Automatische controleur, bot, bureaucraat, developer, redacteur, nuke, eindredacteur, toezichthouder, beheerder
5.533
bewerkingen
Wijzigingen
Nieuwe pagina aangemaakt met 'Deze pagina is alleen bestemd voor gebruik in de cursus ABCDE binnen Het Nederlandse Rode Kruis afdeling Nijmegen. ze pagina beschrijft de uitvoering van het ABCD...'
Deze pagina is alleen bestemd voor gebruik in de cursus ABCDE binnen Het Nederlandse Rode Kruis afdeling Nijmegen.
ze pagina beschrijft de uitvoering van het ABCDE protocol. Om deze pagina goed te kunnen gebruiken, lees eerst de andere pagina's over het protocol, te beginnen bij de [[ABCDE:Inleiding]]. Tevens is het nuttig om de pagina over de [[vitale functies]] te lezen. Deze pagina is slechts een richtlijn en is geen vervanging voor het volgen van een (basis) Eerste Hulp opleiding met herhalings- en verdiepingslessen.
==Danger==
* Let op gevaar
* Observeer de ongevalssituatie en kijk naar:
** Instortingsgevaar
** Brand- of explosiegevaar
** Aanwezigheid van giftige gassen
** Onveilige verkeerssituatie
* Ga kortstondig het [[ongevalsmechanisme]] na door observatie van de situatie en door het stellen van vragen aan het slachtoffer en omstanders
==Response==
* Observeer de reactie van het slachtoffer bij de benadering
* Spreek het slachtoffer luid en duidelijk aan
** Stel je voor aan het slachtoffer en vraag naar zijn naam
** Vraag kortstondig uit wat er gebeurd is en wat zijn klachten zijn
* Bij geen reactie: schud voorzichtig aan beide schouders
* Scoor de beste reactie doormiddel van [[AVPU]]
==Shout for help==
* Vraag een omstander of collega om bij je te blijven
==Airway and C-Spine==
===Onderzoek===
* Controleer of er een vrije luchtweg is en kijk naar tekenen van een [[luchtwegbelemmering]]:
** Voel of er een luchtstroom is bij mond of neus
** Luister naar bijgeluiden bij de ademhaling
** Kijk of er bloed, braaksel of andere vreemde voorwerpen in de mondkeelholte aanwezig zijn.
** Kijk of er letsels van het aangezicht zijn die de luchtweg kunnen bedreigen
* Vraag het slachtoffer of hij iets in de mond heeft
* Kijk of de luchtpijp ([[trachea]]) in het midden staat en of het strottenhoofd ([[larynx]]) er normaal uitziet
* Vraag of het slachtoffer pijn in nek of rug heeft en of er andere aanwijzingen zijn voor [[wervelletsel]]
* Ga na of het ongevalsmechanisme aanleiding kan geven tot [[wervelletsel]]
===Alarmsymptomen van de Airway===
* Afwezigheid van ademhaling of onvermogen te spreken of hoesten
* Gierende ademhaling
* Blauwe, rode of paarse verkleuring van de huid ([[cyanose]])
* Zig-zag bewegingen bij de ademhaling
* Gebruik van hulpademhalingsspieren
* Letsels van het aangezicht
* Bloed, braaksel of andere vreemde voorwerpen in mond/keelholte
===Alarmsymptomen van de C-Spine===
* Verdacht [[ongevalsmechanisme]], [[hoogenergetisch trauma]]
* Pijn in de nek of rug
* Uitval van gevoel of motoriek in armen of benen
===Handelingen===
* Indien er geen vrije luchtweg is, maak de luchtweg vrij door middel van:
** Verwijder losse voorwerpen uit de mond of vraag het slachtoffer deze uit de mond te halen
** Verwijder knellende kleding rond de hals en borstkas
* Indien het slachtoffer bewusteloos is, maak de luchtweg vrij doormiddel van de:
