Toediening van zuurstof: verschil tussen versies
| [gecontroleerde versie] | [gecontroleerde versie] |
| (4 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | {{Statusbox| | ||
| + | |mainauthor= [[Pim]] | ||
| + | |coauthor= [[]] | ||
| + | |controller= | ||
| + | |supervisor= [[Pim]] | ||
| + | |niveau= [[Handleiding#Niveau|Gevorderd/Expert]] | ||
| + | |status= [[Handleiding#Status|Incompleet]] | ||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
{{Risico}} | {{Risico}} | ||
Let op: Deze pagina is nog niet compleet! | Let op: Deze pagina is nog niet compleet! | ||
| + | [[Bestand:nonrebreathingmask2.jpg|150px|thumb|right|Slachtoffer dat zuurstof toegediend krijgt met een [[non-rebreathing mask]].]] | ||
'''Toediening van zuurstof''' is een handeling die bij voorkeur wordt uitgevoerd door professionele hulpverleners of door eerstehulpverleners die daarvoor een aparte opleiding gevolgd hebben. Zuurstof is een [[medicatie|medicijn]] en toediening is niet geheel zonder risico. | '''Toediening van zuurstof''' is een handeling die bij voorkeur wordt uitgevoerd door professionele hulpverleners of door eerstehulpverleners die daarvoor een aparte opleiding gevolgd hebben. Zuurstof is een [[medicatie|medicijn]] en toediening is niet geheel zonder risico. | ||
| Regel 19: | Regel 30: | ||
====Indicaties voor toediening van zuurstof==== | ====Indicaties voor toediening van zuurstof==== | ||
* [[Reanimatie]] | * [[Reanimatie]] | ||
| − | * Tekenen van [[zuurstoftekort]], zoals [[cyanose]] | + | * Tekenen van [[zuurstoftekort]], zoals [[cyanose]], [[kortademigheid]] |
* Ernstige [[benauwdheid]] (let op bij [[COPD]], zie onder!) | * Ernstige [[benauwdheid]] (let op bij [[COPD]], zie onder!) | ||
* Ernstig [[trauma]] | * Ernstig [[trauma]] | ||
| Regel 39: | Regel 50: | ||
====Non-rebreathing mask==== | ====Non-rebreathing mask==== | ||
| + | [[Bestand:nrm.jpg|150px|thumb|right|Non-rebreathing mask met reservoir, masker en zuurstofslang.]] | ||
Een [[non-rebreathing mask]] is een masker dat past over mond en neus van het slachtoffer en dat gebruik maakt van een reservoir om een zo hoog mogelijke concentratie zuurstof in te ademen. Een non-rebreathingmask geeft een constante flow zuurstof. De flow die met dit masker gegeven wordt is 12-15 liter per minuut. | Een [[non-rebreathing mask]] is een masker dat past over mond en neus van het slachtoffer en dat gebruik maakt van een reservoir om een zo hoog mogelijke concentratie zuurstof in te ademen. Een non-rebreathingmask geeft een constante flow zuurstof. De flow die met dit masker gegeven wordt is 12-15 liter per minuut. | ||
| Regel 58: | Regel 70: | ||
====Evaluatie van de therapie==== | ====Evaluatie van de therapie==== | ||
| − | Voor evaluatie van de ingestelde zuurstoftherapie kan men gebruik maken van een [[saturatiemeter]]. | + | Voor evaluatie van de ingestelde zuurstoftherapie kan men gebruik maken van een [[saturatiemeter]]. Daarnaast wordt ook gekeken of [[cyanose]] afneemt en de slijmvliezen weer roze worden. Ook het gedrag van het slachtoffer en zijn benauwde gevoel kan verbeteren. |
==Risico's van zuurstoftoediening== | ==Risico's van zuurstoftoediening== | ||
Toediening van zuurstof kent relatief weinig risico's. Men dient zich echter wel te realiseren dat zuurstof een [[medicament]] is en dat toediening alleen moet geschieden door getrainde hulpverleners. | Toediening van zuurstof kent relatief weinig risico's. Men dient zich echter wel te realiseren dat zuurstof een [[medicament]] is en dat toediening alleen moet geschieden door getrainde hulpverleners. | ||
| − | Zuurstof is een | + | Zuurstof is een brand bevorderend gas en men dient zuurstof weg te houden van brandhaarden en tijdens het toedienen van een schok met een [[AED]]. |
