| Auteur: Pim / Supervisor: Pim / Co-auteur: {{{coauthor}}} / Niveau: Beginner/Gevorderd / Paginastatus: Concept. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee? |
Een gebroken heup of heupfractuur (medische term collumfractuur) is een breuk van het bovenbeen in de verbinding tussen de kop en het dijbeen (femur), ofwel de hals. Soms loopt de breuk alleen door de hals (de klassieke mediale collumfractuur), soms is ook het bovenste deel van het dijbeen aangedaan (een pertrochantaire of subtrochantaire fractuur). Een gebroken heup is niet het zelfde als een gebroken bovenbeen of femurfractuur.
Heupfracturen worden als gevolg van botontkalking (osteoporose) met name bij ouderen gezien en treden op na een val op de heup of zij. Doordat het bot zwakker wordt is de hals een zwakke plek in het been en breekt deze daar gemakkelijk af. Klassiek zijn het uitglijden in de badkamer, het struikelen in huis of op straat. Er is vaak veel pijn in de heup en het bovenbeen, hoewel sommige ouderen nauwelijks pijn aangeven als zij niet bewegen.
Het aangedane been is vaak verkort ten opzichte van de goede zijde en vaak ligt het been met de voet naar buiten gedraaid (in exorotatie). Het been is niet meer te belasten en er is asdrukpijn over het been.
Behalve een fractuur kan er ook een heupontwrichting of heupluxatie optreden. Soms treedt dit aan een gezond heupgewricht, maar vaker wordt dit gezien na een heupoperatie waarbij de heupkop of heupkop en kom vervangen zijn. Afhankelijk van de richting van de ontwrichting kan het been verkort zijn en naar binnen of buiten gedraaid liggen.
Eerste Hulp
De Eerste Hulp bij een heupfractuur of heupontwrichting bestaat uit:
- Controleren van de ABCDE en Vitale functies
- Controleren of er geen andere letsels zijn (denk ook aan Hoofd- en hersenletsel!)
- Steun en rust geven aan het been door een dekenrol langs voet en knie te leggen of met de handen de voet te ondersteunen. (zie ook Stabilisatie van een botbreuk.
- Let er op dat er ook een breuk van het dijbeen zelf kan zijn, waarbij veel bloed verloren kan gaan (>shock)