** De [[chinlift]]
** De [[jaw-thrust]]
** De [[stabiele zijligging]] (niet bij trauma!)
* Indien er sprake is van een volledige [[luchtwegbelemmering]]:
** Geef 5 slagen tussen de schouderbladen, gevolgd door 5 maal de [[Heimlich]] manoeuvre
* Indien er een verdenking is op mogelijk [[wervelletsel]]:
** Instrueer slachtoffer niet te bewegen en het hoofd stil te houden. Vraag hem geen 'Ja' of 'Nee' te knikken.
** Immobiliseer het hoofd en de nek door middel van [[manuele fixatie]] of de [[handgreep van Zach]].
===Opmerkingen===
Een pratend slachtoffer heeft in principe een vrije luchtweg. Een [[bewusteloos]] slachtoffer heeft in principe een bedreigde luchtweg door verslapping van de tongspieren. [[Aangezichtletsels]] en [[allergische reactie]]s kunnen een ernstige bedreiging vormen voor de luchtweg.
==Breathing==
===Onderzoek===
* Beoordeel de [[ademfrequentie]]: normaal tussen 12 en 20 keer per minuut
* Beoordeel de diepte van ademhalingen: een oppervlakkige ademhaling kan passen bij een pijnlijke buik (abdomen) of borstkas (gebroken of gekneusde ribben), of ernstige hersenschade.
* Kijk naar de kleur van het slachtoffer: een blauwe verkleuring van lippen en gelaat ([[cyanose]]) wijst op een zuurstoftekort door een insufficiënte ademhaling.
* Beoordeel de symmetrie van de borstkas door de kijken en te voelen: komen beide thoraxhelften goed en gelijkmatig omhoog? Het achterblijven van een thoraxhelft kan op [[ribfracturen]] of een [[pneumothorax]] wijzen.
* Beoordeel de positie van de luchtpijp ([[trachea]]): staat deze netjes in het midden van de keel? Deze hoort midline te staan, dus in het midden. Een verschoven trachea wijst op een [[spanningspneumothorax]].
* Vraag het slachtoffer of hij [[benauwd]] of [[kortademig]] is.
===Alarmsymptomen===
* Een ademfrequentie onder de 12 of boven de 20 keer per minuut
* Afwezigheid van ademhaling
* Cyanose
* Grote [[ademarbeid]], gebruik van [[hulpademhalingsspieren]]
* Een scheve of verschoven trachea ([[spanningspneumothorax]])
* Een opgezwollen thoraxhelft die niet of slecht meedoet met de ademhaling ([[spanningspneumothorax]], [[hematothorax]])
* Een zuigende borstwond ([[pneumothorax]])
===Handelingen===
* Indien het slachtoffer acuut benauwd en aanspreekbaar is:
** Verwijder knellende kleding rond de hals en borstkas
** Laat hem in een [[halfzittende houding]] recht op zitten
** Indien opgeleid om zuurstof te geven: geef [[zuurstof]]
* Indien er geen ademhaling aanwezig is:
** Controleer of de luchtweg goed vrijgemaakt is met de [[chinlift]]
** Waarschuw 112
** Start [[reanimatie]]
==Circulation==
===Onderzoek===
* Kijk naar [[ernstige uitwendige bloedingen]]
* Beoordeel de [[hartfrequentie]]: deze hoort tussen de 60-80 slagen per minuut te liggen, een [[hartfrequentie]] van <50/min of >100/min is afwijkend.
* Beoordeel de regelmaat ([[hartritme]]): het [[hartritme]] hoort regelmatig te zijn. Een plotselinge pauze tussen de hartslagen, extra slagen of een volledig irregulair (onregelmatig) ritme is afwijkend.
* Beoordeel de vulling/kracht: een zwakke, snelle pols is een belangrijke waarschuwing voor een te lage bloeddruk ([[hypotensie]]) en [[shock]].
* Beoordeel de kleur van de huid: een bleke kleur in het gelaat en van de slijmvliezen is een uiting van shock. Kijk of het slachtoffer zweet of een klamme huid heeft.
