Schedelbasis fractuur: verschil tussen versies

Uit Eerste Hulp Wiki
Ga naar: navigatie, zoeken
[gecontroleerde versie][gecontroleerde versie]
k (→‎Symptomen en klachten)
 
(9 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 +
{{Status|
 +
|mainauthor= [[Pim]]
 +
|coauthor= [[]]
 +
|controller=
 +
|supervisor= [[Pim]]
 +
|niveau= [[Handleiding#Niveau|Gevorderd]]
 +
|status= [[Handleiding#Status|Concept]]
 +
}}
  
−
===Inleiding===
 
  
−
Schedelbasisfractuur
+
Een '''schedelbasisfractuur''' of '''schedelbasisbreuk''' is een [[botbreuk]] van de schedelbasis die ontstaat na een ernstig trauma.
−
Pathofysiologie
+
De schedelbasis is het deel van de schedel waarop de hersenen liggen en waardoor diverse zenuwen en bloedvaten de schedel verlaten of inkomen. De schedelbasis is een relatief stevig bot waarvoor veel geweldig nodig is om het te breken. De schedelbasisfractuur komt dan ook met name voor bij een [[hoogenergetisch trauma]] of wanneer grof geweld op het hoofd wordt uitgeoefend. Vaak is er behalve een fractuur ook sprake van ernstig [[hersenletsel]], zoals het [[epiduraal hematoom]] en [[hersenkneuzing]]. Er is behalve risico op hersenletsels door het [[ongevalsmechanisme]] ook een verhoogd risico op [[wervelletsel]].
−
De schedelbasis is een vrij stevig en relatief moeilijk te breken bot, dat zich onder de hersenen bevindt.
 
−
Fracturen zijn dan ook een teken van een hoogenergetisch ongevalsmechanisme en gaan meestal
 
−
gepaard met ernstig letsel van het hersenweefsel. Door de schedelbasis lopen tal van bloedvaten en
 
−
zenuwen die kunnen beschadigen als er een fractuur optreedt. Hierdoor gaat een schedelbasisfractuur
 
−
vaak samen met een epiduraal hematoom. Ben er bij een schedelbasisfractuur altijd op bedacht dat
 
−
schedel(basis)fracturen vaak samengaan met bloedingen in de schedel en andere hersenletsels.
 
  
 
===Symptomen en klachten===
 
===Symptomen en klachten===
 +
De symptomen van een schedelbasisfractuur gaan vaak samen met die van andere [[hersenletsels]]. Afhankelijk van waar de fractuur in de schedelbasis zit treden specifieke symptomen op:
 +
* In de voorste schedelgroeve: bloeduitstortingen rond de ogen (het [[brilhematoom]] of [[racoon eyes]]), lekkage van bloed en hersenvocht uit de neus (zie ook [[halo-sign]] en uitvalsverschijnselen van [[hersenzenuwen]] met stoornissen in het zien en de reuk als gevolg).
 +
* In de middelste schedelgroeve: bloeduitstorting achter het oor (het [[Battle-sign]]), verlies bloed en hersenvocht uit het oor en uitvalsverschijnselen van [[hersenzenuwen]] met aangezichtsverlamming en stoornissen in het gehoor en evenwicht als gevolg.
  
−
Bij een fractuur van de voorste schedelbasis kan bloed en liquorvloed via de neus optreden en kan een
+
Daarnaast is er  hoofdpijn, misselijkheid, braken en kunnen er tekenen zijn van bloedingen in de schedel, zoals het [[epiduraal hematoom]]. De lekkage van hersenvocht is is vaak lastig te herkennen, het is een heldere vloeistof die lijkt op water. Vaak is er ook sprake van bloedverlies uit de neus of uit de oren, waarbij het hersenvocht met het bloed vermengd is. Een bloeding uit de oren is altijd verdacht. Een neusbloeding is echter lastiger. Om te zien of er hersenvocht in het bloed aanwezig is kan men een gaasje pakken en hierop een druppel bloed leggen. Dit droogt in. Indien rondom de druppel bloed een gele kring ontstaat, het zogenaamde '[[halo-sign]]' is er hersenvocht met bloed vermengd.  
−
brilhematoom ontstaan. Fracturen van de middelste schedelbasis kunnen leiden tot bloed en liquorvloed
 
−
via het oor, een hematotympanum (bloed achter het trommelvlies), en een aangezichtsparese door een
 
−
laesie van de n. facialis in het rotsbeen. Tevens kan hierbij een hematoom bij het mastoïd ontstaan, dat
 
−
zichtbaar is achter het oor (battle sign). De hematomen kunnen ook pas enkele uren na het trauma
 
−
zichtbaar worden.
 
