Bleeding controlInleidingEen grote bloeding is Bij ernstige bloedingen -zowel inwendig als uitwendig- kan in korte tijd veel bloedverlies optreden met een ernstige situatie waarbij achteruitgang van de circulatie direct bedreigd toestand van het slachtoffer als gevolg. Er kan [[hypovolemische shock]] optreden en indien niet wordtingegrepen zal de dood intreden. Er dient Bij zowel de inwendige als de uitwendige bloedingen speelt de eerstehulpverlener een belangrijke rol. Hij zal de eerste tijdig moeten herkennen en bij de tweede het bloedverlies proberen te beperken. [[Professionele hulp]] inschakelen is essentieel en zal dan ookzo snel mogelijk dienen te gebeuren.acuut ===Inleiding===Er worden twee typen ernstige bloedingen onderscheiden: de inwendige bloeding en adequaat gehandeld te wordende uitwendige bloeding. Een De inwendige bloeding kan intern ontstaat door een ongeval of extern zijn. Een miltruptuur zalbijvoorbeeld een interne spontaan optredende bloeding geven. Iemand die in een orgaan, een suïcidepoging onderneemt en zijn polsendoorsnijdt heeft weefsel of een externe arteriële bloedingbotstructuur.Behalve arteriën (slagaders) kunnen ook venen (aders) flink bloeden. In tegenstelling tot een arteriëlebloeding Het bloedverlies is niet aan de buitenzijde van het lichaam waarneembaar en de eerstehulpverlener zal het bloed er dan niet pulserend uitkomen.PathofysiologieWanneer ook op grond van andere symptomen een slachtoffer een grote inwendige bloeding heeft verliest hij veel circulerend volumevermoeden. Dit In de eerste plaats is eengevaarlijke situatie omdat dat het lichaam [[ongevalsmechanisme]], bij een bepaalde hoeveelheid bloed nodig heeft om [[stomp trauma]] in dezuurstofbehoefte te voorzienbuik kunnen de diverse orgaanstructuren beschadigd raken, grote bloedvaten scheuren kan er bloedverlies optreden. Er ontstaat Voorbeelden hier van zijn: een hypovolemische shock (zie ook verderop stuur in de buik krijgen bij een ongeval. Ook kunnen bij [[fracturen]] grote bloedingen optreden, afhankelijk van de grootte van het hoofdstuk)bot.Symptomen en klachtenAls er Van een uitwendige wond ispolsfractuur zal het slachtoffer niet in [[shock]] raken, dan echter kan daar veel bij een bovenbeensfractuur ruim 1,5 liter bloed uitkomenverloren gaan. Als het arterieel is dan komt het bloeder pulserend uit.<br><br>Een bijzonder type inwendige wond bloeding is moeilijk waar te nemende 'spontane' inwendige bloeding. Het ongevalsmechanisme Deze kan aanwijzingen gevenbijvoorbeeld optreden bij afwijkingen in de bloedvaten in organen, of bij afwijkingen aan de [[aorta]]. Hetslachtoffer Hierbij kan bijvoorbeeld men denken aan een stuur in zijn buik hebben gekregen. In dat geval zal [[aneurysma]] waarbij de hulpverlenerextra goed moeten letten op wand van de verschijnselen van hypovolemische shock[[aorta]] verzwakt en vergroot is. Deze kunnen spontaan barsten en geven een levensgevaarlijke bloeding.In beide gevallen zullen de volgende verschijnselen optreden:<br><br>Lichte shock: doorbloeding Een uitwendige bloeding valt direct op door het vele bloedverlies. Afhankelijk van minder vitale (perifere) delen als huid, vet en spieren neemt af, doordatde welke vaten samenknijpen (vasoconstrictie) waardoor zijn aangedaan kan er meer sprake zijn van een [[slagaderlijke bloeding]] of een [[aderlijke bloeding]]. Een slagaderlijke bloeding kenmerkt zich door pulserend bloedverlies, waarbij het bloed beschikbaar helderrood van kleur is voor de vitale organen.Hierdoor ziet het slachtoffer er bleek uit Een aderlijke bloeding stroomt gelijkmatig en voelt koud aan. Het slachtoffer transpireertis doorgaans donkerrood van kleur. Bovendien is de“capillary refill” vertraagd.<br><br>Ernstige shock: Hetzelfde als Essentieel bij lichte de behandeling van ernstige bloedingen is het tijdig herkennen van een [[beginnende shock, maar er gaat nu ook minder bloed naar de vitale organen]].Hierdoor produceren de nieren minder urine. Uiteindelijk neemt ook de perfusie ===Symptomen en klachten=======Inwendige bloedingen====Het [[ongevalsmechanisme]] speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van het hart een inwendige bloeding en zal dehersenen afeerstehulpverlener aanwijzingen geven of hij een inwendige bloeding kan verwachten. Hierdoor Soms zijn er direct na het ongeval nog geen duidelijke verschijnselen, maar kan de toestand van het slachtoffer verminderd aanspreekbaar geleidelijk slechter