Kwallensteken

Een gecontroleerde versie van deze pagina, goedgekeurd op 20 sep 2011, is gebaseerd op deze versie.

Auteur: Pim / Supervisor: Pim / Co-auteur: [[]] / Niveau: Beginner/Gevorderd / Paginastatus: Concept. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding.

Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee?

Beten van kwallen komen in Nederland met enige regelmaat voor in de kustprovincies. Kwallen leven in zout water en spoelen afhankelijk van stromingen, windrichting en seizoen aan op het strand. Kwallenbeten kunnen zowel tijdens het zwemmen als op het strand ontstaan. De meeste kwallen in de Noordzee zijn niet gevaarlijk, maar kunnen wel leiden tot vervelende klachten. In de meer tropische zeeën komen echter wel kwallen voor die kunnen leiden tot ernstige verschijnselen en zelfs overlijden.

Kwallen steken met brandharen, die vaak als tentakels onder de kwal langen of op zijn oppervlak zitten. Deze geven een reactie bij aanraking. Op de plaats waar deze brandharen de huid hebben geraakt, treedt een reactie op met roodheid, zwelling en soms blaarvorming. Er is vaak (veel) pijn, een branderig gevoel of jeuk. Soms treden ernstige reacties op, waarbij stoornissen in de vitale functies en ernstige anafylactische reacties kunnen optreden.

De mogelijkheden om de inwerking van het gif te beperken zijn beperkt. Bij ernstige verschijnselen moet snel professionele hulp worden ingeschakeld.

Spoelen met zout water kan de inwerking beperken en verkoelend werken. Gebruik geen zoet water, dit kan de brandharen opnieuw activeren waardoor de klachten verergeren.
Gebruik bij 'Nederlandse' kwallen géén azijn, dit verergert doorgaans de klachten. Bij sommige tropische kwallen kan azijn wel effectief zijn, vraag dit eventueel na aan lokale bevolking of medische posten.
Waarschuw bij ernstige verschijnselen een ambulance. Indien de klachten niet binnen een kwartier tot een half uur verminderd zijn, ga dan naar een huisarts.
Gebruik eventueel een middel om de jeuk te beperken, zoals Nestocyl of vraag bij een strandpost na of zij een middel hebben.
Ondanks de jeuk wordt wrijven sterk afgeraden, dit zorgt voor meer irritatie van de huid.