Anafylaxie: verschil tussen versies
| [gecontroleerde versie] | [gecontroleerde versie] |
(→Handelen) |
(→Handelen) |
||
| Regel 34: | Regel 34: | ||
===Handelen=== | ===Handelen=== | ||
| − | |||
Anafylaxie is een levensbedreigende aandoening en adequate Eerste Hulp en snelle alarmering is van groot belang. In een aantal gevallen zal een slachtoffer bekend zijn met een allergie en van de arts medicijnen hiervoor hebben gekregen. Vaak dragen deze mensen een speciale injector waarmee eenvoudig [[adrenaline]] kan worden toegediend. Dit is de EpiPen® of Anapen®. Deze pen geeft bij injectie een gecontroleerde hoeveelheid van het hormoon [[adrenaline]] af. Adrenaline is een lichaamseigen hormoon dat bij injectie het been zorgt voor vaatvernauwing ([[vasoconstrictie]]) in de huid en daarmee behalve afname van de zwellingen in huid en longen, ook zorgt voor een (tijdelijke) verhoging van de [[bloeddruk]]. Het effect van deze injectie is snel merkbaar, binnen 2-3 minuten, maar houdt maar ongeveer 15 minuten aan. Dat betekent dat soms een tweede injectie nodig is (met een nieuwe pen) in afwachting van de komst van de ambulance. Indien het slachtoffer niet meer in staat is zelf de injectie toe te dienen, dan kan dit door een eerstehulpverlener gedaan. | Anafylaxie is een levensbedreigende aandoening en adequate Eerste Hulp en snelle alarmering is van groot belang. In een aantal gevallen zal een slachtoffer bekend zijn met een allergie en van de arts medicijnen hiervoor hebben gekregen. Vaak dragen deze mensen een speciale injector waarmee eenvoudig [[adrenaline]] kan worden toegediend. Dit is de EpiPen® of Anapen®. Deze pen geeft bij injectie een gecontroleerde hoeveelheid van het hormoon [[adrenaline]] af. Adrenaline is een lichaamseigen hormoon dat bij injectie het been zorgt voor vaatvernauwing ([[vasoconstrictie]]) in de huid en daarmee behalve afname van de zwellingen in huid en longen, ook zorgt voor een (tijdelijke) verhoging van de [[bloeddruk]]. Het effect van deze injectie is snel merkbaar, binnen 2-3 minuten, maar houdt maar ongeveer 15 minuten aan. Dat betekent dat soms een tweede injectie nodig is (met een nieuwe pen) in afwachting van de komst van de ambulance. Indien het slachtoffer niet meer in staat is zelf de injectie toe te dienen, dan kan dit door een eerstehulpverlener gedaan. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | {| class="wikitable" | ||
| + | |- | ||
| + | ! Opmerking | ||
| + | |- | ||
| + | | In [[Het Oranje Kruis Boekje 26ste druk]] wordt uitdrukkelijk aangegeven dat het gebruik van de [[Epipen]] door eerstehulpverleners niet is toegestaan bij slachtoffers die zij niet kennen en van wie zij geen instructie hebben gekregen in het gebruik van de [[Epipen]]. | ||
| + | |} | ||
In deze sectie wordt beschreven hoe te handelen bij het beschreven letsel of ziektebeeld. Ook hierbij eerst een tekst in verhalende vorm, waarbij eventueel wat achtergrondinformatie gegeven wordt. Daarna volgt wederom een schematisch overzicht van de behandeling. | In deze sectie wordt beschreven hoe te handelen bij het beschreven letsel of ziektebeeld. Ook hierbij eerst een tekst in verhalende vorm, waarbij eventueel wat achtergrondinformatie gegeven wordt. Daarna volgt wederom een schematisch overzicht van de behandeling. | ||
| Regel 45: | Regel 53: | ||
* Stap vier van de behandeling | * Stap vier van de behandeling | ||
Zijn er dingen die echt niet vergeten moeten worden of essentieel zijn? Dan kunnen ze nogmaals extra in een kader benoemd worden: | Zijn er dingen die echt niet vergeten moeten worden of essentieel zijn? Dan kunnen ze nogmaals extra in een kader benoemd worden: | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
===Overzicht Eerste Hulp=== | ===Overzicht Eerste Hulp=== | ||
Versie van 5 aug 2011 om 15:18
Een hevige allergische reactie die kan leiden tot: Anafylactische shock
Inhoud
Inleiding
Anafylaxie is een ernstige allergische reactie van het lichaam op een lichaamsvreemde stof (het allergeen) en kan leiden tot een levensbedreigende situatie. Het lichaam reageert op de stof met een uit de hand gelopen allergische reactie, waarbij veel verschillende symptomen kunnen optreden. Een reactie kan snel verlopen en bij inadequaat ingrijpen tot de dood leiden.
