Uitvoering van de ABCDE methode

Auteur: Pim / Supervisor: Pim / Co-auteur: {{{coauthor}}} / Niveau: Gevorderd / Paginastatus: Onbewerkt. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee?

De uitvoering van het ABCDE protocol:

Inhoud

Danger

• Let op gevaar
• Observeer de ongevalssituatie en kijk naar:
  • Instortingsgevaar
  • Brand- of explosiegevaar
  • Aanwezigheid van giftige gassen
  • Onveilige verkeerssituatie
• Ga kortstondig het ongevalsmechanisme na

Response

• Observeer de reactie van het slachtoffer bij de benadering
• Spreek het slachtoffer luid en duidelijk aan
  • Stel je voor aan het slachtoffer en vraag naar zijn naam
  • Vraag kortstondig uit wat er gebeurd is en wat zijn klachten zijn
• Bij geen reactie: schud voorzichtig aan beide schouders

Shout for help

• Vraag een omstander of collega om bij je te blijven

Airway

Onderzoek

• Controleer of er een vrije luchtweg is en kijk naar tekenen van een luchtwegbelemmering:
  • Voel of er een luchtstroom is bij mond of neus
  • Luister naar bijgeluiden bij de ademhaling
  • Kijk of er bloed, braaksel of andere vreemde voorwerpen in de mondkeelholte aanwezig zijn.
  • Kijk of er letsels van het aangezicht zijn die de luchtweg kunnen bedreigen
• Vraag het slachtoffer of hij iets in de mond heeft

Alarmsymptomen

Handelingen

• Indien er geen vrije luchtweg is, maak de luchtweg vrij door middel van:
  • Verwijder losse voorwerpen uit de mond
• Indien het slachtoffer bewusteloos is, maak de luchtweg vrij doormiddel van de:
  • De chinlift
  • De jaw-thrust
  • De stabiele zijligging (niet bij trauma!)
• Indien er sprake is van een volledige luchtwegbellemering:
  • Geef 5 slagen tussen de schouderbladen, gevolgd door 5 maal de Heimlich manoeuvre

Opmerkingen

Een pratend slachtoffer heeft in principe een vrije luchtweg. Een bewusteloos slachtoffer heeft in principe een bedreigde luchtweg door verslapping van de tongspieren. Aangezichtletsels en allergische reacties kunnen een ernstige bedreiging vormen voor de luchtweg.

Breathing

Onderzoek

• Beoordeel de ademfrequentie: normaal tussen 12 en 20 keer per minuut
• Beoordeel de diepte van ademhalingen: een oppervlakkige ademhaling kan passen bij een pijnlijke buik(abdomen) of borstkas, of ernstige hersenschade.
• Kijk naar de kleur van het slachtoffer: cyanose wijst op een zuurstoftekort door een insufficiënte ademhaling.
• Beoordeel de symmetrie van de borstkas door de kijken en te voelen: komen beide thoraxhelften goed en gelijkmatig omhoog? Het achterblijven van een thoraxhelft kan op ribfracturen of een pneumothorax wijzen.
• Beoordeel de positie van de luchtpijp (trachea): staat deze netjes in het midden van de keel? Deze hoort midline te staan, dus in het midden. Een verschoven trachea wijst op een spanningspneumothorax.

Alarmsymptomen

• Een ademfrequentie onder de 12 of boven de 20
• Afwezigheid van ademhaling
• Cyanose
• Een scheve of verschoven trachea
• Een opgezwollen thoraxhelft die niet of slecht meedoet met de ademhaling
• Een zuigende borstwond

Handelingen

• Indien het slachtoffer acuut benauwd is:
  • Laat hem in een halfzittende houding recht op zitten
• Indien er geen ademhaling aanwezig is:
  • Controleer of de luchtweg goed vrijgemaakt is met de chinlift
  • Start reanimatie

Circulation

Onderzoek

• Kijk naar ernstige bloedingen: een melding van al het aanwezige (actieve) bloedverlies.
• Beoordeel de hartfrequentie: Deze hoort tussen de 60-80 slagen per minuut te liggen.
• Beoordeel de regelmaat (hartritme): het hartritme hoort regelmatig te zijn. Een plotselinge pauze tussen de hartslagen, extra slagen of een volledig irregulair ritme is afwijkend.
• Beoordeel de vulling/kracht: een zwakke, snelle pols is een belangrijke waarschuwing voor hypotensie en shock
• Beoordeel de kleur van de huid: een bleke kleur in het gelaat en van de slijmvliezen is een uiting van shock. Kijk of het slachtoffer zweet.
• Beoordeel de capillary refill: deze moet binnen 2 seconden weer geheel terug zijn.