Bij patienten met [[COPD]] kan zuurstof bij langdurige toediening in hoge concentraties leiden tot een ademdepressie (afname van de ademhaling, soms met ademstilstand) als gevolg van het onderdrukken van de ademprikkel. Bij gezonde mensen leidt een verhoging van de koolstofdioxide in het bloed tot een toename van de ademhaling. Bij COPD'ers is deze echter chronisch verhoogd, waardoor zij afhankelijk zijn van een laag zuustofgehalte als prikkel voor de ademhaling. Wordt langere tijd een hoge flow zuurstof gegeven, dan bestaat het risico op forse toename van het CO2 in het bloed (dat wordt minder uitgeademd bij verminderde [[ventilatie]]). In extreme gevallen kan een ademstilstand optreden. | Bij patienten met [[COPD]] kan zuurstof bij langdurige toediening in hoge concentraties leiden tot een ademdepressie (afname van de ademhaling, soms met ademstilstand) als gevolg van het onderdrukken van de ademprikkel. Bij gezonde mensen leidt een verhoging van de koolstofdioxide in het bloed tot een toename van de ademhaling. Bij COPD'ers is deze echter chronisch verhoogd, waardoor zij afhankelijk zijn van een laag zuustofgehalte als prikkel voor de ademhaling. Wordt langere tijd een hoge flow zuurstof gegeven, dan bestaat het risico op forse toename van het CO2 in het bloed (dat wordt minder uitgeademd bij verminderde [[ventilatie]]). In extreme gevallen kan een ademstilstand optreden. | ||
| Regel 69: | Regel 81: | ||
In een acute situatie waarbij ernstig zuurstoftekort is, moet ook een COPD patiënt en hoge flow (12-15L/min) toegediend krijgen, immers is een ernstig zuurstoftekort altijd schadelijker en dodelijker dan een verhoogd CO2. | In een acute situatie waarbij ernstig zuurstoftekort is, moet ook een COPD patiënt en hoge flow (12-15L/min) toegediend krijgen, immers is een ernstig zuurstoftekort altijd schadelijker en dodelijker dan een verhoogd CO2. | ||
| − | + | Vroeger werd altijd een zeer hoge concentratie zuurstof toegediend bij alle patienten die zuurstof nodig hadden. Tegenwoordig komt er steeds meer bewijs dat grote hoeveelheden zuurstof schadelijk kunnen zijn. Afhankelijk van de situatie wordt door de arts bepaalt hoeveel zuurstof iemand nodig heeft en streeft men vaak naar een [[saturatie]] tussen 94-98%. | |
Huidige versie van 6 dec 2012 om 17:20
| Auteur: Pim / Supervisor: Pim / Co-auteur: [[]] / Niveau: Gevorderd/Expert / Paginastatus: Incompleet. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee? |
| Voorbehouden of risicovolle handeling |
|---|
| Deze vaardigheid valt onder de voorbehouden of risicovolle handelingen. Deze valt niet binnen de standaard vaardigheden van de Eerste Hulp. |
Let op: Deze pagina is nog niet compleet!
Toediening van zuurstof is een handeling die bij voorkeur wordt uitgevoerd door professionele hulpverleners of door eerstehulpverleners die daarvoor een aparte opleiding gevolgd hebben. Zuurstof is een medicijn en toediening is niet geheel zonder risico.
In situaties waarbij de zuurstofvoorziening in het lichaam tekort schiet, zoals bij ademhalingsproblemen, verstikking, shock, koolstofmonoxide vergiftiging en ernstige ongevallen, kan toediening van zuurstof levensreddend zijn en voorkomen dat ernstig zuurstoftekort leidt tot schade aan cellen en organen. Het toedienen van zuurstof in een grotere concentratie dan de in de buitenlucht aanwezig zijnde 21 procent zorgt voor een betere verzadiging van het zuurstof in het bloed (zuurstofsaturatie) en kan daarmee zuurstoftekort (hypoxie en hypoxemie) tegengaan.
Tekenen van een (ernstig) zuurstoftekort zijn:
- Onrust en opwinding (agitatie)
- Versnelde ademhaling (niet te verwarren met hyperventilatie)
- Versnelde hartslag
- Bleekheid
- Blauwe verkleuring van de slijmvliezen (cyanose): gelaat, lippen, tong, vingers, nagels
- Onduidelijke spraak, coördinatiestoornissen
- Verlaagd bewustzijn, slaperigheid
- Overlijden
Inhoud
Indicaties voor toediening van zuurstof
- Reanimatie
- Tekenen van zuurstoftekort, zoals cyanose, kortademigheid
- Ernstige benauwdheid (let op bij COPD, zie onder!)
