COPD

Een kwaliteitsversie van deze pagina, goedgekeurd op 7 mrt 2012, is gebaseerd op deze versie.

Auteur: Pim / Supervisor: Pim,Arenda / Co-auteur: Arenda / Niveau: Gevorderd / Paginastatus: Concept. Laatste bewerking: Arenda. Zie ook Handleiding.

Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee?

Bronvermelding
De tekst op deze pagina is afkomstig van Wikipedia en kan bewerkt zijn.

COPD is een ernstige longaandoening die vroeger ook wel chronische bronchitis of longemfyseem genoemd werd. De term COPD is een afkorting van de Engelse term 'Chronic Obstructive Pulmonary Disease' ofwel chronisch obstructieve longziekte. COPD komt in Nederland voor bij 20 op de 1000 mensen (wat neerkomt op 320.000 COPD-patiënten). ^[1]

Bij chronische bronchitis zijn de oorzaken vaak ontstekingsprocessen in de kleine luchtwegen, de bronchioli. Hierdoor zwellen de slijmvliezen op en wordt er meer slijm geproduceerd, waardoor een gedeeltelijke obstructie (vernauwing) van de luchtwegen ontstaat. Bij longemfyseem is de wand van de longblaasjes beschadigd als gevolg van chronische ontsteking. De longblaasjes zijn in trosjes met de kleine luchtwegen (bronchioli) verbonden. In het ontstekingsproces gaan de dunne wanden van de longblaasjes kapot en onstaan er grotere luchtruimtes met netto minder gaswisselingsoppervlak. Ook verliezen de bronchiolen hun stevigheid door de beschadiging en zakken tijdens de uitademing in elkaar.

De belangrijkste risicofactor voor het krijgen van COPD is roken, waarbij langer roken een groter risico oplevert. Daarnaast kan COPD optreden als gevolg van langdurige blootstelling aan fijne stofdeeltjes. Ook lijkt er een erfelijke component te zijn die het risico op het krijgen van COPD vergroot.

In de beginfase van COPD is er vooral sprake van een toename van slijmvorming en hoesten. Bij het vorderen van de ziekte raakt de structuur van de longen in toenemende mate beschadigd en neemt de ventilatie (de hoeveelheid lucht in de longen die bij iedere ademteug ververst wordt) af. Hierdoor neemt de longfunctie sterk af en treedt sneller kortademigheid, waardoor de patiënt zich steeds minder kan inspannen.

Symptomen en klachten

Bij COPD heeft men vooral last van chronische benauwdheid/kortademigheid, chronisch (continu) hoesten, het welbekende rokerskuchje, en overmatige slijmproductie. Bij sommige patiënten verloopt de ziekte mild, bij anderen kan er sprake zijn van een snel verergerend beeld. Soms wordt de patiënt zo benauwd, dat de dagelijkse bezigheden als aankleden en een stukje lopen bijna onmogelijk worden. De ziekte kan daardoor ernstig invaliderend zijn.

Diagnose

De diagnose COPD wordt gesteld door middel van een longfunctietest (spirometrie) op een moment dat de patiënt geen exacerbatie heeft. Er is sprake van COPD als de FEV1/FVC (maximale uitademingsvolume in 1 seconde gedeeld door maximale ademteugvolume) kleiner is dan 70%. Dit heet ook wel de Tiffeneau-index. De ernst van de COPD wordt aangeduid in GOLD stadia. GOLD staat voor Global initiative for chronic Obstructive Lung Disease. GOLD I: FEV1 > 80% van voorspeld. GOLD II: FEV1 50-80% van voorspeld. GOLD III: FEV1 30-50% van voorspeld. GOLD IV: FEV1 <30% van voorspeld. Bij ernstig COPD is er vaak sprake van een verhoogd totaal longvolume, waarbij er veel lucht in de longen blijft zitten bij de uitademing, door verminderde (terug)veerkracht van de longen. Dit veroorzaakt een permanente inademingsstand met een tonvorminge thorax. Het volume lucht dat per ademteug verplaatst wordt, kan dan juist verkleind zijn.

Behandeling

COPD kan niet genezen worden. De behandeling richt zich dus op het verminderen van de klachten en het voorkomen van verslechtering. Het beste medicijn is stoppen met roken - indien de lijder rookt. Zolang patiënten blijven roken, zal de ziekte verergeren. Door te stoppen met roken, kan de versnelde verslechtering van de longen en longfunctie geremd worden. Daarnaast kunnen de symptomen worden verlicht: slijmoplossers om het ophoesten van slijm te vergemakkelijken, luchtwegverwijders die de luchtwegen wat wijder maken, antibiotica om infecties te bestrijden en corticosteroïden om ontstekingen te voorkomen. Ook het onder begeleiding sporten kan soelaas bieden voor COPD patiënten. Er zijn daarom in Nederland steeds meer fitnesscentra die dergelijke faciliteiten bieden aan COPD-patiënten.

Het belang van bewegingstherapie en andere leefstijlinterventies, zoals begeleiding bij het stoppen met roken en voedingstherapie wordt steeds meer ingezien. Begeleiding bij het stoppen met roken is de meest werkzame behandeling van COPD en kan het voortschrijden van de ziekte doorbreken. Bewegingstherapie, en bij ernstig COPD ook training van ademspieren, zijn belangrijk voor behouden of verbeteren van de conditie. Voedingstherapie, in combinatie met bewegingstherapie, helpt de neerwaartse spiraal van energietekort en ondervoeding te doorbreken.

Eerste Hulp bij ernstige benauwdheid

Benader het slachtoffer met de ABCDE-methodiek
Waarschuw 112
Laat het slachtoffer zitten in een houding die hij zelf prettig vindt, zoals een halfzittende houding of schrijfhouding
Indien getraind, wees voorzichtig met het toedienen van zuurstof

Meer informatie

Inhoud

Bronvermelding

↑ Smeele IJM, Van Weel C, Van Schayck CP, Van der Molen T, Thoonen B, Schermer T, et al. Huisarts Wet 2007;50(8);362-79.

[1] Smeele IJM, Van Weel C, Van Schayck CP, Van der Molen T, Thoonen B, Schermer T, et al. Huisarts Wet 2007;50(8);362-79.

[1]