Schedelbasis fractuur
Inleiding
De schedelbasis is het deel van de schedel waarop de hersenen liggen en waardoor diverse zenuwen en bloedvaten de schedel verlaten of inkomen. De schedelbasis is een relatief stevig bot waarvoor veel geweldig nodig is om het te breken. De schedelbasisfractuur komt dan ook met name voor bij een hoogenergetisch trauma of wanneer grof geweld op het hoofd wordt uitgeoefend. Vaak is er behalve een fractuur ook sprake van ernstig hersenletsel, zoals het epiduraal hematoom en hersenkneuzing. Behalve een verhoogd risico op hersenletsels is er door het ongevalsmechanisme vaak ook een verhoogd risico op wervelletsel.
Symptomen en klachten
De symptomen van een schedelbasisfractuur gaan vaak samen met die van andere hersenletsels. Kenmerkend voor de schedelbasisfractuur is behalve hoofdpijn, het lekken van hersenvocht (liquor) uit de neus of oren. Hersenvocht is een heldere vloeistof die lijkt op water. Men moet dan ook goed kijken om deze lekkage te kunnen zien. Vaak is er ook sprake van bloedverlies uit de neus of uit de oren, waarbij het hersenvocht met het bloed vermengd is. Een bloeding uit de oren is altijd verdacht. Een neusbloeding is echter lastiger. Om te zien of er heresnvocht in het bloed aanwezig is kan men een gaasje pakken en hierop een druppel bloed leggen. Dit droogt in. Indien rondom de druppel bloed een gele kring ontstaat, het zogenaamde 'hal- sign' is er hersenvocht met bloed vermengd. Soms raken de zenuwen die door de schedelbasis lopen beschadigd en kan er een verlamming van de aangezichtszenuw optreden (nervus facialis). Vaak wordt bij een scheldebasisfractuur ook een bloeduitstorting rondom beide ogen gezien, als gevolg van de lekkage van bloed in de oogkas. Dit wordt 'racoon-eyes' genoemd. Ditzelfde kan ontstaan achter de oren in het rotsbeen, waarbij dit zich vult met bloed en een bloeduitstorting achter de oren ontstaat, het zogenaamde 'battle-sign'. Deze worden echter vaak pas na enkele uren na het ongeval zichtbaar.
Net zoals bij andere hersenletsels is er vaak bewusteloosheid als gevolg van de klap of bloedingen in het hoofd, hoofdpijn, onrust, misselijkheid en braken. Ook kan er een verschil in pupilgrootte optreden door afknelling van zenuwen of verhoogde druk in de schedel. Soms treedt er Cheyne-Stokes-ademhaling op. Cheyne-Stokes-ademhaling
is een afwisselend diepe ademhaling met tussenpozen van vrijwel volkomen ademstilstand.
| Uitvragen | Klachten | Symptomen |
|---|---|---|
| Vraag 1 Vraag 2 Vraag 3 |
Klacht 1 Klacht 2 Klacht 3 |
Symptoom 1 Symptoom 2 Symptoom 3 Symptoom 4 Symptoom 5 |
Handelen
Het waarschuwen van professionele hulp is essentieel omdat er sprake is van een zeer ernstig schedelhersenletsel. Het slachtoffer kan het beste plat worden neergelegd, waarbij men zorg draagt voor stabilisatie van de nek om verergering van eventuele wervelletsels te voorkomen.
- Schakel professionele hulp in
- Immobiliseer de nek
- Bewaak de vitale functies
Overzicht Eerste Hulp
Sommige thema's zijn erg uitgebreid en er kan veel verteld worden. Om het overzicht te bewaren voor beginnende én gevorderde Eerste Hulpverleners wordt een samenvatting van ieder onderwerp in onderstaand schema gezet:
| Koptekst | Ziektebeeld 1 | Ziektebeeld 2 |
|---|---|---|
| Situatie | Wat is er aan de hand? | Hoe is de situatie? |
| Verschijnselen | Klacht 1 Klacht 2 Symptoom 1 Symptoom 2 |
Symptoom 1 Symptoom 2 Symptoom 3 |
| Conclusie | Ziektebeeld 1 | Ziektebeeld 2 |
| Handelen | Aanwijzing 1 Aanwijzing 2 Bel 112! Aanwijzing 4 |
Aanwijzing 1 Aanwijzing 2 Bel 112! Aanwijzing 4 |
| Opmerkingen | Denk er aan om... | Doe vooral niet... |
Zoals in bovenstaand voorbeeld worden twee (of meerdere) ziektebeelden besproken. Soms is dat handig omdat ziektebeelden op elkaar lijken en het fijn is om in één schema de verschillen te zien.
Achtergrondinformatie/Verdieping
Sommige onderwerpen lenen zich voor verdieping voor gevorderde hulpverleners. Hier kan achtergrond informatie besproken worden, maar bijvoorbeeld ook:
Professionele hulpverleners
Wat doen professionele hulpverleners bij dit letsel. Let op, beschrijf hier alleen wat de mogelijkheden zijn. Diepgaande uitleg van (voorbehouden) handelingen wordt niet op prijs gesteld.
Wat zijn andere technieken
Beschrijf bijvoorbeeld welke andere technieken er mogelijk zijn, of vroeger gebruikt werden.
Inhoud
Ander ziektebeeld binnen dit ziektebeeld
Nog een ander ziektebeeld beschrijven dat past bij dit ziektebeeld of er een onderdeel van is? Bijvoorbeeld: Diabetes Mellitus is onderverdeeld in Hypoglycemie en Hyperglycemie. Dat wordt dan met de Niveau 2 kop aangeduid. Voor de onderverdeling zoals bovenstaand gebruikt men de Niveau 3 kop.