Automatische controleur, bot, bureaucraat, developer, redacteur, nuke, eindredacteur, toezichthouder, beheerder
5.533
bewerkingen
Wijzigingen
geen bewerkingssamenvatting
{{Status|
|mainauthor= [[Supervisor:Pim de Ruijter|Pim]]
|coauthor= [[]] |supervisor= [[Supervisor:Pim de Ruijter|Pim]] |niveau= [[Handleiding#Niveau|Beginner/Gevorderd]]
|status= [[Handleiding#Status|Incompleet]]
}}
* Via convectie, als gevolg van verplaatsing van lichaamsdelen in bewegende lucht (wind) of in een vloeistofstroom (water).
De lichaamstemperatuur wordt geregeld door een goede afstemming van de balans tussen warmte-productie en warmte-afvoer. Wanneer dit evenwicht verstoord raakt kunnen lichaamsprocessen ontregeld raken met ernstige gevolgen. Wanneer de warmte-opname en productie de afvoer van warmte overstijgen ontstaat een toename van de lichaamstemperatuur, ook wel [[hyperthermie]] genoemd.
Een stijging van de lichaamstemperatuur leidt tot verstoring van diverse processen en kan leiden tot directe schade aan de cellen, activering van de bloedstolling, ontstekingsreacties en celdood. Een temperatuur van 41.6°C veroorzaakt binnen enkele uren ernstige schade aan de cellen.
==Onwel door hitte==
Door toename van de lichaamstemperatuur kan een scala aan klachten en ziektebeelden ontstaan, die in een glijdende schaal gezien kunnen worden.
===Hitte-oedeem===
Bij een plotselinge verandering van de temperatuur, bijvoorbeeld tijdens een reis naar een warm land gaat het lichaam vocht vasthouden, met als gevolg dat er zwelling optreedt van lichaamsdelen, ookwel [[oedeem]] genoemd. Dit is met name het geval in de handen, enkels en voetenen zal vooral in de eerste dagen van het verblijf in het warme gebied optreden. Ouderen zijn hiervoor gevoelig en hebben deze klachten eerder bij langere tijd stil zitten, zoals bijvoorbeeld tijdens een vlieg- of busreis. Naarmate men meer gewend raakt aan de temperatuur, ofwel 'geacclimatiseerd ' raakt, zullen de zwellingen afnemen.
Er is geen specifieke behandeling voor hitte oedeem, behalve goed acclimatiseren en het hooghouden van de aangedane lichaamsdelen. Bedenk wel dat zwelling in het gelaat, mond en keelholte eerder passen bij een [[allergische reactie]]. Er kunnen ook andere oorzaken zijn van oedemen in de handen, enkels en onderbenen. Indien de zwelling niet binnen enkele dagen afneemt moet men het slachtoffer naar een arts sturen.
===Hitte-uitslag(heat-rash)===
Soms ontstaat als gevolg van warmte een uitslag in de lichaamsplooien of over het hele lichaam. Dit wordt hitte uitslag genoemd en wordt veroorzaakt door verstopping van de zweetkliertjes als gevolg van overmatig zweten. Deze uitslag is vaak jeukend of prikkend.
===Hittekramp===
Bij (zware) lichamelijke inspanning kunnen krampen in de spieren ontstaan, ookwel hitte kramp genoemd. Vaak treedt dit op in de spieren van de bovenbenen en in de kuiten. Soms treedt dit beeld ook op in combinatie met [[hyperventilatie]], waarbij ook spasmen van de handen ontstaan en er tintellingen in de vingers en rond de mond aanwezig zijn.
De eerste stap bij de behandeling van hittekramp is het staken van de inspanning en het slachtoffer naar een koele ruimte brengen. Vaak helpt het om het slachtoffer een isotone sportrank te laten drinken en iets zouts, zoals chips, te laten eten. Het kan helpen om de spieren passief te bewegen.
===Zonnesteek===
Een zonnesteek ontstaat door een te grote blootstelling van het hoofd en de nek aan zonnestraling en warmte. Hierdoor raakt de warmtehuishouding ontregeld. Het risico op een zonnesteek is verhoogd bij mensen met een kaal hoofd, kinderen, ouderen, lichamelijke inspanning in een warme omgeving en bij een hoge UV-index waarbij de zon extra sterk is. Daarbij is er vaak sprake van een vochttekort ten gevolge van het transpireren. Hierbij kan een warmte-uitputting ontstaan. Als de zonnesteek ernstig is loopt de lichaamstemperatuur hoog op en is er sprake van een hitteberoerte.
