Explosie en blast: verschil tussen versies
Uit Eerste Hulp Wiki
| [gecontroleerde versie] | [gecontroleerde versie] |
| (7 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | {{Status| | ||
| + | |mainauthor= [[Pim]] | ||
| + | |coauthor= [[]] | ||
| + | |controller= | ||
| + | |supervisor= [[Pim]] | ||
| + | |niveau= [[Handleiding#Niveau|Gevorderd/Expert]] | ||
| + | |status= [[Handleiding#Status|Concept]] | ||
| + | }} | ||
| + | [[Bestand:Blastletsel.jpg|200px|thumb|right|Ernstig blastletsel aan hoofd en borstkas. Foto: hanzzzz.]] | ||
| + | '''Blast''' is een bijzonder type letsel dat we in Nederland niet iedere dag tegenkomen. Blast is een specifieke groep letsels die ontstaan als gevolg van plotselinge luchtverplaatsing door een '''explosie'''. | ||
| + | |||
| + | ====Factoren bij een explosie==== | ||
| + | Bij een explosie ontstaat een drukgolf die zich vanaf de plaats waar de explosie plaatsvindt in alle richtingen verspreid. De drukgolf oefent grote kracht uit op alles wat hij in zijn weg tegenkomt. Zo raken gebouwen beschadigd, vallen bomen om en kunnen ook mensen (ernstige) letsels oplopen door de inwerking van de kracht op het lichaam. Hoe krachtiger de explosie, hoe groter de drukgolf en hoe verder de drukgolf zal reiken. De kracht van de explosie bepaalt onder andere de schade en de afstand waarover beschadiging is opgetreden. | ||
| + | |||
| + | De omgeving waar een explosie plaatsvindt bepaalt mede hoe groot de schade zal zijn. In het open veld kan de drukgolf zich verder verspreiden omdat hij minder obstakels tegenkomt. In een stad met veel hoge gebouwen komt de drukgolf minder ver, maar kan de schade aanzienlijk zijn. Een explosie in het water verspreid zich veel sneller dan in de lucht, en leidt vaak tot veel ernstiger letsel bij het slachtoffer. In een gesloten ruimte zal een explosie leiden tot toename van de druk, waardoor deze krachtiger naar buiten verplaatst. | ||
| − | + | ====Letsels bij explosies en blast==== | |
| − | + | Letsels als gevolg van blast zijn in te delen in 4 groepen in volgorde van ontstaan: | |
| + | # Primair: ontstaan als gevolg van de schokgolf. Deze letsels bevinden zich met name in de organen waar lucht of gas in aanwezig is. Denk bijvoorbeeld aan het oor (trommelvliesbeschadiging, bloed uit het oor), de longen (beschadiging van [[longblaasjes]] en het ontstaan van een [[klaplong]]) en de darmen. Primaire letsels zijn niet altijd direct zichtbaar aan de buitenzijde van het slachtoffer, terwijl zij toch levensbedreigend kunnen zijn. | ||
| + | # Secundair: ontstaan door rondvliegende objecten zoals puin, bomsplinters enzovoorts die het slachtoffer raken en letsel veroorzaken. Dit kan vele vormen hebben, van [[bloeduitstorting]]en, [[stomp trauma]] tot [[doordringende wonden]]. | ||
| + | # Tertiair: het slachtoffer wordt door de schokgolf op de grond of tegen een ander object aan geworpen. Net als bij de secundaire letsels zien we hier [[stomp trauma]] en [[doordringende wonden]] | ||
| + | # Quarternair: letsels als gevolg van [[beknelling]], [[bedelving]], [[brandwonden]], [[inhalatietrauma]] en verergering van reeds bestaande aandoeningen. | ||
Bij blast passen een aantal typische letsels, zoals: | Bij blast passen een aantal typische letsels, zoals: | ||
| − | * Oorblast, waarbij schade ontstaat aan het trommelvlies en gehoorsverlies optreedt. | + | * Oorblast, waarbij schade ontstaat aan het trommelvlies en gehoorsverlies optreedt. Er is pijn in het oor, het gehoor kan aangedaan zijn en soms is er een bloeding uit het oor. Daarnaast kan er wanneer het evenwichtsorgaan is aangedaan ook sprake zijn van [[duizeligheid]]. Bloed uit het oor en doofheid zijn een teken dat het slachtoffer dicht bij de bron van de explosie stond en moeten een teken zijn dat er ernstige inwendige schade kan zijn! |
| − | * Longblast, waarbij beschadiging van het longweefsel optreedt en door schade aan de alveoli vocht in de longen ophoopt. Het slachtoffer wordt toenemend benauwd. | + | * Longblast, waarbij beschadiging van het longweefsel optreedt en door schade aan de [[longblaasjes]] (alveoli) vocht in de longen ophoopt. Het slachtoffer wordt toenemend benauwd en er kan sprake zijn van [[pijn op de borst]]. Soms hoest het slachtoffer roze slijm of helderrood schuimend bloed op. Er kan sprake zijn van [[cyanose]] en soms zijn er verschijnselen van [[shock]]. |
| − | * Buikblast, waarbij de inwendige organen beschadigd raken en kneuzingen en bloedingen kunnen optreden, met [[shock]] als gevolg. | + | * Buikblast, waarbij de inwendige organen beschadigd raken en kneuzingen en bloedingen kunnen optreden, met [[shock]] als gevolg. Er is sprake van pijn in de buik, soms met misselijkheid en braken. De pijn kan variëren. Soms ligt het slachtoffer in een [[foetus houding]]. |
| + | |||
| + | ====Eerste Hulp==== | ||
| + | De eerste hulp bij blastletsels bestaat uit het veiligstellen van de [[vitale functies]] en letsels behandelen. Uiteraard wordt zo snel mogelijk [[professionele hulp]] ingeschakeld. | ||
| + | |||
| + | ==Bronvermelding== | ||
| + | Op deze pagina wordt gebruik gemaakt van de volgende bronnen:<ref name="SEHBSL">Spoedeisende Hulpverlening. RG van Kesteren, Th W Wulterkens. (BSL 2007) ISBN 9031340278</ref><ref name="geoefend">De geoefende EHBO'er, derde druk (Het Oranje Kruis, 1999) ISBN90-238-4154-9</ref> | ||
| + | <references/> | ||
| − | [[Categorie:Woordenlijst]] | + | [[Categorie:Woordenlijst]][[Categorie:Trauma]] |
Huidige versie van 15 jun 2012 om 13:54
| Auteur: Pim / Supervisor: Pim / Co-auteur: [[]] / Niveau: Gevorderd/Expert / Paginastatus: Concept. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee? |
Blast is een bijzonder type letsel dat we in Nederland niet iedere dag tegenkomen. Blast is een specifieke groep letsels die ontstaan als gevolg van plotselinge luchtverplaatsing door een explosie.
