Automatische controleur, bot, bureaucraat, developer, redacteur, nuke, eindredacteur, toezichthouder, beheerder
5.533
bewerkingen
Wijzigingen
geen bewerkingssamenvatting
===Inleiding shock===
De definitie van shock is een tekort aan circulerend volume resulterend in een inadequate perfusie (doorstroming van bloed) van de weefsels. Het bloed is het belangrijkste transportmiddel voor zuurstof in het lichaam. Een tekort aan bloed in de circulatie zal dan ook resulteren in een tekort aan doorbloeding van de weefsels. Een tekort aan bloed zal ook zorgen dat de [[bloeddruk]] daalt. Hierdoor treedt een tekort aan zuurstofaanbod in de weefsels op, en zullen afvalstoffen onvoldoende worden afgevoerd. Het zuurstoftekort in de weefsels zorgt voor schade in de weefsels die bij langere duur onherstelbaar is.
<br>
<br>
Shock is niet de toestand zoals die vaak in de media gebruikt wordt. Journalisten beschrijven vaak dat een slachtoffer in shock is afgevoerd naar het ziekenhuis. Dit is eerder een psychische shocktoestand waarin het slachtoffer dusdanig door een ongeval geschokt is dat communicatie tijdelijk niet mogelijk is.
<br>
<br>
===Algemene symptomen en klachten bij shock===
Shock is een levensbedreigend ziektebeeld dat vele gradaties kent, en indien niet ingegrepen wordt, tot de dood zal leiden. Het slachtoffer zal in de loop van de tijd met het dalen van de bloeddruk en het afnemen van de doorbloeding van weefsels steeds slechter worden, meer symptomen krijgen, het bewustzijn verliezen en overlijden. Het tijdig herkennen en anticiperen op het ontstaan van een shock is dan ook essentieel en bij een vermoeden van shock moet direct professionele hulp worden ingeschakeld.
Op het moment dat het lichaam opmerkt dat er een tekort is aan circulerend volume, zullen er compensatie mechanismen in werking treden om de effecten van het tekort tegen te gaan en de bloeddruk en doorbloeding van de weefsels op peil te houden. Het lichaam heeft diverse mogelijkheden om dit te doen:
* Verhogen van de hartfrequentie om meer bloed in de circulatie te pompen en zo de bloeddruk op peil te houden.
Het doel van de bovenstaande mechanismen is om de bloeddruk op peil te houden, en de meest vitale organen zo lang mogelijk te sparen. Als alle compensatiemechanismen zijn uitgeput zullen ook de vitale organen niet voldoende doorbloeding meer krijgen en zal het slachtoffer overlijden.
Het tekort aan doorbloeding van de weefsels zorgt voor veranderingen in de functies van de hersenen. Het slachtoffer zal verward worden, angstig zijn en steeds suffer worden en vervolgens het bewustzijn verliezen.
====Algemene Symptomen====
De bovenstaande compensatiemechanismen zorgen samen met de afname van de doorbloeding en de verlaging van de bloeddruk voor de belangrijkste verschijnselen bij shock. De verminderde doorbloeding van de huid en activatie van het sympatische zenuwstelsel leidt tot het bleek en klam worden van de huid, die koud aanvoelt. Ook de slijmvliezen, zoals de lippen, tong en mond zullen hun roze kleur verliezen. De afname van de doorbloeding van de huid is gemakkelijk te testen met de [[Capillary Refill]]. Doordat het hart probeert meer bloed in de circulatie rond te pompen zal de polsfrequentie toenemen, tot meer dan 100-120 slagen per minuut en zal de pols ook zwak of week aanvoelen. Dorst is een symptoom van een zeer ernstige shock (geef het slachtoffer '''niet''' te drinken!).
