Eerste Hulp bij Alcohol en Drugs: verschil tussen versies

Versie van 23 apr 2013 om 09:55

De pagina's over Alcohol en Drugs zijn nog niet geheel gereed! Voel je vrij om mee te schrijven.

Inleiding

In toenemende mate krijgt de eerstehulpverlener te maken met overmatig gebruik van alcohol en drugs. Niet alleen tijdens hulpverlening op velerlei evenementen, maar ook steeds vaker tijdens uitgaan en in zijn directe omgeving. Alcohol- en druggebruik kan problematische vormen aannemen en leiden tot ernstige verstoringen in de gezondheid van het slachtoffer. In het nieuws is steeds vaker aandacht voor alcoholgebruik op jongere leeftijd en nieuwe gewoonten zoals 'bingedrinking' of 'comazuipen'. Met name op jonge leeftijd kunnen de gevolgen van alcohol- en druggebruik voor de ontwikkeling van de jongvolwassenen ernstig zijn.

Deze pagina's geven een overzicht van een aantal veel gebruikte (soorten) drugs, welke verschijnselen men kan verwachten bij 'normaal' gebruik en welke bij 'overmatig' gebruik. Bij eerste hulp aan slachtoffers met overmatig alcohol- en druggebruik is voor de meeste middelen hetzelfde.

Indeling op effect

De meest gebruikte manier middelen in te delen is die naar hun werking (effect). Hierin zijn drie grote groepen te onderscheiden.

Stimulerende middelen

Dit zijn middelen die gebruikers een oppepper geven. De gebruiker krijgt meer energie, heeft meer zin om dingen te doen en wordt meer alert.

Bekendste stoffen in deze groep: Speed, Cocaïne, Amfetamine, Efedrine, Ephedra, Ritalin, Cafeïne, XTC, MDMA.

Cafeïne zit in koffie, thee en cola. Ritalin wordt verstrekt bij personen met ADHD en sommige vormen van autisme.

Verdovende middelen

Deze middelen zorgen ervoor dat iemand rustig en relaxed wordt. De gebruiker ontspant zich en het maakt hem niet zoveel uit wat er allemaal om zich heen gebeurt.

Bekendste stoffen in deze groep: Alcohol, Ketamine, Heroïne, Valium, Rohypnol, GHB

Bewustzijnveranderende (hallucinerende) middelen

Hierdoor ziet de gebruiker de wereld niet meer zoals deze is en krijgt waanbeelden. Deze middelen worden ook wel 'tripmiddelen' genoemd. Bekendste stoffen in deze groep: .

Bekendste stoffen in deze groep: Wiet, Cannabis en Hasj, GHB, Paddo's, Vliegenzwam, LSD, Mescaline, Psilocybine, PCP.

Algemene gezondheidsverstoringen bij Alcohol en Drugs

Ofschoon iedere groep en iedere drug zijn eigen verstoringen en risico's kent, kunnen in het algemeen voor overmatig alcohol- en druggebruik een aantal algemene gezondheidsverstoringen genoemd worden. Met name combinaties van verschillende soorten drugs of gebruik van 'vervuilde' pillen of drugs kunnen aanleiding geven tot ernstige verstoringen in de gezondheid van het slachtoffer.