−
Ook kan er sprake zijn van onrust, misselijkheid en braken of bewusteloosheid. Deze
 
−
bewustzijnsstoornis kan van korte duur zijn, maar kan ook pas na enige tijd optreden. Coma, wijd en
 
−
lichtstijve pupil(len) en Cheyne-Stokes-ademhaling kunnen ook voorkomen. Cheyne-Stokes-ademhaling
 
−
is een afwisselend diepe ademhaling met tussenpozen van vrijwel volkomen ademstilstand.
 
−
Figuur 7.3: Brilhematoom
 
−
<br>
 
−
Beschrijf duidelijk welke vragen een hulpverlener moet stellen, en welke vragen belangrijke informatie kunnen opleveren over de aard van het ziektebeeld.
 
−
<br><br>
 
−
Na de symptomen en klachten beschreven te hebben, worden deze overzichtelijk in een tabel geplaatst, zodat ze in één oogopslag overzien kunnen worden.
 
  
−
{| class="wikitable"
+
Het [[brilhematoom]] en [[Battle-sign]] worden vaak pas na enkele uren zichtbaar, ze zij niet direct na het trauma aanwezig.
−
|-
 
−
! Uitvragen !! Klachten !! Symptomen
 
−
|-
 
−
| Vraag 1 <br> Vraag 2 <br> Vraag 3 || Klacht 1 <br> Klacht 2 <br> Klacht 3 || Symptoom 1 <br> Symptoom 2 <br> Symptoom 3 <br> Symptoom 4 <br> Symptoom 5
 
−
|}
 
  
 +
Net zoals bij andere [[hersenletsels]] is er vaak [[bewusteloosheid]] als gevolg van de klap of bloedingen in het hoofd, hoofdpijn, onrust, misselijkheid en braken. Ook kan er een [[verschil in pupilgrootte]] optreden door afknelling van zenuwen of verhoogde druk in de schedel. Soms treedt er [[Cheyne-Stokes ademhaling]] op. [[Cheyne-Stokes ademhaling]] is een afwisselend diepe ademhaling met tussenpozen van vrijwel volkomen [[ademstilstand]].
  
 
===Handelen===
 
===Handelen===
 +
Het waarschuwen van [[professionele hulp]] is essentieel omdat er sprake is van een zeer ernstig [[hoofd- en hersenletsel]]. Het slachtoffer kan het beste plat worden neergelegd, waarbij men zorg draagt voor [[stabilisatie van de nek]] om verergering van eventuele [[wervelletsels]] te voorkomen.
  
−
Handelen
+
* Benader het slachtoffer volgens de [[ABCDE-methodiek]]
−
Bel 112 en laat het slachtoffer plat liggen en blijf de vitale functies controleren. Bij bloed- en liquorverlies
+
* Schakel [[professionele hulp]] in
−
via het oor hoeft niet steriel afgedekt te worden, omdat zich in de gehoorgang bloedstolsels vormen die
+
* Laat het slachtoffer liggen op de plaats waar hij ligt
−
het afsluiten. Verdere verwondingen kunnen voorzichtig afgedekt worden. Er mag niet gemanipuleerd
+
* Zorg voor [[immobilisatie van de nekwervelkolom]] met de [[Handgreep van Zäch]]
−
worden met het hoofd daar er sprake kan zijn van begeleidend wervelletsel; de halswervelkolom dient
+
* Bewaak de [[vitale functies]]
−
beschermd te worden. Dit kan manueel door het hoofd met twee handen aan beide zijden vast te (laten)
+
* Leg het slachtoffer alleen in de [[stabiele zijligging]] als hij braakt, draai het slachtoffer dan uiterst voorzichtig op de zij, zonder de nek onnodig te draaien of te kantelen.
−
houden.
 
