Bij de benadering van een slachtoffer zijn een aantal zaken belangrijk. Allereerst natuurlijk om als hulpverlener rustig te blijven, niet in paniek te raken en op een gestructureerde manier Eerste Hulp te verlenen. De onderdelen DRS oftewel Danger (gevaar), Response (reactie) en Shout for Help (roep om hulp) vormen de eerste basis voor de start van de hulpverlening. Men gaat na of er een direct gevaar is voor hulpverlener, omstanders en slachtoffers en neemt zonodig dat gevaar weg. Daarna wordt gekeken of het slachtoffer aanspreekbaar is, of niet reageert op aanspreken en voorzichtig schudden. Hulpverlenen doe je bij voorkeur nooit alleen, dus wordt in een vroeg stadium een omstander of collega hulpverlener gevraagd om je te assisteren.
Inhoud
Danger
De eerste stap bij het verlenen van Eerste Hulp -waar dan ook- is het zorgen voor een veilige werkomgeving voor de hulpverlener en een veilige situatie voor omstanders en het slachtoffer. Een gewonde hulpverlener is niet in staat goed hulp te verlenen aan het slachtoffer en de gevolgen voor beiden kunnen groot zijn. Ook dienen extra slachtoffers te worden voorkomen, door omstanders een veilige plek te wijzen. Alvorens men start met de hulpverlening dient de hulpverlener er van overtuigd te zijn dat de situatie veilig is, of dient hij eerst te zorgen voor een veilige situatie door het gevaar weg te nemen, of indien de situatie het toelaat het slachtoffer te verplaatsen naar een veilige omgeving.
Het beoordelen van de situatie op veiligheid is niet iets dat je in 1 dag leert. Het vergt training, gewaarwording en praktijkervaring. Alle zintuigen zijn nodig om een situatie te beoordelen. Neem tijd om de situatie te overzien, te kijken of er factoren zijn die een gevaar kunnen opleveren en of je mogelijk al een snelle indruk kan krijgen van het ongevalsmechanisme. Ook het gehoor en de neus spelen een belangrijke rol, denk aan het weglekken van gas dat men zowel kan horen als ruiken. Vreemde geuren kunnen een aanwijzing zijn dat er wat mis is. Niets ruiken wil overigens niet zeggen dat er geen giftig gas aanwezig kan zijn (denk aan koolmonooxide. Ook de huid en het gevoel kunnen helpen bij het beoordelen, denk aan temperatuur, vochtigheid en elektriciteit.
Behalve omgevingsfactoren kan ook het slachtoffer zelf een bron van gevaar zijn voor de hulpverlener. Sommige ziektebeelden geven agressie en bijvoorbeeld bij druggebruik kan het slachtoffer onverwacht (agressief) reageren. Daarnaast kan het slachtoffer een besmettelijke ziekte hebben, die bijvoorbeeld via het bloed of ander lichaamsvocht overdraagbaar is. Draag bij voorkeur altijd handschoenen en probeer aanraking van het bloed te vermijden.
Ook omstanders kunnen onverwacht reageren op de hulpverlener en zelfs verbaal of fysiek geweldadig worden richting de hulpverlener. In dat geval kiest de hulpverlener voor zijn eigen veiligheid en trekt hij zich terug totdat beveiliging of politie voor een veilige situatie hebben gezorgd. <p/> Lees ook de tekst over het ongevalsmechanisme en hoogenergetisch trauma (HET) <p>
| Airbags |
|---|
| Let op: indien de airbags bij een ongeval niet afgegaan zijn, bestaat het risico dat deze na het ongeval
alsnog open gaan. Houd hier bij de benadering van het slachtoffer in de auto en met name bij de bestuurder en zijn bijrijder rekening mee. Kom nooit tussen het slachtoffer en het stuur of tussen slachtoffer en het dashboard in. Wacht tot de brandweer de airbags heeft uitgeschakeld. Eventueel kan men via het achterportier de auto in mits er geen brandgevaar of andere gevaren zijn. Je kunt dan eventueel de nek stabiliseren vanaf de achterbank. Indien de airbag opengaat terwijl de hulpverlener zich tussen stuur en slachtoffer bevindt is er een groot risico dat de hulpverlener ernstig gewond raakt. |
Er is gevaar, wat dan?
