| Auteur: Auteur:Daan Weerheijm / Supervisor: Supervisor:Pim de Ruijter / Co-auteur: {{{coauthor}}} / Niveau: Gevorderd / Paginastatus: Onbewerkt. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee? |
De uitvoering van het ABCDE protocol:
Inhoud
Danger
Response
Shout for help
Airway
Controles
- Controleer of er een vrije luchtweg is:
- Voel of er een luchtstroom is bij mond of neus
- Luister naar bijgeluiden bij de ademhaling
- Kijk of er bloed, braaksel of andere vreemde voorwerpen in de mondkeelholte aanwezig zijn.
NB: een pratend slachtoffer heeft in principe een vrije luchtweg. Een bewusteloos slachtoffer heeft in principe een bedreigde luchtweg door verslapping van de tongspieren.
Handelingen
- Indien er geen vrije luchtweg is, maak de luchtweg vrij door middel van:
- Verwijder losse voorwerpen uit de mond
- De chinlift
- De jaw-thrust
- De stabiele zijligging (niet bij trauma!)
Alarmsymptomen
Breathing
Controles
- Ademfrequentie: Deze hoort ongeveer tussen de 12 en de 20 per minuut te zijn.
- Diepte van ademhalingen: Een oppervlakkige ademhaling wijst op een pijnlijk abdomen (buik) of thorax, of ernstige hersenschade.
- Kleur van het slachtoffer: Cyanose wijst op een insufficiënte ademhaling.
- Saturatie: Deze hoort hoger dan 95% te zijn, lager kan wijzen op een gebrekkige ademhaling.
- Symmetrie van de thorax: komen beide thoraxhelften goed en gelijkmatig omhoog? Het achterblijven van een thoraxhelft kan op ribfracturen of een pneumothorax wijzen.
- Positie van de trachea: Staat deze netjes in het midden van de keel? Deze hoort midline te staan, dus in het midden. Een verschoven trachea wijst op een spanningspneumothorax.
Alarmsymptomen
Een ademfrequentie onder de 10 of boven de 20 Cyanose Een saturatie onder de 95% Een scheve of verschoven trachea Een opgezwollen thoraxhelft die niet of slecht meedoet met de ademhaling
Handelingen
Circulation
- Hartfrequentie: Deze hoort tussen de 60-80 te liggen.
- Regelmaat: Het hartritme hoort regelmatig te zijn. Een plotselinge pauze tussen de hartslagen, extra slagen of een volledig irregulair ritme is afwijkend.
- Vulling/kracht: Een zwakke, snelle pols is een belangrijke waarschuwing voor hypotensie en shock
- Bloeddruk: De bovendruk hoort rond de 120 te liggen, de onderdruk rond de 80. Per persoon zit hier heel veel variatie in, onder andere afhankelijk van leeftijd, leefstijl en genetische aanleg.
- Kleur: Een bleke kleur in het gelaat en van de slijmvliezen is een uiting van shock.
- Aanwezige bloedingen: Een melding van al het aanwezige (actieve) bloedverlies.
Circulation Als het geen gevaar voor de airway oplevert: controleer de pols. Voel de frequentie, de regelmaat en kracht. Schat of meet de bloeddruk (een krachtige pols betekent een bloeddruk van >90 systolisch), en kijk naar bleekheid, zweten en bloedingen.
Alarmsymptomen
Een hartfrequentie boven de 120 of onder de 60 (hoewel sommige gezonde mensen een rustfrequentie van 50 kunnen hebben) Een bloeddruk onder de 90 mmHg systolisch of boven de 160 mmHg systolisch in combinatie met een verminderd bewustzijn (dit kan wijzen op ernstige hersenschade, zoals bloedingen) Afwezigheid van een pols of bloeddruk
Handelingen
Disability
Controles
Het bewustzijn, aangegeven met de AVPU methode. Disability De AVPU is als het goed is al bepaald tijdens het aanspreken. Zo niet, bepaal deze alsnog.
Alarmsymptomen
Afwezig of dalend bewustzijn Tekenen van een (dreigende) dwarslaesie Bij het meten van een alarmsymptoom is het belangrijk niet in paniek te raken, maar meteen te waarschuwen en zo mogelijk zelf de eerste levensreddende handelingen uit te voeren.
Handelen
Exposure
Secondairy survey
5- En ten slotte… Noteer en meldt de bevindingen! Een voorbeeld van een ABCD toestand van een gezond slachtoffer is: “Dit goed aanspreekbare en alerte slachtoffer heeft een vrije, onbedreigde luchtweg zonder bijgeluiden, met een trachea die midline staat en beide thoraxhelften die goed meekomen, een ademfrequentie van 15 met een saturatie van 99% waarbij goed doorgeademd wordt, en een regelmatige, krachtige pols van 75 per minuut met een bloeddruk van 120 over 80, zonder aanwezigheid van bloedingen.”
Samenvatting van de ABCD(E) - vitale functies In deze samenvatting op 1 A4‟tje staan alle normale waarden, de afwijkingen en mogelijke behandelingen (schuin gedrukt) van de ABC en D letsels. A - airway Functie: luchtweg, nodig om zuurstofrijke lucht in de longen te krijgen en koolzuurgas (CO2) kwijt te raken. Normaal: Vrij, zonder bijgeluiden Aandoeningen: -Obstructie door de tong bij bewusteloosheid → Kinlift/jawthrust/mayo tube/intubatie -Obstructie door een object → Verwijderen object/tracheotomie -Verbranding van de luchtwegen → Intubatie/toedienen zuurstof -Aspiratie (verslikking) in vocht (bloed, braaksel) → Wegzuigen vloeistof B - breathing Functie: Lucht van buiten naar binnen en andersom transporteren, bloed voorzien van zuurstof en zuiveren van CO2. Normaal: Frequentie tussen 10 en 20, beide thoraxhelften gelijk opkomen en dalen, saturatie tussen de 95-100%, geen cyanose, geen gebruik van hulpademhalingsspieren, trachea midline. Aandoeningen: -Respiratoire insufficiëntie (desaturatie/tachypnoe) → extra zuurstof toedienen/intubatie -Apneu (ademstilstand) → Beademing/intubatie -Hyperventilatie → Ademoefeningen (Let op, niet alle patiënten met een tachypnoe hebben een hyperventilatie. Pas op respiratoire insufficiëntie!) C - circulation Functie: Zuurstofrijk bloed naar de weefsels en CO2/zuurstofarm bloed naar de longen brengen. Normaal: Regelmatige hartfrequentie tussen de 60-100, systolische bloeddruk rond de 120 maar in ieder geval boven de 90, geen bleke of koude vingers, geen tekenen van bloedverlies. Aandoeningen: -Shock → Infusietherapie, bloedverlies stoppen -Tachycardie (pijn, bloedverlies) → Infusietherapie, pijnstilling -Afwezige circulatie → Indien omstandigheden het toelaten: reanimatie -Uitwendige bloeding → Stelpen -Inwendige bloeding → Infusietherapie en zo snel mogelijk naar ziekenhuis vervoeren D - disability Functie: Normaal menselijk functioneren mogelijk maken. Normaal: Alert, EMV-score van 15. Geen uitval of tintelingen. Aandoeningen : -Bewustzijnsdaling → Controleren ABC en pupillen, eventueel meten glucose -Tekenen van ruggenmergletsel → Immobiliseren15 DEEL 2 ALS assistentie