Factoren bij een explosie
Bij een explosie ontstaat een drukgolf die zich vanaf de plaats waar de explosie plaatsvindt in alle richtingen verspreid. De drukgolf oefent grote kracht uit op alles wat hij in zijn weg tegenkomt. Zo raken gebouwen beschadigd, vallen bomen om en kunnen ook mensen (ernstige) letsels oplopen door de inwerking van de kracht op het lichaam. Hoe krachtiger de explosie, hoe groter de drukgolf en hoe verder de drukgolf zal reiken. De kracht van de explosie bepaalt onder andere de schade en de afstand waarover beschadiging is opgetreden.
De omgeving waar een explosie plaatsvindt bepaalt mede hoe groot de schade zal zijn. In het open veld kan de drukgolf zich verder verspreiden omdat hij minder obstakels tegenkomt. In een stad met veel hoge gebouwen komt de drukgolf minder ver, maar kan de schade aanzienlijk zijn. Een explosie in het water verspreid zich veel sneller dan in de lucht, en leidt vaak tot veel ernstiger letsel bij het slachtoffer. In een gesloten ruimte zal een explosie leiden tot toename van de druk, waardoor deze krachtiger naar buiten verplaatst.
Letsels bij explosies en blast
Letsels als gevolg van blast zijn in te delen in 4 groepen in volgorde van ontstaan:
- Primair: ontstaan als gevolg van de schokgolf. Deze letsels bevinden zich met name in de organen waar lucht of gas in aanwezig is. Denk bijvoorbeeld aan het oor (trommelvliesbeschadiging, bloed uit het oor), de longen (beschadiging van longblaasjes en het ontstaan van een klaplong) en de darmen. Primaire letsels zijn niet altijd direct zichtbaar aan de buitenzijde van het slachtoffer, terwijl zij toch levensbedreigend kunnen zijn.
- Secundair: ontstaan door rondvliegende objecten zoals puin, bomsplinters enzovoorts die het slachtoffer raken en letsel veroorzaken. Dit kan vele vormen hebben, van bloeduitstortingen, stomp trauma tot doordringende wonden.
- Tertiair: het slachtoffer wordt door de schokgolf op de grond of tegen een ander object aan geworpen. Net als bij de secundaire letsels zien we hier stomp trauma en doordringende wonden
- Quarternair: letsels als gevolg van beknelling, bedelving, brandwonden, inhalatietrauma en verergering van reeds bestaande aandoeningen.
Bij blast passen een aantal typische letsels, zoals:
- Oorblast, waarbij schade ontstaat aan het trommelvlies en gehoorsverlies optreedt. Er is pijn in het oor, het gehoor kan aangedaan zijn en soms is er een bloeding uit het oor. Daarnaast kan er wanneer het evenwichtsorgaan is aangedaan ook sprake zijn van duizeligheid. Bloed uit het oor en doofheid zijn een teken dat het slachtoffer dicht bij de bron van de explosie stond en moeten een teken zijn dat er ernstige inwendige schade kan zijn!
- Longblast, waarbij beschadiging van het longweefsel optreedt en door schade aan de longblaasjes (alveoli) vocht in de longen ophoopt. Het slachtoffer wordt toenemend benauwd en er kan sprake zijn van pijn op de borst. Soms hoest het slachtoffer roze slijm of helderrood schuimend bloed op. Er kan sprake zijn van cyanose en soms zijn er verschijnselen van shock.
- Buikblast, waarbij de inwendige organen beschadigd raken en kneuzingen en bloedingen kunnen optreden, met shock als gevolg. Er is sprake van pijn in de buik, soms met misselijkheid en braken. De pijn kan variëren. Soms ligt het slachtoffer in een foetus houding.
Eerste Hulp
De eerste hulp bij blastletsels bestaat uit het veiligstellen van de vitale functies en letsels behandelen. Uiteraard wordt zo snel mogelijk professionele hulp ingeschakeld.
Bronvermelding
Op deze pagina wordt gebruik gemaakt van de volgende bronnen:[1][2]