* Beoordeel de [[capillary refill]]: deze moet binnen 2 seconden weer geheel terug zijn.
* Vraag het slachtoffer of hij [[pijn op de borst]] heeft en of hij bekend is met ziekten van het hart.
===Alarmsymptomen===
* Een hartfrequentie boven de 120 of onder de 60 (hoewel sommige gezonde mensen een rustfrequentie van 50 kunnen hebben)
* Ernstig bloedverlies
* Tekenen van [[shock]]
* Vertraagde [[capillary refill]]
* Afwezigheid van een pols of bloeddruk
* [[Pijn op de borst]], met of zonder uitstraling
===Handelingen===
* Stelp ernstige uitwendige bloedingen door druk op de wond of het aanleggen van een [[wonddrukverband]].
* Indien er geen circulatie aanwezig is, bel [[112]] en start [[reanimatie]].
* Indien er tekenen zijn van [[shock]], probeer de oorzaak weg te nemen en volg de aanwijzingen bij [[shock]].
* Indien er [[pijn op de borst]] is, zet het slachtoffer in een [[halfzittende houding]] en waarschuw [[112]].
==Disability==
===Onderzoek===
* Controleer of het slachtoffer bij bewustzijn is met de [[AVPU methode]]
* Kijk of er sprake is van een verschil in [[pupilgrootte]] ([[anisocorie]]).
* Kijk of er bloed of [[hersenvocht]] ([[liquor]]) uit de neus of oren van het slachtoffer komt.
* Kijk of er aanwijzingen zijn voor een [[CVA/TIA]] met de [[BeFast]]-test
* Controleer of het slachtoffer goed georiënteerd is (controleer op [[post-traumatische amnesie]]).
* Kijk of er aanwijzingen zijn voor [[wervelletsel]] of een [[dwarslaesie]].
* Ga na of er sprake kan zijn van een andere stoornis in het bewustzijn: [[Aandoeningen:Flauwte|Flauwte]], [[Aandoeningen:Bewusteloosheid|Bewusteloosheid]], [[Intoxicaties:Algemeen|Vergiftigingen]], [[Intoxicaties:AlcoholDrugs|Alcohol en Drugs]], [[Aandoeningen:DiabetesMellitus|Diabetes Mellitus]], [[Aandoeningen:Epilepsie|Epilepsie]], [[Aandoeningen:WarmteKoudeLetsels|Warmte/Koudeletsels]].
===Alarmsymptomen===
* Afwezig of dalend bewustzijn
* Verschil in pupilgrootte ([[anisocorie]])
* Hoofdpijn, misselijkheid en/of braken
* Uitval van gevoel of motoriek
* Tekenen van een (dreigende) dwarslaesie
* Langdurige [[amnesie]]
* Afwijkende [[BeFAST]]
===Handelen===
* Indien het slachtoffer bewusteloos is:
** Waarschuw [[112]]
** Zorg voor een vrije luchtweg doormiddel van de [[kinlift]], [[Jawthrust]] of [[stabiele zijligging]] (niet bij trauma!)
** Controleer iedere minuut de [[vitale functies]] door herhaling van ABCD
* Indien er een verdenking is op mogelijk [[wervelletsel]]:
** Instrueer slachtoffer niet te bewegen en het hoofd stil te houden. Vraag hem geen 'Ja' of 'Nee' te knikken.
** Immobiliseer het hoofd en de nek door middel van [[manuele fixatie]] of de [[handgreep van Zach]].
** Voer bij een [[bewusteloos]] slachtoffer voorzichtig de [[kinlift]] uit zonder het hoofd te kantelen. Houdt het hoofd gefixeerd.
==Exposure==
===Onderzoek===
* Kijk naar tekenen van [[onderkoeling]] ([[hypothermie]])
* Bescherm het slachtoffer tegen verdere afkoeling, bijvoorbeeld met een [[reddingsdeken]]
* Vraag [[SAMPLE]] uit en verzamel meer informatie over het [[ongevalsmechanisme]] en de toestand van het slachtoffer door middel van een [[anamnese]]
==Secondary survey==
In de secondary survey wordt het slachtoffer verder onderzocht op verwondingen. Zie ook [[top-teen onderzoek]].