Na contact met de lichaamsvreemde stof via de huid, mond of andere slijmvliezen treedt er een ontstekingsreactie op. Het immuunsysteem wordt geactiveerd en zet zijn cellen aan tot het produceren van stoffen verschillende stoffen die de ontstekingsreactie verder in gang zetten. Stoffen zoals histamine komen vrij in de bloedbaan en zorgen in het gehele lichaam voor het optreden van verschijnselen. Wat deze verschijnselen zijn hangt af van het weefsel waar de stoffen terecht komen. In de huid zullen bijvoorbeeld de kleine vaten verwijden (vasodilatatie). Ook gaan de vaten 'lekken', waardoor vocht (geen bloed, de bloedcellen blijven in de bloedbaan) in de weefsels komt en zwelling veroorzaakt. Ook kunnen reacties optreden in de luchtwegen, de longen en op andere plaatsen.
Om een allergische reactie uit te lokken moet er sprake zijn van een allergeen, een stof die bij een persoon met een allergie een allergische reactie opwekt. Dit kunnen zeer verschillende stoffen zijn, zoals voedsel, voedseltoevoegingen, medicijnen, insectengif, latex (rubber). Bekende voedingsallergenen zijn onder andere pinda,s noten, schaaldieren, sesam en sommige fruitsoorten. Ook latex (zoals gebruikt in handschoenen, kleding en (medische) producten) kan een hevige reactie uitlokken. Sommige mensen zijn ook allergisch voor bepaalde medicijnen, zoals antibiotica.
Symptomen en klachten
Doordat dat de stoffen die door het immuunsysteem bij een allergische reactie geproduceerd worden door het hele lichaam verspreid worden, zullen er overal in het lichaam klachten op kunnen treden. Een van de belangrijkste en gevaarlijkste reacties is de anafylactische shock. Ook kan er een acute belemmering van de luchtwegen ontstaan.
Een ernstige allergische reactie geeft een bedreiging van de luchtwegen, door zwelling luchtwegen en mond-keel holte. Dit geeft onder andere benauwdheid, een piepend geluid bij de inademing (soms ook bij uitademen, net als bij astma), de stem kan hees worden. Door het uittreden van vocht uit de vaten treedt vaak ook zwelling van het gelaat en nek op. Ook in en rond de mond treedt zwelling op, van onder andere lippen, tong en keel. Dit kan leiden tot een ernstige obstructie van de luchtwegen.
Ook in de longen treden veranderingen op. De spieren rond de bronchien trekken samen, de slijmproductie neemt toe en het waardoor er vernauwing optreedt en het slachtoffer benauwd wordt. Vaak wordt er gehoest en heeft slachtoffer een beklemmend gevoel op de borst (niet aan het hart gerelateerd!).
In de huid treedt vaatverwijding op met als gevolg dat de huid rood en warm wordt en zwelt. Vaak is er uitslag met galbulten. De gehele huid jeukt. De vaatverwijding zorgt voor een daling van de bloeddruk en een verminderde cicurlatie: een anafylactische shock. In tegenstelling tot andere typen shock is de huid rood in plaats van bleek en koud. Daarnaast blijft de capillary refill normaal. Er is wel sprake van een snelle en weke pols.
Als gevolg van veranderingen in de circulatie en een daling van de bloeddruk zal het slachtoffer duizelig worden, licht in het hoofd en soms hoofdpijn hebben.
Ook in andere orgaansystemen treden symptomen op, zo zal het maagdarmstelsel reageren met diarree, misselijkheid en braken.
Beschrijf duidelijk welke vragen een hulpverlener moet stellen, en welke vragen belangrijke informatie kunnen opleveren over de aard van het ziektebeeld.