|}
===HandelenAlgemeen handelen bij shock===In deze sectie wordt beschreven hoe te handelen bij het beschreven letsel of ziektebeeld. Ook hierbij eerst een tekst in verhalende vormIedere groep van shock heeft zijn eigen specifieke handelingen, waarbij eventueel wat achtergrondinformatie gegeven wordt. Daarna volgt wederom maar een schematisch overzicht van de behandelingaantal dingen zijn universeel.* Stap één van Probeer de behandeling* Stap twee oorzaak van de behandelingshock weg te nemen of tot staan te brengen.* Stap drie van Leg een slachtoffer met een (beginnende) shock altijd plat neer, zodat er voldoende bloed naar de behandelinghersenen blijft gaan.** Indien dit, dan dat** Als datGeef een slachtoffer met shock, dan dit* Stap vier van de behandelingZijn er dingen die echt niet vergeten moeten worden of essentieel ondanks zijn? Dan kunnen ze nogmaals extra in een kader benoemd worden:{| class="wikitable"|-! Essentieel(enorme) dorst, vergeet niet:|-| Om je aan nooit te melden voor de Eerste Hulp Wiki!|} ===Overzicht Eerste Hulp===Sommige thema's zijn erg uitgebreid en er kan veel verteld wordendrinken. Om Drinken brengt het overzicht te bewaren risico op verslikken met zich mee en zorgt voor beginnende én gevorderde Eerste Hulpverleners activatie van het maagdarm stelsel. Hierdoor wordt een samenvatting van ieder onderwerp in onderstaand schema gezet: {| class="wikitable"|-! Koptekst !! Ziektebeeld 1 !! Ziektebeeld 2|-| '''Situatie''' || Wat is er bloed onttrokken aan de hand? || Hoe is toch al kleine hoeveelheid circulerend bloed en zal de situatie?|-| '''Verschijnselen''' || Klacht 1 <br> Klacht 2 <br> Symptoom 1 <br> Symptoom 2|| Symptoom 1 <br> Symptoom 2 <br> Symptoom 3 <br>|-| '''Conclusie''' || Ziektebeeld 1 || Ziektebeeld 2|-| '''Handelen''' || Aanwijzing 1 <br> Aanwijzing 2 <br> Bel 112! <br> Aanwijzing 4 || Aanwijzing 1 <br> Aanwijzing 2 <br> Bel 112! <br> Aanwijzing 4|-| '''Opmerkingen''' || Denk er aan shock verergeren. Wel kan men alleen de lippen bevochtigen om... || Doe vooral niet..de dorstprikkel te dempen.|} Zoals in bovenstaand voorbeeld worden twee (of meerdere) ziektebeelden besproken. Soms is dat handig * Verplaats een slachtoffer met shock zo min mogelijk, omdat ziektebeelden op elkaar lijken iedere beweging zorgt voor spiergebruik en daarmee het fijn is om openen van vaten in één schema de verschillen te zien. ===Achtergrondinformatie/Verdieping===Sommige onderwerpen lenen zich voor verdieping voor gevorderde hulpverleners. Hier kan achtergrond informatie besproken wordenspieren, maar bijvoorbeeld ook:====Professionele hulpverleners====Wat doen professionele hulpverleners bij dit letsel. Let op, beschrijf hier alleen wat hierdoor zal het circulerend volume verder afnemen en de mogelijkheden zijnshock verergeren. Diepgaande uitleg van (voorbehouden) handelingen wordt * Wrijf een slachtoffer niet warm en probeer het slachtoffer niet actief op prijs gesteld.====Wat zijn andere technieken====Beschrijf bijvoorbeeld welke andere technieken er mogelijk zijnte warmen, of vroeger gebruikt werden. ==Ander ziektebeeld binnen dit ziektebeeld==Nog een ander ziektebeeld beschrijven dat past bij dit ziektebeeld of er een onderdeel van is? Bijvoorbeeld: Diabetes Mellitus is onderverdeeld hierdoor gaan de vaten in Hypoglycemie de huid open staan en zal het circuleren volume afnemen en Hyperglycemie. Dat wordt dan met de Niveau 2 kop aangeduidshock verergeren. Voor de onderverdeling zoals bovenstaand gebruikt men de Niveau 3 kop. ===Inleiding op onderwerp===Zoals bovenstaand ===Symptomen en klachten===Zoals bovenstaand ===Handelen===Zoals bovenstaand ===Overzicht Eerste Hulp===Zoals bovenstaand ===Achtergrondinformatie/Verdieping===Zoals bovenstaand
==Hypovolemische shock==
Hypovolemsiche shock ontstaat door een absoluut tekort aan circulerend bloedvolume, er is minder bloed doordat er sprake is van ernstig bloedverlies. Dat kan zowel door een uitwendige bloeding zijn, als door een inwendige bloeding. Hoeveel bloed er verloren moet gaan voordat er shockverschijnselen optreden is afhankelijk van het percentage van het totale circulerende volume dat verloren is. Bedenk dat een volwassene veel meer bloed kan verliezen dan een kind, immers een volwassene heeft gemiddeld 5-6 liter bloed, terwijl een kind 80ml bloed per kilo lichaamsgewicht heeft.