[[Categorie:CursusABCDE]]
ze pagina beschrijft de uitvoering van het ABCDE protocol. Om deze pagina goed te kunnen gebruiken, lees eerst de andere pagina's over het protocol, te beginnen bij de [[ABCDE:Inleiding]]. Tevens is het nuttig om de pagina over de [[vitale functies]] te lezen. Deze pagina is slechts een richtlijn en is geen vervanging voor het volgen van een (basis) Eerste Hulp opleiding met herhalings- en verdiepingslessen.
==Danger==
* Let op gevaar
* Observeer de ongevalssituatie en kijk naar:
** Instortingsgevaar
** Brand- of explosiegevaar
** Aanwezigheid van giftige gassen
** Onveilige verkeerssituatie
* Ga kortstondig het [[ongevalsmechanisme]] na door observatie van de situatie en door het stellen van vragen aan het slachtoffer en omstanders
==Response==
* Observeer de reactie van het slachtoffer bij de benadering
* Spreek het slachtoffer luid en duidelijk aan
** Stel je voor aan het slachtoffer en vraag naar zijn naam
** Vraag kortstondig uit wat er gebeurd is en wat zijn klachten zijn
* Bij geen reactie: schud voorzichtig aan beide schouders
* Scoor de beste reactie doormiddel van [[AVPU]]
==Shout for help==
* Vraag een omstander of collega om bij je te blijven
==Airway and C-Spine==
===Onderzoek===
* Controleer of er een vrije luchtweg is en kijk naar tekenen van een [[luchtwegbelemmering]]:
** Voel of er een luchtstroom is bij mond of neus
** Luister naar bijgeluiden bij de ademhaling
** Kijk of er bloed, braaksel of andere vreemde voorwerpen in de mondkeelholte aanwezig zijn.
** Kijk of er letsels van het aangezicht zijn die de luchtweg kunnen bedreigen
* Vraag het slachtoffer of hij iets in de mond heeft
* Kijk of de luchtpijp ([[trachea]]) in het midden staat en of het strottenhoofd ([[larynx]]) er normaal uitziet
* Vraag of het slachtoffer pijn in nek of rug heeft en of er andere aanwijzingen zijn voor [[wervelletsel]]
* Ga na of het ongevalsmechanisme aanleiding kan geven tot [[wervelletsel]]
===Alarmsymptomen van de Airway===
* Afwezigheid van ademhaling of onvermogen te spreken of hoesten
* Gierende ademhaling
* Blauwe, rode of paarse verkleuring van de huid ([[cyanose]])
* Zig-zag bewegingen bij de ademhaling
* Gebruik van hulpademhalingsspieren
* Letsels van het aangezicht
* Bloed, braaksel of andere vreemde voorwerpen in mond/keelholte
===Alarmsymptomen van de C-Spine===
* Verdacht [[ongevalsmechanisme]], [[hoogenergetisch trauma]]
* Pijn in de nek of rug
* Uitval van gevoel of motoriek in armen of benen
===Handelingen===
* Indien er geen vrije luchtweg is, maak de luchtweg vrij door middel van:
** Verwijder losse voorwerpen uit de mond of vraag het slachtoffer deze uit de mond te halen
** Verwijder knellende kleding rond de hals en borstkas
* Indien het slachtoffer bewusteloos is, maak de luchtweg vrij doormiddel van de:
** De [[chinlift]]
** De [[jaw-thrust]]
** De [[stabiele zijligging]] (niet bij trauma!)
* Indien er sprake is van een volledige [[luchtwegbelemmering]]:
** Geef 5 slagen tussen de schouderbladen, gevolgd door 5 maal de [[Heimlich]] manoeuvre
* Indien er een verdenking is op mogelijk [[wervelletsel]]:
** Instrueer slachtoffer niet te bewegen en het hoofd stil te houden. Vraag hem geen 'Ja' of 'Nee' te knikken.
** Immobiliseer het hoofd en de nek door middel van [[manuele fixatie]] of de [[handgreep van Zach]].
===Opmerkingen===
Een pratend slachtoffer heeft in principe een vrije luchtweg. Een [[bewusteloos]] slachtoffer heeft in principe een bedreigde luchtweg door verslapping van de tongspieren. [[Aangezichtletsels]] en [[allergische reactie]]s kunnen een ernstige bedreiging vormen voor de luchtweg.
==Breathing==
===Onderzoek===
* Beoordeel de [[ademfrequentie]]: normaal tussen 12 en 20 keer per minuut
* Beoordeel de diepte van ademhalingen: een oppervlakkige ademhaling kan passen bij een pijnlijke buik (abdomen) of borstkas (gebroken of gekneusde ribben), of ernstige hersenschade.
* Kijk naar de kleur van het slachtoffer: een blauwe verkleuring van lippen en gelaat ([[cyanose]]) wijst op een zuurstoftekort door een insufficiënte ademhaling.
* Beoordeel de symmetrie van de borstkas door de kijken en te voelen: komen beide thoraxhelften goed en gelijkmatig omhoog? Het achterblijven van een thoraxhelft kan op [[ribfracturen]] of een [[pneumothorax]] wijzen.
* Beoordeel de positie van de luchtpijp ([[trachea]]): staat deze netjes in het midden van de keel? Deze hoort midline te staan, dus in het midden. Een verschoven trachea wijst op een [[spanningspneumothorax]].
* Vraag het slachtoffer of hij [[benauwd]] of [[kortademig]] is.
===Alarmsymptomen===
* Een ademfrequentie onder de 12 of boven de 20 keer per minuut
* Afwezigheid van ademhaling
* Cyanose
* Grote [[ademarbeid]], gebruik van [[hulpademhalingsspieren]]
* Een scheve of verschoven trachea ([[spanningspneumothorax]])
* Een opgezwollen thoraxhelft die niet of slecht meedoet met de ademhaling ([[spanningspneumothorax]], [[hematothorax]])
* Een zuigende borstwond ([[pneumothorax]])
===Handelingen===
* Indien het slachtoffer acuut benauwd en aanspreekbaar is:
** Verwijder knellende kleding rond de hals en borstkas
** Laat hem in een [[halfzittende houding]] recht op zitten
** Indien opgeleid om zuurstof te geven: geef [[zuurstof]]
* Indien er geen ademhaling aanwezig is:
** Controleer of de luchtweg goed vrijgemaakt is met de [[chinlift]]
** Waarschuw 112
** Start [[reanimatie]]
==Circulation==
===Onderzoek===
* Kijk naar [[ernstige uitwendige bloedingen]]
* Beoordeel de [[hartfrequentie]]: deze hoort tussen de 60-80 slagen per minuut te liggen, een [[hartfrequentie]] van <50/min of >100/min is afwijkend.
* Beoordeel de regelmaat ([[hartritme]]): het [[hartritme]] hoort regelmatig te zijn. Een plotselinge pauze tussen de hartslagen, extra slagen of een volledig irregulair (onregelmatig) ritme is afwijkend.
* Beoordeel de vulling/kracht: een zwakke, snelle pols is een belangrijke waarschuwing voor een te lage bloeddruk ([[hypotensie]]) en [[shock]].
* Beoordeel de kleur van de huid: een bleke kleur in het gelaat en van de slijmvliezen is een uiting van shock. Kijk of het slachtoffer zweet of een klamme huid heeft.
* Beoordeel de [[capillary refill]]: deze moet binnen 2 seconden weer geheel terug zijn.
* Vraag het slachtoffer of hij [[pijn op de borst]] heeft en of hij bekend is met ziekten van het hart.