- Ernstig trauma
- Hartinfarct
- Verstikking en luchtwegbelemmering
- Shock en ernstig actief bloedverlies
- Hoofd- en hersenletsel
- Koolstofmonoxide vergiftiging
Zuurstof en de ABCDE-methodiek
In de ABCDE-methodiek wordt al in een vroeg stadium zuurstof toegediend, namelijk bij het onderdeel Airway. De reden hiervoor is dat zuurstoftekort al in een vroeg stadium levensbedreigend is en relatief eenvoudig te verhelpen.
Middelen om zuurstof toe te dienen
Neusbril
Een neusbril is een zuurstofcanule die in de neus van het slachtoffer geplaatst wordt. Met een neusbril kan een kleine hoeveelheid zuurstof gegeven worden ter ondersteuning van het slachtoffer. Een neusbril is niet geschikt voor toediening van grote hoeveelheden zuurstof en heeft bij de behandeling van zuurstoftekort geen plaats. Wel kan deze neusbril eventueel bij patiënten met COPD gebruikt worden. Met een neusbril wordt maximaal 5 L zuurstof per minuut gegeven, in een constante flow.
Venturi-mask
Het Venturi-masker is een zuurstofmasker waarop een bepaalde concentratie van ingeademde zuurstof kan worden ingesteld, in een constante flow. Dit masker wordt soms gebruikt bij COPD-patiënten om te voorkomen dat zij te veel zuurstof inademen.
Non-rebreathing mask
Een non-rebreathing mask is een masker dat past over mond en neus van het slachtoffer en dat gebruik maakt van een reservoir om een zo hoog mogelijke concentratie zuurstof in te ademen. Een non-rebreathingmask geeft een constante flow zuurstof. De flow die met dit masker gegeven wordt is 12-15 liter per minuut.
Afgiftesysteem
Een zuurstof afgifte systeem geeft een hoge concentratie zuurstof (100%) af wanneer het slachtoffer inademt. Dit systeem wordt veel bij duikongevallen gebruikt.
Pocketmask bij reanimatie
Beademingsballon
Overige benodigdheden
- Zuurstofcilinder
- Doseerventiel
- Saturatiemeter
Het geven van zuurstoftherapie
| Voorbehouden of risicovolle handeling |
|---|
| Deze vaardigheid valt onder de voorbehouden of risicovolle handelingen. Deze valt niet binnen de standaard vaardigheden van de Eerste Hulp. |
Evaluatie van de therapie
Voor evaluatie van de ingestelde zuurstoftherapie kan men gebruik maken van een saturatiemeter. Daarnaast wordt ook gekeken of cyanose afneemt en de slijmvliezen weer roze worden. Ook het gedrag van het slachtoffer en zijn benauwde gevoel kan verbeteren.
Risico's van zuurstoftoediening
Toediening van zuurstof kent relatief weinig risico's. Men dient zich echter wel te realiseren dat zuurstof een medicament is en dat toediening alleen moet geschieden door getrainde hulpverleners.
Zuurstof is een brand bevorderend gas en men dient zuurstof weg te houden van brandhaarden en tijdens het toedienen van een schok met een AED.
Bij patienten met COPD kan zuurstof bij langdurige toediening in hoge concentraties leiden tot een ademdepressie (afname van de ademhaling, soms met ademstilstand) als gevolg van het onderdrukken van de ademprikkel. Bij gezonde mensen leidt een verhoging van de koolstofdioxide in het bloed tot een toename van de ademhaling. Bij COPD'ers is deze echter chronisch verhoogd, waardoor zij afhankelijk zijn van een laag zuustofgehalte als prikkel voor de ademhaling. Wordt langere tijd een hoge flow zuurstof gegeven, dan bestaat het risico op forse toename van het CO2 in het bloed (dat wordt minder uitgeademd bij verminderde ventilatie). In extreme gevallen kan een ademstilstand optreden.
In een acute situatie waarbij ernstig zuurstoftekort is, moet ook een COPD patiënt en hoge flow (12-15L/min) toegediend krijgen, immers is een ernstig zuurstoftekort altijd schadelijker en dodelijker dan een verhoogd CO2.
Vroeger werd altijd een zeer hoge concentratie zuurstof toegediend bij alle patienten die zuurstof nodig hadden. Tegenwoordig komt er steeds meer bewijs dat grote hoeveelheden zuurstof schadelijk kunnen zijn. Afhankelijk van de situatie wordt door de arts bepaalt hoeveel zuurstof iemand nodig heeft en streeft men vaak naar een saturatie tussen 94-98%.
Richtlijn zuurstof van 'The Britisch Thoracic Society': http://www.brit-thoracic.org.uk/Clinical-Information/Emergency-Oxygen/Emergency-Oxygen-use-in-Adult-Patients.aspx