Er zijn grofweg drie mogelijkheden indien er een gevaarlijke situatie is:
- Het slachtoffer ligt op een gevaarlijke plaats en de hulpverlener kan hem (middels de Rautek Manoeuvre) naar een veilige plaats brengen, zonder zelf in gevaar te komen.
- De hulpverlener kan zelf (of met hulp van omstanders) het gevaar afwenden en de gevaarlijke situatie beeindigen, zonder daarbij zelf in gevaar te zijn.
- Het is niet mogelijk om de gevaarlijke situatie weg te nemen of het slachtoffer te verplaatsen zonder zelf in gevaar te komen. Er is professionele hulp nodig om een veilige situatie te creëren.
<p> Lees ook: de noodvervoersgreep van Rautek.
Response
Het testen van de reactie van het slachtoffer is een eigenlijk niet meer dan logische stap in de benadering van het slachtoffer. Een slachtoffer wordt immers altijd aangesproken uit beleefdheid en hulpverleners en omstanders zullen proberen na te gaan wat er is gebeurd. Soms kan men bij het benaderen van het slachtoffer al direct zien of een slachtoffer alert is en dus reageert op aanspreken. Soms kan het testen van de reactie van het slachtoffer eisen dat het slachtoffer wordt aangeraakt voordat hij zijn ogen open doet, soms is er geen reactie op schudden. In principe is de response slechts een korte stap in het protocol, waarin men een eerste schifting maakt: het slachtoffer reageert wel en dus zullen in eerste instantie de vitale functies niet al te ernstig gestoord zijn of het slachtoffer reageert niet en het is dus mogelijk dat er ernstige stoornissen in de vitale functies aanwezig zijn. <p> Bedenk dat het testen van de response een dynamisch iets is, waarbij niet alleen gekeken wordt of het slachtoffer goed reageert, maar ook getracht wordt nieuwe informatie over het ongevalsmechanisme en de toestand van het slachtoffer in te winnen. Zo zal men bij een slachtoffer dat qua vitale functies niet bedreigd is vragen wat er is gebeurd, welke krachten hebben ingewerkt op het slachtoffer, waar het slachtoffer pijn heeft. Deze vragen worden echter kort behandeld, pas in het onderdeel Exposure is er ruimte om hier uitgebreid op in te gaan. Nu dienen deze vragen slechts om een eerste inschatting te maken en informatie te verzamelen over mogelijk bestaande letsels.
Shout for Help
Het onderdeel ‘ Shout for Help’ dient ervoor om tijdig voor hulp te zorgen. Omstanders zullen vrij snel vertrekken nadat ze zien dat er iemand aanwezig is die meer weet dan zij. Hulpverlenen kun je echter nooit alleen. Vraag omstanders om bij je te blijven en geef ze eventueel al direct een taak, zoals:
- Het zorgen voor een veilige werksituatie door bijvoorbeeld het tegenhouden van verkeer
- Het alarmeren van de professionele hulpdiensten via 112
- Het opwachten van de hulpdiensten
- Het assisteren bij de Eerste Hulp aan het slachtoffer, bijvoorbeeld door het vasthouden van een
drukpunt, het vasthouden van hoofd en nek bij immobilisatie of het geruststellen van het slachtoffer
- Het halen van verbandmiddelen of een AED
- Het opvangen van familie van het slachtoffer
Het is altijd goed om na te gaan of er omstanders aanwezig zijn die ook beschikken over een EHBO diploma of die werkzaam zijn als verpleegkundige of arts. Mogelijk kunnen zij jouw kennis aanvullen en assisteren bij de hulp aan het slachtoffer. Als je een omstander aanspreekt, spreek hem dan beleefd doch dringend aan, iemand moet zich namelijk aangesproken voelen om jou te komen helpen. Vaak helpt het om iemand aan te wijzen omdat
er anders kans is dat niemand zich aangesproken voelt.