| Auteur: Pim / Supervisor: Pim / Co-auteur: [[]] / Niveau: Beginner / Paginastatus: Concept. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee? |
Chemische brandwonden ontstaan door inwerking van chemische stoffen op de huid en onderliggende weefsels. De chemische stof gaat een reactie aan de cellen in de huid waardoor deze ernstig beschadigd raakt. De reactie die ontstaat is vergelijkbaar met die van brandwonden door warmte. Tevens kan de stof door de huid worden opgenomen, waardoor de stof in de bloedbaan komt en een vergiftiging veroorzaakt. Chemische brandwonden vallen onder de groep Thermische letsels.
Voor de indeling van de ernst van verbranding door chemische stoffen wordt dezelfde indeling gebruikt als bij brandwonden door hitte.
| Gradatie | Diepte | Symptomen | Gevoeligheid | Refill |
|---|---|---|---|---|
| Ie | Oppervlakkig | Rood, gezwollen | Pijnlijk | Verhoogd |
| IIe | Oppervlakkig dermis | Rood, gezwollen, blaarvorming | Zeer pijnlijk | Verhoogd |
| Intermediair dermis | Rood, gezwollen, blaarvorming | Zeer pijnlijk | Verlaagd | |
| Diep dermis | Rood, gezwollen, blaarvorming, ernstige ontvelling | Niet pijnlijk | Verlaagd | |
| IIIe | Volledige verlies huid |
Wit, beige, of verkoold | Niet pijnlijk | Afwezig |
Symptomen en klachten
Zoals boven beschreven zijn er meerdere mogelijkheden om chemische brandwonden in te delen. Voor de Eerste Hulp is de indeling in Graden het meest geschikt. Afhankelijk van het type stof dat de verbranding veroorzaakt kan de wond er anders uitzien. Sommige stoffen zorgen voor een verkleuring of verweking van de huid.
- Een eerstegraads brandwond wordt gekenmerkt door roodheid van de huid, zwelling van de huid en pijn.
- Een tweedegraads brandwond heeft behalve roodheid en zwelling van de huid ook blaarvorming, doordat de bovenste huidlaag is los gelaten. De blaren zijn meestal gevuld met helder weefselvocht. De huid is extreem pijnlijk. Bij een oppervlakkige tweedegraads verbranding is de lederhuid niet ernstig beschadigd. Is de capillary refill echter vertraagd of afwezig, dan is er tot diep in de lederhuid schade.
- Een derdegraads brandwond kenmerkt zich door ernstige schade aan de huid. Er is een dieprode of witte kleur, soms kan er ook een andere verkleuring zijn afhankelijk van de stof die ingewerkt heeft op de huid. Er is geen capillary refill en het gebied dat derdegraads verbrand is kan gevoelloos zijn.
Een brandwond is in principe altijd pijnlijk, omdat rondom het derdegraads gebied altijd tweede- en eerstegraads verbranding aanwezig is.
Indien een groot oppervlak tweede- of derdegraads verbrand is bestaat er het risico op het optreden van hypovolemische schok als gevolg van vochtverlies door de blaren. Daarnaast is er groot infectiegevaar. Het testen van de capillary refill of het gevoel in chemische brandwonden is in principe niet voor de eerstehulpverlener weggelegd omdat hij hierdoor zelf in aanraking kan komen met de stof.
Inschatten van het verbrande gebied
Bij tweede- en derdegraads verbrandingen is het van belang de oppervlakte van het chemisch verbande gebied in te schatten. Hiervoor zijn diverse methoden beschikbaar, zoals de 'Regel van negen'. Een handige vuistregel is dat de hand van het slachtoffer met gesloten vingers 1 procent van zijn lichaamsoppervlak vertegenwoordigd.
Zie ook: De regel van negen.
Denk er ook aan dat er symptomen kunnen bestaan van een vergiftiging en dat de vitale functies bedreigd kunnen raken!
Handelen
Let op de eigen veiligheid! Draag indien mogelijk handschoenen en beschermende kleding!
Behandeling van chemische verbranding bestaat in de eerste plaats uit het voorkomen van verdere inwerking van de chemische stof. Dat betekent dat alle kleding die is besmet moet worden uitgetrokken, inclusief schoenen en sierraden. Probeer de huid niet verder te beschadigen.
Spoel tenminste 45 minuten met lauw-warm stromend water. Het spoelen dient in de eerste plaats om de stof zoveel mogelijk te verdunnen en van de huid te spoelen, om de inwerking te beperken. Pas op dat het water dat over de wond gespoeld heeft niet over het lichaam van het slachtoffer of hulpverlener stroomt. In veel laboratoria en scholen zijn speciale douches beschikbaar. Indien het slachtoffer hier in zijn geheel onder gaat staan moet alles uit, inclusief sierraden en schoenen omdat zich daarin anders de stof kan ophopen.
De wonden worden na het spoelen afgedekt met Metallinegaas (gebruik géén Bunshield of WaterJel!). Laat blaren intact. Bij grote oppervlakten kan ook een schone doek gebruikt worden. Indien een groot oppervlak besmet geraakt is, ben dan extra bedacht op stoornissen in de vitale functies.
- Denk aan de eigen veiligheid, draag handschoenen en bescherming
- Waarschuw professionele hulp, maak duidelijk om welke stof het gaat
- Verwijder alle kleding waarin de chemische stof aanwezig is
- Spoel tenminste 45 minuten met lauw stromend water
- Dek de wonden zo schoon mogelijk af met Metallinegaas of een schone doek