Alarmsymptomen

• Een hartfrequentie boven de 120 of onder de 60 (hoewel sommige gezonde mensen een rustfrequentie van 50 kunnen hebben)
• Ernstig bloedverlies
• Tekenen van shock
• Vertraagde capillary refill
• Afwezigheid van een pols of bloeddruk

Handelingen

• Stelp ernstige uitwendige bloedingen door druk op de wond of het aanleggen van een wonddrukverband.
• Indien er geen circulatie aanwezig is, start reanimatie.
• Indien er tekenen zijn van shock, probeer de oorzaak weg te nemen en volg de aanwijzingen bij shock.

Disability

Onderzoek

• Controleer of het slachtoffer bij bewustzijn is met de AVPU methode
• Kijk of er sprake is van een verschil in pupilgrootte (anisocorie).
• Kijk of er bloed of hersenvocht (liquor) uit de neus of oren van het slachtoffer komt.
• Kijk of er aanwijzingen zijn voor een CVA/TIA met de BeFast-test
• Controleer of het slachtoffer goed georiënteerd is (controleer op post-traumatische amnesie).
• Kijk of er aanwijzingen zijn voor wervelletsel of een dwarslaesie
• Ga na of er sprake kan zijn van een andere stoornis in het bewustzijn: Flauwte, Bewusteloosheid, Vergiftigingen, Alcohol en Drugs, Diabetes Mellitus, Epilepsie, Warmte/Koudeletsels.

Alarmsymptomen

Afwezig of dalend bewustzijn Tekenen van een (dreigende) dwarslaesie

Handelen

Exposure

Onderzoek

• Kijk naar tekenen van onderkoeling
• Bescherm het slachtoffer tegen verdere afkoeling, bijvoorbeeld met een reddingsdeken
• Vraag SAMPLE uit en verzamel meer informatie over het ongevalsmechanisme en de toestand van het slachtoffer door middel van een anamnese

Secondary survey

In de secondary survey wordt het slachtoffer verder onderzocht op verwondingen.

Samenvatting van de ABCD(E) - vitale functies In deze samenvatting op 1 A4‟tje staan alle normale waarden, de afwijkingen en mogelijke behandelingen (schuin gedrukt) van de ABC en D letsels. A - airway Functie: luchtweg, nodig om zuurstofrijke lucht in de longen te krijgen en koolzuurgas (CO2) kwijt te raken. Normaal: Vrij, zonder bijgeluiden Aandoeningen: -Obstructie door de tong bij bewusteloosheid → Kinlift/jawthrust/mayo tube/intubatie -Obstructie door een object → Verwijderen object/tracheotomie -Verbranding van de luchtwegen → Intubatie/toedienen zuurstof -Aspiratie (verslikking) in vocht (bloed, braaksel) → Wegzuigen vloeistof B - breathing Functie: Lucht van buiten naar binnen en andersom transporteren, bloed voorzien van zuurstof en zuiveren van CO2. Normaal: Frequentie tussen 10 en 20, beide thoraxhelften gelijk opkomen en dalen, saturatie tussen de 95-100%, geen cyanose, geen gebruik van hulpademhalingsspieren, trachea midline. Aandoeningen: -Respiratoire insufficiëntie (desaturatie/tachypnoe) → extra zuurstof toedienen/intubatie -Apneu (ademstilstand) → Beademing/intubatie -Hyperventilatie → Ademoefeningen (Let op, niet alle patiënten met een tachypnoe hebben een hyperventilatie. Pas op respiratoire insufficiëntie!) C - circulation Functie: Zuurstofrijk bloed naar de weefsels en CO2/zuurstofarm bloed naar de longen brengen. Normaal: Regelmatige hartfrequentie tussen de 60-100, systolische bloeddruk rond de 120 maar in ieder geval boven de 90, geen bleke of koude vingers, geen tekenen van bloedverlies. Aandoeningen: -Shock → Infusietherapie, bloedverlies stoppen -Tachycardie (pijn, bloedverlies) → Infusietherapie, pijnstilling -Afwezige circulatie → Indien omstandigheden het toelaten: reanimatie -Uitwendige bloeding → Stelpen -Inwendige bloeding → Infusietherapie en zo snel mogelijk naar ziekenhuis vervoeren D - disability Functie: Normaal menselijk functioneren mogelijk maken. Normaal: Alert, EMV-score van 15. Geen uitval of tintelingen. Aandoeningen : -Bewustzijnsdaling → Controleren ABC en pupillen, eventueel meten glucose -Tekenen van ruggenmergletsel → Immobiliseren15