Na de symptomen en klachten beschreven te hebben, worden deze overzichtelijk in een tabel geplaatst, zodat ze in één oogopslag overzien kunnen worden.
| Uitvragen | Klachten | Symptomen |
|---|---|---|
| Vraag 1 Vraag 2 Vraag 3 |
Klacht 1 Klacht 2 Klacht 3 |
Symptoom 1 Symptoom 2 Symptoom 3 Symptoom 4 Symptoom 5 |
Handelen
Anafylaxie is een levensbedreigende aandoening en adequate Eerste Hulp en snelle alarmering is van groot belang. In een aantal gevallen zal een slachtoffer bekend zijn met een allergie en van de arts medicijnen hiervoor hebben gekregen. Vaak dragen deze mensen een speciale injector waarmee eenvoudig adrenaline kan worden toegediend. Dit is de EpiPen® of Anapen®. Deze pen geeft bij injectie een gecontroleerde hoeveelheid van het hormoon adrenaline af. Adrenaline is een lichaamseigen hormoon dat bij injectie het been zorgt voor vaatvernauwing (vasoconstrictie) in de huid en daarmee behalve afname van de zwellingen in huid en longen, ook zorgt voor een (tijdelijke) verhoging van de bloeddruk. Het effect van deze injectie is snel merkbaar, binnen 2-3 minuten, maar houdt maar ongeveer 15 minuten aan. Dat betekent dat soms een tweede injectie nodig is (met een nieuwe pen) in afwachting van de komst van de ambulance. Indien het slachtoffer niet meer in staat is zelf de injectie toe te dienen, dan kan dit door een eerstehulpverlener gedaan.
| Opmerking |
|---|
| In Het Oranje Kruis Boekje 26ste druk wordt uitdrukkelijk aangegeven dat het gebruik van de Epipen door eerstehulpverleners niet is toegestaan bij slachtoffers die zij niet kennen en van wie zij geen instructie hebben gekregen in het gebruik van de Epipen. |
In deze sectie wordt beschreven hoe te handelen bij het beschreven letsel of ziektebeeld. Ook hierbij eerst een tekst in verhalende vorm, waarbij eventueel wat achtergrondinformatie gegeven wordt. Daarna volgt wederom een schematisch overzicht van de behandeling.
- Stap één van de behandeling
- Stap twee van de behandeling
- Stap drie van de behandeling
- Indien dit, dan dat
- Als dat, dan dit
- Stap vier van de behandeling
Zijn er dingen die echt niet vergeten moeten worden of essentieel zijn? Dan kunnen ze nogmaals extra in een kader benoemd worden:
Overzicht Eerste Hulp
Sommige thema's zijn erg uitgebreid en er kan veel verteld worden. Om het overzicht te bewaren voor beginnende én gevorderde Eerste Hulpverleners wordt een samenvatting van ieder onderwerp in onderstaand schema gezet:
| Koptekst | Ziektebeeld 1 | Ziektebeeld 2 |
|---|---|---|
| Situatie | Wat is er aan de hand? | Hoe is de situatie? |
| Verschijnselen | Klacht 1 Klacht 2 Symptoom 1 Symptoom 2 |
Symptoom 1 Symptoom 2 Symptoom 3 |
| Conclusie | Ziektebeeld 1 | Ziektebeeld 2 |
| Handelen | Aanwijzing 1 Aanwijzing 2 Bel 112! Aanwijzing 4 |
Aanwijzing 1 Aanwijzing 2 Bel 112! Aanwijzing 4 |
| Opmerkingen | Denk er aan om... | Doe vooral niet... |
Zoals in bovenstaand voorbeeld worden twee (of meerdere) ziektebeelden besproken. Soms is dat handig omdat ziektebeelden op elkaar lijken en het fijn is om in één schema de verschillen te zien.
Achtergrondinformatie/Verdieping
Sommige onderwerpen lenen zich voor verdieping voor gevorderde hulpverleners. Hier kan achtergrond informatie besproken worden, maar bijvoorbeeld ook:
Professionele hulpverleners
Adrenaline, Vullen, antihistaminicum, corticosteroid.
Wat zijn andere technieken
Beschrijf bijvoorbeeld welke andere technieken er mogelijk zijn, of vroeger gebruikt werden.
