| Auteur: Pim / Supervisor: [[]] / Co-auteur: [[]] / Niveau: Gevorderd / Paginastatus: Concept. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee? |
Hooikoorts is een seizoensgebonden allergie voor gras- en boompollen (stuifmeel) die bij veel mensen in de bevolking voorkomt. Hooikoorts leidt tot zeer hinderlijke klachten van onder andere de ogen, neus en slijmvliezen en kan voor de mensen die hier aan lijden een behoorlijke belemmering vormen in het dagelijks leven.
Bij hooikoorts treedt een allergische reactie op als gevolg van blootstelling van het lichaam aan bepaalde stoffen (allergenen genoemd) die het immuunsysteem prikkelen en een afweerreactie op gang brengen. Bij hooikoorts zijn veel voorkomende allergenen plantaardige stoffen zoals pollen en stuifmeel, die afhankelijk van het seizoen door de grassen, bloemen en bomen worden afgegeven aan de lucht. Bij hoge concentraties pollen in de lucht worden deze allergenen ingeademd door het slachtoffer en opgenomen door de slijmvliezen. In de slijmvliezen worden de allergenen opgevangen door de cellen van het immuunsysteem die vervolgens zorgen voor het vrijkomen van histamine, een stof die wordt afgegeven door de mestcellen in het lichaam. Histamine zorgt voor de hinderlijke klachten bij een allergie:
- De slijmvliezen zwellen op en worden rood en warm
- De slijmvliezen gaan meer vocht produceren
- De slijmvliezen en huid gaan jeuken
- Soms ontstaan galbulten (urticaria)
- De slijmvliezen in de kleinere luchtwegen kunnen opzwellen
Deze reacties van de slijmvliezen geven de typische klachten zoals die bij hooikoorts vaak gezien worden. Er is veel variatie in de ernst van hooikoorts en niet iedereen is voor dezelfde pollen allergisch. Klachten die lijken op hooikoorts worden ook gezien bij andere allergieën, zoals bij een allergie voor katten- of paardenharen.
Het hooikoortsseizoen begint grofweg begin maart en loopt tot eind september. In die periode staan de meeste bomen en grassen in bloei. Zie Wikipedia voor een pollenkalender.
Klachten en symptomen
Hooikoorts treedt meestal op in de typische seizoenen wanneer het slachtoffer buiten is geweest of wanneer in huis alle ramen en deuren hebben opengestaan.
- Rode, jeukende of brandende ogen. Het oogwit is vaak egaal rood.
- Tranende ogen. Soms zijn de oogleden rood en gezwollen.
- Kriebel in de neus, soms pijn in de neus.
- Loopneus en het gevoel dat de neus dicht zit.
- Jeuk in de keel of aan het verhemelte.
- Veelvuldig niezen.
- Kriebelhoest.
- Piepende ademhaling (denk ook aan astma).
- Hoofdpijn, pijn bij voorover buigen.
- Algemeen ziektegevoel, lusteloosheid, vermoeidheid.
Soms lijken de klachten van hooikoorts op die van een beginnende ernstige allergische reactie (anafylaxie). Houd er bij slachtoffers die een ernstige allergie hebben voor bijvoorbeeld voedingsmiddelen (noten, schaaldieren) of bijen- of wespensteken rekening mee dat er ook sprake kan zijn van een ernstige reactie!
Eerste Hulp
Hooikoorts is niet te genezen en de Eerste Hulp bestaat vooral uit het voorkomen en verminderen van klachten. Voorkomen van blootstelling aan de pollen staat op de eerste plaats:
- Volg het pollenweerbericht en stem je dagindeling daar op af. Blijf op zonnige dagen met veel pollen in de lucht binnenshuis en houd ramen en deuren gesloten.
- Plan buitenactiviteiten op momenten dat er weinig pollen in de lucht zitten, bijvoorbeeld in de vroege ochtend of late avond, of kort na een flinke regenbui.
- Draag een goed afsluitende zonnebril wanneer je naar buiten gaat.
- Neem contact op met de huisarts voor medicijnen tegen hooikoorts.
Indien het slachtoffer een allergische reactie heeft bij hooikoorts dan kunnen enkele stappen genomen worden om de klachten te verminderen:
- Ga naar binnen en sluit ramen en deuren.
- Voorkom wrijven in de ogen en aan de neus, dit verergert meestal de klachten. De pollen aan de handen komen bij wrijven opnieuw op de slijmvliezen terecht en verergeren de klachten.
- Leg een koud en nat washandje op de neus en ogen. Dit koelt de slijmvliezen, de zwelling neemt wat af en de jeuk verminderd.
Er zijn verschillende mogelijkheden om met medicatie de klachten van hooikoorts te verminderen of te voorkomen dat er klachten optreden in het pollenseizoen. Sommige medicijnen zijn vrij bij de drogist verkrijgbaar, andere worden via de huisarts voorgeschreven.
- Neussprays die de acute zwelling van de slijmvliezen doen afnemen zijn onder andere xylomethazoline (zoals Otrivin), wat vrij verkrijgbaar is bij apotheek en drogist. Langdurig gebruik (langer dan 7 dagen) van dit middel wordt afgeraden omdat het dan zijn werkzaamheid verliest.
- Neussprays die zwelling en jeuk van de slijmvliezen voorkomen, zoals neussprays met corticosteroïden, een hormoon dat de afweerreactie lokaal onderdrukt, kunnen via de huisarts worden voorgeschreven. Sommige van deze neussprays hebben ook een gunstig effect op klachten van jeukende ogen.
- Tabletten die het vrijkomen van histamine uit mestcellen voorkomen, de zogenaamde antihistaminica zijn vrij verkrijgbaar bij apotheek en drogist en kunnen ook via de huisarts worden voorgeschreven. Overleg voor gebruik eerst met de huisarts of deze medicijnen voor jou geschikt zijn en of ze samen gebruikt kunnen worden met de andere medicijnen die je eventueel gebruikt.
De eerstehulpverlener geeft niet zelf medicatie (zoals neusspray of antihistaminica) aan het slachtoffer. Hij adviseert het slachtoffer om contact op te nemen met de huisarts.