• Stoornissen in het bewustzijn treden veelvuldig op en kunnen variëren van een veranderde waarneming, hallucinaties (dingen zien die er niet zijn), slaperigheid of sufheid tot diepe bewusteloosheid. Stoornissen in het bewustzijn kunnen op hun beurt weer leiden tot verstoringen in de vitale functies.
• Stoornissen in de luchtwegen kunnen optreden als gevolg van bewusteloosheid en verslapping van de spieren bij gebruik van verdovende middelen, maar ook door braken en verslikking bij een verminderd bewustzijn. Hierdoor kan de luchtweg belemmerd raken en kan er acuut zuurstoftekort optreden.
• Stoornissen in de ademhaling kunnen optreden als gevolg van de remmende of stimulerende invloed die sommige drugs hebben op de hersenen en het ademcentrum. Dit kan bij remming leiden tot hypoventilatie (oppervlakkig) ademen, een trage of onregelmatige ademhaling.
• Stoornissen in de circulatie worden soms gezien als gevolg van overmatige stimulatie van het hart, waardoor de hartfrequentie fors toeneemt en het hart niet langer in staat is om een goede circulatie in stand te houden. Soms treden bij gebruik van stimulerende middelen ook hartkloppingen of ernstige hartritmestoornissen op.
• Als gevolg van prikkeling van de hersenen kan een epileptische aanval of insult optreden.

• Als gevolg van veranderingen in de energie huishouding in het lichaam kan de lichaamstemperatuur toenemen of juist dalen en bestaat er het risico op oververhitting (hyperthermie) of juist onderkoeling (hypothermie). Oververhitting treedt met name op bij de stimulerende middelen en kan tot levensbedreigende situaties leiden, zoals hitteberoerte, waarbij ook sprake is van stoornissen in het bewustzijn en de vitale functies. Bij de verdovende middelen en bij slachtoffers die bewusteloos zijn als gevolg van alcohol- of druggebruik wordt ook onderkoeling gezien, wat ernstige gevolgen kan hebben indien niet tijdig wordt ingegrepen.
• Veel drugs en ook alcohol geven stoornissen en irritatie van het maag-darmstelsel met misselijkheid en braken als gevolg. Met name bij bewustzijnsstoornissen is het risico op braken en aspiratie verhoogd.
• Het gedrag kan ernstig verstoord zijn, waardoor het slachtoffer niet alleen een gevaar voor zichzelf is, maar ook een risico vormt voor omstanders en hulpverleners. Er kan een acute opwindingstoestand (ook wel opwindingsdelier genoemd) optreden, waarbij het slachtoffer totaal ontremd is en agressief kan zijn. Daarnaast kunnen sommige middelen aanleiding geven tot een acute psychose, waarbij er hallucinaties en wanen kunnen optreden]].

• Vaak is er bij overdosering of als gevolg van de drugs een gevoel van algeheel onbehagen, ook wel algehele malaise genoemd.
• Met name de stimulerende middelen geven spierkrampen en pijn in de spieren. Soms uit zich dit in tandenknarsen of een kaakklem. De spieren voelen hard en gespannen aan. Soms veranderd ook het looppatroon, dit ziet er houterig uit.
• Veel drugs geven vernaderingen in het zien, zoals dubbelzien of wazig zien. De pupillen kunnen vergroot (mydriasis) of vernauwd (myosis) zijn. Een verschil in pupilgrootte (anisocorie) past niet bij drugsgebruik en is een alarmsymptoom voor hoofd-hersenletsel.

Alarmsignalen bij alcohol- en drugsgebruik

Bij overmatig alcohol- en drugsgebruik is het essentieël om het onderscheid te maken tussen de symptomen die passen bij normaal gebruik, bij overdosering en welke mogelijk passen bij andere ziektebeelden of trauma. Tracht altijd na te gaan of er geen sprake is van een ongeval of val van hoogte.

Schakel laagdrempelig professionele hulp in:

• Trage of snelle ademhaling
• Pijn op de borst
• Hartritmestoornissen
• Aanhoudende bewusteloosheid
• Ernstige oververhitting
• Ernstige onderkoeling
• Allergische reacties (Anafylaxie)
• Aanhoudende epileptische insulten (zie ook Epilepsie)
• Acute opwindingstoestand
• Ernstige achterdocht, wanen, gestoorde werkelijkheidsbeleving

Eerste Hulp bij Alcohol en Drugs, algemeen

De kern van eerste hulp bij alcohol en drugs is het veiligstellen van de vitale functies door middel van de ABCDE-methodiek, verergering van de toestand van het slachtoffer voorkomen en het slachtoffer geruststellen. Essentieel voor een goede hulpverlening is om het slachtoffer open en zonder vooroordelen te benaderen. Je bent er om hem te helpen, niet om hem te verwijten dat hij middelen gebruikt heeft.