< 20 % van het bloed verloren is een lichte shock
20 % - 40 % van het bloed verloren is een matige shock
> 40 % van het bloed verloren is een ernstige shock
Dit soort shock is reeds besproken bij bleeding control. Door verlies van grote hoeveelheden
bloed/vocht daalt de druk in de bloedvaten. Als dit onder een bepaald niveau komt, kunnen vitale
braken of diarree). Vooral bij ouderen en baby’s dient hier extra op gelet te worden. Ook bij ernstige
brandwonden kan veel vocht verloren gaan.
==Cardiogene shock:==
Bij deze vorm van shock is primair het hart aangedaan. Door verminderde contractiliteit van het hart kan
er minder bloed rondgepompt worden. Het hart heeft niet meer de kracht om aan de benodigde
oude infarcten uit het verleden. Andere mogelijke oorzaken zijn acute ontsteking van de harstpier,
kapotte hartkleppen en ritmestoornissen.
Bij cardiogene shock kan de circulatie een tijdje op gang gehouden worden met behulp van reanimatie.De pompfunctie van het hart zal echter zeer zelden weer normaal worden.Hiervoor is altijd professionele hulp nodig. Zelfs in het geval dat professionele hulp op tijd aanwezig is,is de prognose slecht. ==Obstructieve shock==
Obstructieve shock ontstaat als er op een vitaal punt in de bloedsomloop een obstructie bestaat
waardoor het bloed er niet meer door kan. Daardoor kan het bloed niet meer geoxygeneerd worden en
bloedtoevoer afgesloten, maar dit heeft geen shock tot gevolg. Er kunnen echter wel functiestoornissen
optreden in het betreffende lichaamsdeel.
Er zijn verschillende aandoeningen bekend waarbij een obstructieve shock kan optreden. Een aantal
voorbeelden daarvan zijn:
druk. Met name de venen zijn daar gevoelig voor omdat de wand veel minder stevig is als die
van arteriën. Dit resulteert in verminderde bloedaanvoer voor het hart met als gevolg shock.
==Distributieve shock:==
Bij deze vorm van shock staat een verkeerde verdeling van het bloed op de voorgrond. Er is voldoende
vocht in het lichaam, maar het gaat naar de verkeerde plaats gedistribueerd. De perifere vaten gaan
echter relatief en niet absoluut zoals bij de hypovolemische shock. Er is namelijk wel voldoende vocht in
het lichaam, maar op de verkeerde plek. Verschillende oorzaken voor distributieve shock zijn:
reactie op lichaamsvreemde stoffen. Bij het binnendringen van lichaamsvreemde stoffen kunnen
mensen die daar gevoelig voor zijn een te sterke afweerreactie afgeven. Hierdoor gaan de vaten
voedsel en medicatie zoals antibiotica. Het beeld van de anafylactische
shock wordt uitgebreider beschreven in het hoofdstuk Disability paragraaf Anafylaxie.
Een anafylactische shock kan tijdelijk verholpen worden door een injectie te geven met adrenaline.
Veel mensen die van zichzelf weten dat ze allergisch zijn hebben van de arts adrenaline gekregen in
minuten aanhouden. Er moet dus zo snel mogelijk medische hulp gezocht worden. Een tweede injectie
kan nodig zijn om de bloeddruk in stand te houden totdat medische hulp aanwezig is.
===Septische shock===
Sommige bacteriën kunnen toxines produceren die de vaten open zetten en
permeabel maken voor vocht. Als die bacteriën in het bloed zitten, dan kan daardoor een sepsis
ontstaan. Ook gisten en schimmels kunnen sepsis veroorzaken.