Explosie en blast

Auteur: Pim / Supervisor: Pim / Co-auteur: [[]] / Niveau: Gevorderd/Expert / Paginastatus: Concept. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee?

Ernstig blastletsel aan hoofd en borstkas. Foto: hanzzzz.

Blast is een bijzonder type letsel dat we in Nederland niet iedere dag tegenkomen. Blast is een specifieke groep letsels die ontstaan als gevolg van plotselinge luchtverplaatsing door een explosie. Bij een ontploffing ontstaat een drukgolf die zich vanaf de plaats waar de explosie plaatsvindt in alle richtingen verspreid. De drukgolf oefent grote kracht uit op alles wat hij in zijn weg tegenkomt. Zo raken gebouwen beschadigd, vallen bomen om en kunnen ook mensen (ernstige) letsels oplopen door de inwerking van de kracht op het lichaam.

Letsels als gevolg van blast zijn in te delen in 4 groepen in volgorde van ontstaan:

1. Primair: ontstaan als gevolg van de schokgolf. Deze letsels bevinden zich met name in de organen waar lucht of gas in aanwezig is. Denk bijvoorbeeld aan het oor (trommelvliesbeschadiging, bloed uit het oor), de longen (beschadiging van longblaasjes en het ontstaan van een klaplong) en de darmen.
2. Secundair: ontstaan door rondvliegende objecten zoals puin, bomsplinters enzovoorts die het slachtoffer raken en letsel veroorzaken. Dit kan vele vormen hebben, van bloeduitstortingen, stomp trauma tot doordringende wonden.
3. Tertiair: het slachtoffer wordt door de schokgolf op de grond of tegen een ander object aan geworpen. Net als bij de secundaire letsels zien we hier stomp trauma en doordringende wonden
4. Quarternair: letsels als gevolg van beknelling, bedelving, brandwonden, inhalatietrauma en verergering van reeds bestaande aandoeningen.

Bij blast passen een aantal typische letsels, zoals:

• Oorblast, waarbij schade ontstaat aan het trommelvlies en gehoorsverlies optreedt. Er is pijn in het oor, het gehoor kan aangedaan zijn en soms is er een bloeding uit het oor. Daarnaast kan er wanneer het evenwichtsorgaan is aangedaan ook sprake zijn van duizeligheid. Bloed uit het oor en doofheid zijn een teken dat het slachtoffer dicht bij de bron van de explosie stond en moeten een teken zijn dat er ernstige inwendige schade kan zijn!
• Longblast, waarbij beschadiging van het longweefsel optreedt en door schade aan de longblaasjes (alveoli) vocht in de longen ophoopt. Het slachtoffer wordt toenemend benauwd en er kan sprake zijn van pijn op de borst. Soms hoest het slachtoffer roze slijm of helderrood schuimend bloed op. Er kan sprake zijn van cyanose en soms zijn er verschijnselen van shock.
• Buikblast, waarbij de inwendige organen beschadigd raken en kneuzingen en bloedingen kunnen optreden, met shock als gevolg. Er is sprake van pijn in de buik, soms met misselijkheid en braken. De pijn kan variëren. Soms ligt het slachtoffer in een foetus houding.

Eerste Hulp

De eerste hulp bij blastletsels bestaat uit het veiligstellen van de vitale functies en letsels behandelen. Uiteraard wordt zo snel mogelijk professionele hulp ingeschakeld.