bij uitwendige bloedingen is de essentie van de Eerste Hulp: Voorkom verder bloedverlies! Dat betekent rechtstreeks druk uit oefenen op de wond. Deze methode is zeer effectief in het stoppen van de bloeding. Dat wordt tenminste 10 minuten gedaan. Bij voorkeur wordt er een snelverband of een schone doek op de wond gedrukt en draagt de hulpverlener handschoenen. Daarnaast wordt (indien mogelijk) het aangedane lichaamsdeel omhoog gehouden, boven het niveau van het hart. De zwaartekracht zal de bloeding dan al fors verminderen. Druk rechtstreeks op de wond is net zo effectief als het gebruiken van drukpunten, het is echter veiliger omdat bij gebruik van drukpunten schade kan ontstaan aan omliggende weefsels, zoals zenuwen. Het gebruik van een tourniquet of knevel is obsoleet, omdat dit tot ernstige schade kan leiden, dit wordt niet gebruikt in normale omstandigheden.
Voor de behandeling van de bloeding maakt het niet uit of het een aderlijke of een slagaderlijke bloeding is, ook aderlijke bloedingen kunnen zeer ernstig bloedverlies veroorzaken. Het inschakelen van professionele hulp is altijd nodig.
Behandelen van een uitwendige bloeding:
- Geef druk rechtstreeks op de wond en houdt het aangedane lichaamsdeel omhoog
- Leg het slachtoffer plat op de grond (voorkomen flauwte en behandeling shock)
- Waarschuw de hulpdiensten
- Leg een wonddrukverband aan over de wond
- Blijf de vitale functies controleren tot de ambulance is gearriveerd