−
De schedelbasisfractuur wordt ontdekt in het protocol bij Disability 1, waar men vaststelt dat er liquor of
 
−
bloed uit neus of oren komt. Na het vaststellen van de schedelbasisfractuur wordt een ambulance
 
−
gebeld en gaat men uiteraard, indien het slachtoffer bij bewustzijn is, verder met het protocol.
 
−
Bij coma handelen volgens het comaprotocol.
 
  
−
* Stap één van de behandeling
+
[[Categorie:Trauma]]
−
* Stap twee van de behandeling
+
[[Categorie:Hoofd-_en_hersenletsel]]
−
* Stap drie van de behandeling
 
−
** Indien dit, dan dat
 
−
** Als dat, dan dit
 
−
* Stap vier van de behandeling
 
−
Zijn er dingen die echt niet vergeten moeten worden of essentieel zijn? Dan kunnen ze nogmaals extra in een kader benoemd worden:
 
−
{| class="wikitable"
 
−
|-
 
−
! Essentieel, vergeet niet:
 
−
|-
 
−
| Om je aan te melden voor de Eerste Hulp Wiki!
 
−
|}
 
−
 
 
−
===Overzicht Eerste Hulp===
 
−
Sommige thema's zijn erg uitgebreid en er kan veel verteld worden. Om het overzicht te bewaren voor beginnende én gevorderde Eerste Hulpverleners wordt een samenvatting van ieder onderwerp in onderstaand schema gezet:
 
−
 
 
−
{| class="wikitable"
 
−
|-
 
−
! Koptekst !! Ziektebeeld 1 !! Ziektebeeld 2
 
−
|-
 
−
| '''Situatie''' || Wat is er aan de hand? || Hoe is de situatie?
 
−
|-
 
−
| '''Verschijnselen''' || Klacht 1 <br> Klacht 2 <br> Symptoom 1 <br> Symptoom 2|| Symptoom 1 <br> Symptoom 2 <br> Symptoom 3 <br>
 
−
|-
 
−
| '''Conclusie''' || Ziektebeeld 1 || Ziektebeeld 2
 
−
|-
 
−
| '''Handelen''' || Aanwijzing 1 <br> Aanwijzing 2 <br> Bel 112! <br> Aanwijzing 4 || Aanwijzing 1 <br> Aanwijzing 2 <br> Bel 112! <br> Aanwijzing 4
 
−
|-
 
−
| '''Opmerkingen''' || Denk er aan om... || Doe vooral niet...
 
−
|}
 
−
 
 
−
Zoals in bovenstaand voorbeeld worden twee (of meerdere) ziektebeelden besproken. Soms is dat handig omdat ziektebeelden op elkaar lijken en het fijn is om in één schema de verschillen te zien.
 
−
 
 
−
===Achtergrondinformatie/Verdieping===
 
−
Sommige onderwerpen lenen zich voor verdieping voor gevorderde hulpverleners. Hier kan achtergrond informatie besproken worden, maar bijvoorbeeld ook:
 
−
====Professionele hulpverleners====
 
−
Wat doen professionele hulpverleners bij dit letsel. Let op, beschrijf hier alleen wat de mogelijkheden zijn. Diepgaande uitleg van (voorbehouden) handelingen wordt niet op prijs gesteld.
 
−
====Wat zijn andere technieken====
 
−
Beschrijf bijvoorbeeld welke andere technieken er mogelijk zijn, of vroeger gebruikt werden.
 
−
 
 
−
==Ander ziektebeeld binnen dit ziektebeeld==
 
−
Nog een ander ziektebeeld beschrijven dat past bij dit ziektebeeld of er een onderdeel van is? Bijvoorbeeld: Diabetes Mellitus is onderverdeeld in Hypoglycemie en Hyperglycemie. Dat wordt dan met de Niveau 2 kop aangeduid. Voor de onderverdeling zoals bovenstaand gebruikt men de Niveau 3 kop.
 
−
 
 
−
 
 
−
Handelen
 
−
Bel 112 en laat het slachtoffer plat liggen en blijf de vitale functies controleren. Bij bloed- en liquorverlies
 
−
via het oor hoeft niet steriel afgedekt te worden, omdat zich in de gehoorgang bloedstolsels vormen die
 
−
het afsluiten. Verdere verwondingen kunnen voorzichtig afgedekt worden. Er mag niet gemanipuleerd
 
−
worden met het hoofd daar er sprake kan zijn van begeleidend wervelletsel; de halswervelkolom dient
 
−
beschermd te worden. Dit kan manueel door het hoofd met twee handen aan beide zijden vast te (laten)
 
−
houden.
 