===Hitte-uitputting (hittestuwing)===
Hitte uitputting treedt vaak op bij hoge temperaturen of bij zware inspanning met te warme kleding (marathonlopers) aan of bij inspanning bij hoge temperaturen. De lichaamstemperatuur stijgt boven de normaalwaarden, maar is per definitie niet hoger dan 40C. Als gevolg van inspanning en warmte treedt verlies van lichaamsvocht en zouten op, met name door transpiratie en ademhaling. Indien het vochtverlies niet voldoende wordt aangevuld door eten en drinken treedt er uitputting op. Vaak wordt er alleen water gedronken, dit is echter niet voldoende, men dient zowel vocht als suikers en zouten aan te vullen tijdens de inspanning.
Hitte uitputting geeft een griepachtig beeld, er is veel dorst, zwakte en malaise, vermoeidheid, hoofdpijn, misselijkheid en soms braken en kan er kunnen krampen pijn of kramp in de spieren zijn. Vaak is de ademhaling versneld. De lichaamstemperatuur is gestegen, maar niet hoger dan 40C. Er kan een hittecollaps optreden.De huid van het slachtoffer kan warm, rood en gestuwd zijn, maar ook bleek en klam. Meestal zweet het slachtoffer. Een hitte-uitputting kan overgaan in een hitteberoerte. Teken hiervan zijn niet langer zweten, bizar gedrag en toename van de lichaamstemperatuur boven 40°C.
De behandeling van hitte uitputting is in essentie: het aanvullen van vocht door te drinken met toevoeging van zouten en suikers (bijvoorbeeld met zoute chips en cola of met [[Oral Rehydration Solution]] ([[ORS]])).
===Hitteberoerte (heat stroke)===
Een hitteberoerte is een zeer ernstig hitteletsel, wat bij niet of te laat ingrijpen in korte tijd tot de dood kan leiden. De lichaamstemperatuur is dusdanig opgelopen dat er schade optreedt aan de weefsels en organen. De normale werking raakt gestoord en de schade is vaak onherstelbaar. Als dit proces niet tijdig wordt onderbroken kan door de orgaanschade het slachtoffer komen te overlijden. Hitteberoerte wordt vaker bij ouderen gezien omdat het lichaam niet adequaat reageert op de veranderingen en zij niet voldoende drinken. Daarnaast kan het optreden bij hevige inspanning in een warme omgeving, waarbij de mechanismen om warmte kwijt te raken tekortschieten.
Belangrijkste klachten en symptomen:
* Verwardheid en bizar gedrag
* Epileptische aanval
* Hoge lichaamstemperatuur > 40° C
* Snelle hartslag (120-200/min)
* Snelle ademhaling, stoornissen in de ademhaling
==Onwelwording door koude==
{{Status|
|mainauthor= [[User:Guusje|Guusje]]
|coauthor= [[]] |supervisor= [[Supervisor:Pim de Ruijter|Pim]] |niveau= [[Handleiding#Niveau|Beginner/Gevorderd]]
|status= [[Handleiding#Status|Incompleet]]
}}
Het menselijk lichaam verbrandt de hele dag en nacht door energie om zijn basale functies (homeostase) te vervullen. Tijdens deze verbranding komt ook warmte vrij. Deze warmte gebruiken we om onze temperatuur huishouding (thermoregulatie) op peil te houden.
Onderkoeling ontstaat wanneer de warmteproductie van ons lichaam niet voldoende is om de kerntemperatuur op peil te houden. Dit kan komen door een verminderde productie van warmte of een verhoogde afgifte.
Warmte wordt afgegeven via een aantal routes, straling (radiatie), luchtstroming (convectie), geleiding (conductie), en verdamping (evaporatie). Wanneer warmteverlies via een of meer van deze routes de productie overstijgt kan men onderkoeld raken.
Onderkoeling kan dus voorkomen als het koud is buiten, maar ook bijvoorbeeld als iemand nat is (evaporatie, convectie en conductie) ([[BLS:drenkelingen|Drenkeling]]),iemand na een ongeluk op straat ligt, of als iemand zich heeft ingespannen en daarna teveel warmte kwijtraakt [[Thermische_letsels|Thermische Letsels]].