===Alarmsymptomen===
* Een hartfrequentie boven de 120 of onder de 60 (hoewel sommige gezonde mensen een rustfrequentie van 50 kunnen hebben)
* Ernstig bloedverlies
* Tekenen van [[shock]]
* Vertraagde [[capillary refill]]
* Afwezigheid van een pols of bloeddruk
* [[Pijn op de borst]], met of zonder uitstraling
===Handelingen===
* Stelp ernstige uitwendige bloedingen door druk op de wond of het aanleggen van een [[wonddrukverband]].
* Indien er geen circulatie aanwezig is, bel [[112]] en start [[reanimatie]].
* Indien er tekenen zijn van [[shock]], probeer de oorzaak weg te nemen en volg de aanwijzingen bij [[shock]].
* Indien er [[pijn op de borst]] is, zet het slachtoffer in een [[halfzittende houding]] en waarschuw [[112]].
==Disability==
===Onderzoek===
* Controleer of het slachtoffer bij bewustzijn is met de [[AVPU methode]]
* Kijk of er sprake is van een verschil in [[pupilgrootte]] ([[anisocorie]]).
* Kijk of er bloed of [[hersenvocht]] ([[liquor]]) uit de neus of oren van het slachtoffer komt.
* Kijk of er aanwijzingen zijn voor een [[CVA/TIA]] met de [[BeFast]]-test
* Controleer of het slachtoffer goed georiënteerd is (controleer op [[post-traumatische amnesie]]).
* Kijk of er aanwijzingen zijn voor [[wervelletsel]] of een [[dwarslaesie]].
* Ga na of er sprake kan zijn van een andere stoornis in het bewustzijn: [[Aandoeningen:Flauwte|Flauwte]], [[Aandoeningen:Bewusteloosheid|Bewusteloosheid]], [[Intoxicaties:Algemeen|Vergiftigingen]], [[Intoxicaties:AlcoholDrugs|Alcohol en Drugs]], [[Aandoeningen:DiabetesMellitus|Diabetes Mellitus]], [[Aandoeningen:Epilepsie|Epilepsie]], [[Aandoeningen:WarmteKoudeLetsels|Warmte/Koudeletsels]].
===Alarmsymptomen===
* Afwezig of dalend bewustzijn
* Verschil in pupilgrootte ([[anisocorie]])
* Hoofdpijn, misselijkheid en/of braken
* Uitval van gevoel of motoriek
* Tekenen van een (dreigende) dwarslaesie
* Langdurige [[amnesie]]
* Afwijkende [[BeFAST]]
===Handelen===
* Indien het slachtoffer bewusteloos is:
** Waarschuw [[112]]
** Zorg voor een vrije luchtweg doormiddel van de [[kinlift]], [[Jawthrust]] of [[stabiele zijligging]] (niet bij trauma!)
** Controleer iedere minuut de [[vitale functies]] door herhaling van ABCD
* Indien er een verdenking is op mogelijk [[wervelletsel]]:
** Instrueer slachtoffer niet te bewegen en het hoofd stil te houden. Vraag hem geen 'Ja' of 'Nee' te knikken.
** Immobiliseer het hoofd en de nek door middel van [[manuele fixatie]] of de [[handgreep van Zach]].
** Voer bij een [[bewusteloos]] slachtoffer voorzichtig de [[kinlift]] uit zonder het hoofd te kantelen. Houdt het hoofd gefixeerd.
==Exposure==
===Onderzoek===
* Kijk naar tekenen van [[onderkoeling]] ([[hypothermie]])
* Bescherm het slachtoffer tegen verdere afkoeling, bijvoorbeeld met een [[reddingsdeken]]
* Vraag [[SAMPLE]] uit en verzamel meer informatie over het [[ongevalsmechanisme]] en de toestand van het slachtoffer door middel van een [[anamnese]]
==Secondary survey==
In de secondary survey wordt het slachtoffer verder onderzocht op verwondingen. Zie ook [[top-teen onderzoek]].
[[Categorie:CursusABCDE]]