Vergiftigingen, ook wel intoxicaties genoemd, komen relatief veel voor en varieeren van inname van een relatief onschuldige stof tot ernstige vergiftigingen met stoornissen van de vitale functies. Iedere stof is een potentieel vergif. Het effect en de schadelijkheid zijn afhankelijk van de hoeveelheid die wordt ingenomen en de wisselwerking met de processen in het lichaam. Van sommige stoffen is erg veel nodig om te spreken van een vergiftiging. Van water moet men vele liters innemen om schadelijke effecten te bereiken. Van sommige stoffen is een kleine hoeveelheid al voldoende om ernstige verstoringen te veroorzaken.
Inleiding
innendringen. Meest gebruikelijk is via de mond naar het maag-darmkanaal. Ook via de luchtwegen kunnen giftige gassen binnendringen. De huid en de ogen zijn een andere mogelijkheid. Giftige stoffen kunnen ook direct in de bloedbaan worden gespoten. Er bestaat een enorme diversiteit aan verschillende soorten vergif. Zoals gezegd wordt iedere stof giftig als er maar genoeg van in het lichaam terecht komt. Elk gif heeft zijn eigen werkingsmechanisme. Het voert te ver om al deze mechanismen hier te bespreken. In dit stuk zal wel besproken worden wat te doen als EHBO-er in het geval van een vergiftiging. Centraal bij de eerste hulp bij intoxicaties staat de eigen veiligheid! Symptomen Het is niet mogelijk om alle symptomen op te noemen die veroorzaakt kunnen worden door intoxicatie. Daarvoor zijn de werkingsmechanismen (en dus ook de symptomen) te uiteenlopend. Hieronder staat een niet complete lijst van verschijnselen die op kunnen treden bij intoxicatie: · bewustzijnsdaling · epileptische aanval · buikpijn · misselijkheid / braken · spierkrampen · verlamming · chemische verbranding van de oesophagus · benauwdheid · hoofdpijn · duizeligheid Om erachter te komen wat er gebeurd is dient de EHBO-er goed naar de situatie te kijken. Zijn er aanwijzingen dat het slachtoffer vergiftigd is? Bijvoorbeeld een leeg potje pillen, een lege fles schoonmaakmiddelen, besjes op de grond, giftige damp, lege flessen drank, etc. Bovendien kan het slachtoffer soms vertellen dat hij iets vreemd binnen gekregen heeft. Handelen Vergiftiging via het maag-darmkanaal: · Denk aan eigen veiligheid! · Protocol DRS. ABCDE · Zorg voor deskundige hulp. In geval van een bedreiging van de vitale functies is dat 112, anders kan ook de huisarts gebeld worden. · Zoek uit wat het slachtoffer heeft ingenomen. Neem de verpakking mee naar de professionele hulpverlener. · In geval van vergiftiging met een bijtende stof, laat het slachtoffer één of twee glazen water drinken. Voor een kind volstaat een half glas. · In geval van een olie of petroleumachtige stof niet laten drinken. Via de luchtwegen: · Let op gevaar voor jezelf. Mogelijk is er nog giftig gas aanwezig · DRS. ABCDE
Via de luchtwegen:
· Let op gevaar voor jezelf. Mogelijk is er nog giftig gas aanwezig
· DRS. ABCDE
5BOSA2 – Vaardigheden Acute Geneeskunde 133
· Bel 112. Er bestaat altijd het gevaar op een stoornis in de vitale functie vanwege beschadiging
van de longen of trachea.
· Pas indien nodig BLS toe. Beademen is echter verboden bij blauwzuurgasvergiftiging, dat
vrijkomt bij het verbranden van PVC.
Via de huid of ogen:
· Let op gevaar voor jezelf, trek altijd handschoenen aan
· DRS. ABCDE
· Zorg voor deskundige hulp. 112 bij grote oppervlakten of bij bedreigde vitale functies, anders
huisarts
· Trek indien nodig de besmette kleren uit en spoel het gif van de huid of de ogen af. Doe dat 30
minuten of tot er deskundige hulp is.
Intraveneuze vergiftiging:
Dit zal een EHBO-er niet vaak tegenkomen. Op straat wordt nog wel eens heroïne, cocaïne of
amfetamine intraveneus gespoten. Voor de EHBO-er is het belangrijk om vooral aan de eigen veiligheid
te denken en 112 te waarschuwen. Let vooral op omdat niet iedereen zomaar gediend is van hulp.
Naalden kunnen misschien besmet zijn met HIV of hepatitis B. Let op de eigen veiligheid: draag
handschoenen!
Een overdosis heroïne leidt tot verminderde ademhaling en uiteindelijk ademstilstand. Dit is dus wel een
levensbedreigende situatie.