worden . Tekenen van een inwendige bloeding zijn onder andere: pijn, zwelling, misselijkheid, braken en uiteindelijkhet bewustzijn verliezende [[Aandoeningen:Shock|tekenen van shock]]. In alle gevallen zal het hart proberen om het verlies aan circulerend volume tecompenseren door sneller te gaan kloppen. Omdat er weinig volume Bij ernstige bloedingen in de vaten zit, voel je dus eensnelle en weke pols. Hieronder staat een schema buik gaat het slachtoffer vaak met de meest opgetrokken knieën of in foetushouding liggen, als gevolg van prikkeling van het oog springende symptomenwaarmee je snel kunt zien wat er aan buikvlies, de hand buik isdan ook zeer gevoelig voor aanraking en deze kan plankhard worden.Belangrijkste symptomen voor de EHBO-erUitwendig bloedende wond Inwendig bloedende wond====Uitwendige bloedingen====Al dan niet pulserende wondVeel zichtbaar Een uitwendige bloeding kenmerkt zich door veel bloedverliesen kan zowel [[slagaderlijk]] als [[aderlijk]] zijn.Verdacht ongevalsmechanisme====Tekenen van shock====Pijn in thorax of abdomen, gevoelig bij aanrakenOpgetrokken benen/foetushoudingVerschijnselen Beide type bloedingen kunnen leiden tot [[shock]]. Let dan ook altijd op tekenen van [[shock]]:* Bleke, koude en klamme huidWeke, * Zwakke snelle pols* Vertraagde capillaire [[capillairy refill (> 2 sec)5BOSA2 – Vaardigheden 88 Acute GeneeskundeTesten van capillaire refill:Oefen tenminste 5 sec. druk uit op dehuid of het nagelbed en laat vervolgensweer los. Hierdoor druk je het bloed uitde haarvaten. Na 2-3 seconden dienthet bloed weer terug te zijn en moet erweer een mooie rode/roze kleur zijn.Op het nagelbed kan de uitslag van de]]test verstoord zijn als het SO koude* [[Bewustzijnsstoornissen]]vingers heeft. Druk op het sternum isdan beter* Onrust, maar niet altijd mogelijk alsagitatieEHBO-er.
Handelen
Een uitwendige wond is evident aanwezig. Je kunt het
· Beweeg en verplaats het slachtoffer niet, tenzij er gevaar is
· Blijf ABC controleren en pas zonodig reanimatie toe
Drukpunten
Drukpunten zijn bedoeld om bij een arteriële bloeding de aanvoer van bloed te stoppen. Een drukpunt
moet aan een aantal voorwaarden voldoen om effectief te zijn, namelijk: 1. liggen tussen het hart en de
wond, 2. de af te drukken arterie moet boven een harde ondergrond zoals bot lopen, 3. de arterie moet
op een bereikbare plaats liggen.
Afdrukken van arteriën moet met enig beleid gebeuren, omdat door het geven van druk schade
aangericht kan worden aan onderliggende structuren zoals zenuwen en spieren.
5BOSA2 – Vaardigheden Acute Geneeskunde 89
Algemene aandachtspunten voor drukpunten:
· De arterie die afgedrukt wordt dient tussen het hart en de wond te liggen
· Een arterie moet altijd op iets hards worden afgedrukt. Meestal is dit een bot
· Denk eraan dat sommige delen van het lichaam door meerdere vaten worden gevasculariseerd
en dat er anastomoses kunnen bestaan
· Bij het oefenen kan gecontroleerd worden of het drukpunt juist is afgedrukt door perifeer naar
pulsaties van de arterie te voelen (bijvoorbeeld bij het afdrukken van de a. brachialis kun je dit
controleren aan de pols, de a. radialis)
Afdrukken arteria subclavia
Bloeding hoog aan de arm
Uitvoering: Laat het slachtoffer liggen en buig het hoofd iets naar de
gewonde zijde, zodat de spieren in de schouder ontspannen. Plaats de
duim aan de bovenkant achter het sleutelbeen en de vingers achter de
monnikskapspier.
Duw de duim in de richting van de tenen, zodat de arteria subclavia op
de ribben wordt dichtgedrukt.
Afdrukken arteria brachialis
Bloeding aan onderarm, pols, hand
Uitvoering: Laat het slachtoffer zitten/liggen en breng de aangedane arm
omhoog. Plaats de duim aan de binnenzijde van de arm, tussen de
biceps en de triceps en duw de arterie dicht op het onderliggende bot.
Oefenen: Lokaliseer de arterie door deze te palperen. Druk de arterie
dicht en controleer bij het oefenen aan de arteria radialis of er geen
circulatie meer aanwezig is.
Wees voorzichtig zodat onderliggende structuren niet beschadigd raken.
Afdrukken arteria femoralis
Bloeding aan bovenbeen, onderbeen, voet
Uitvoering: Laat het slachtoffer liggen en ga aan de gewonde zijde
zitten. Licht de knie iets op, zodat de liesplooi zichtbaar wordt. Plaats de
duimen of een vuist in de liesplooi en druk de arterie tegen de
onderliggende spieren/botten dicht. De arterie loopt onder het
ligamentum inguinale, op één derde vanaf het os pubis.
Figuren 6.1-6.3