−
De schedelbasisfractuur wordt ontdekt in het protocol bij Disability 1, waar men vaststelt dat er liquor of
 
−
bloed uit neus of oren komt. Na het vaststellen van de schedelbasisfractuur wordt een ambulance
 
−
gebeld en gaat men uiteraard, indien het slachtoffer bij bewustzijn is, verder met het protocol.
 
−
Bij coma handelen volgens het comaprotocol.
 

Huidige versie van 15 aug 2012 om 12:23

Auteur: Pim / Supervisor: Pim / Co-auteur: [[]] / Niveau: Gevorderd / Paginastatus: Concept. Laatste bewerking: Jolanda. Zie ook Handleiding.

Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee?


Een schedelbasisfractuur of schedelbasisbreuk is een botbreuk van de schedelbasis die ontstaat na een ernstig trauma. De schedelbasis is het deel van de schedel waarop de hersenen liggen en waardoor diverse zenuwen en bloedvaten de schedel verlaten of inkomen. De schedelbasis is een relatief stevig bot waarvoor veel geweldig nodig is om het te breken. De schedelbasisfractuur komt dan ook met name voor bij een hoogenergetisch trauma of wanneer grof geweld op het hoofd wordt uitgeoefend. Vaak is er behalve een fractuur ook sprake van ernstig hersenletsel, zoals het epiduraal hematoom en hersenkneuzing. Er is behalve risico op hersenletsels door het ongevalsmechanisme ook een verhoogd risico op wervelletsel.

Symptomen en klachten

De symptomen van een schedelbasisfractuur gaan vaak samen met die van andere hersenletsels. Afhankelijk van waar de fractuur in de schedelbasis zit treden specifieke symptomen op:

  • In de voorste schedelgroeve: bloeduitstortingen rond de ogen (het brilhematoom of racoon eyes), lekkage van bloed en hersenvocht uit de neus (zie ook halo-sign en uitvalsverschijnselen van hersenzenuwen met stoornissen in het zien en de reuk als gevolg).
  • In de middelste schedelgroeve: bloeduitstorting achter het oor (het Battle-sign), verlies bloed en hersenvocht uit het oor en uitvalsverschijnselen van hersenzenuwen met aangezichtsverlamming en stoornissen in het gehoor en evenwicht als gevolg.

Daarnaast is er hoofdpijn, misselijkheid, braken en kunnen er tekenen zijn van bloedingen in de schedel, zoals het epiduraal hematoom. De lekkage van hersenvocht is is vaak lastig te herkennen, het is een heldere vloeistof die lijkt op water. Vaak is er ook sprake van bloedverlies uit de neus of uit de oren, waarbij het hersenvocht met het bloed vermengd is. Een bloeding uit de oren is altijd verdacht. Een neusbloeding is echter lastiger. Om te zien of er hersenvocht in het bloed aanwezig is kan men een gaasje pakken en hierop een druppel bloed leggen. Dit droogt in. Indien rondom de druppel bloed een gele kring ontstaat, het zogenaamde 'halo-sign' is er hersenvocht met bloed vermengd.

Het brilhematoom en Battle-sign worden vaak pas na enkele uren zichtbaar, ze zij niet direct na het trauma aanwezig.

Net zoals bij andere hersenletsels is er vaak bewusteloosheid als gevolg van de klap of bloedingen in het hoofd, hoofdpijn, onrust, misselijkheid en braken. Ook kan er een verschil in pupilgrootte optreden door afknelling van zenuwen of verhoogde druk in de schedel. Soms treedt er Cheyne-Stokes ademhaling op. Cheyne-Stokes ademhaling is een afwisselend diepe ademhaling met tussenpozen van vrijwel volkomen ademstilstand.

Handelen

Het waarschuwen van professionele hulp is essentieel omdat er sprake is van een zeer ernstig hoofd- en hersenletsel. Het slachtoffer kan het beste plat worden neergelegd, waarbij men zorg draagt voor stabilisatie van de nek om verergering van eventuele wervelletsels te voorkomen.

Overgenomen van "http://www.eerstehulpwiki.nl/wiki/index.php?title=Schedelbasis_fractuur&oldid=5540"