In de eerste plaats staat de eigen veiligheid van de hulpverlener voorop. Slachtoffers met overmatig middelengebruik kunnen onverwacht agressief reageren en men dient zorg te dragen voor een rustige en veilige omgeving.

Vaak werkt het voor het slachtoffer geruststellend om 1 bekende bij zich te hebben, die hem kan geruststellen, maar ook meer informatie kan verschaffen aan de eerstehulpverlener over welke middelen er gebruikt zijn, wie het slachtoffer is en of hij verder gezond is en medicijnen gebruikt.

Eerste hulp wordt bij voorkeur verleent in een rustige ruimte, waar niet te veel prikkels zijn. Prikkels kunnen het slachtoffer onrustig maken en agressief gedrag uitlokken. Beveiliging mag aanwezig zijn, maar bij voorkeur niet in de Eerste Hulp Post. Indien op straat, zorg voor beschutting en bescherm het slachtoffer zo nodig tegen afkoeling. Probeer publiek op afstand te houden.

Probeer uit te zoeken welke middelen het slachtoffer heeft gebruikt en hoeveel hij heeft gebruikt. Soms is het niet mogelijk om hier eenvoudig achter te komen. Het doorzoeken van de zakken en persoonlijke bezittingen van het slachtoffer is niet wenselijk. Er zijn diverse drugstesters op de markt, deze hebben echter geen plaats in de eerste hulp setting.

Indien het slachtoffer bewusteloos is, leg hem dan in de stabiele zijligging, om de luchtweg vrij te houden en bij braken te voorkomen dat het braaksel in de longen terecht komt (aspiratie).

Schakel laagdrempelig professionele hulp in. Overmatig alcohol- en druggebruik kan leiden tot ernstige gezondheidsverstoringen en bij niet adequaat ingrijpen zelfs tot de dood!

Melding aan ambulance

Een goede melding aan de professionele hulp is van belang. Zorg dat er duidelijk wordt aangegeven dat het om een drugsincident gaat, zodat de ambulancedienst daar op voorbereid is. Laat in de melding in ieder geval de volgende items aan bod komen:

• De naam en functie van de melder en het niveau van de hulpverlening dat aanwezig is
• Gegevens van het slachtoffer: leeftijd, geslacht
• De exacte locatie waar het slachtoffer zich bevind, hoe deze te bereiken is en of de ambulance wordt opgewacht
• Actuele toestand van het slachtoffer: ABCDE
• Vermeld om welke drugs het mogelijk gaat en of er sprake is van gecombineerd drugsgebruik
• Het telefoonnummer waarop de hulpverlening ter plaatse bereikbaar is

Meer informatie

• Drugs en Uitgaan: http://www.drugsenuitgaan.nl/
• Drugsinfo: http://www.drugsinfo.nl/
• Uit je bol: http://www.uitjebol.net/
• SEH on Drugs: http://www.sehondrugs.nl/ (voor ver gevorderde hulpverleners, artsen en verpleegkundigen)
• Woordenlijst: http://www.drugsinformatie.nl/82-93-woordenlijst.htm
• Erowid.org: http://www.erowid.org/ (Amerikaanse site die pro gebruikers is, veel informatie over alles van plantjes tot poeders)

Bronvermeldingen

Op deze pagina wordt gebruik gemaakt van de volgende bronnen: ^[1][2][3]

1. ↑ EHBO bij overmatig gebruik van alcohol, drugs en medicijnen (NOVADIC KENTRON)
2. ↑ van alcohol tot xtc, IrisZorg. http://www.iriszorg.nl
3. ↑ Pillen, poeders, planten, paddestoelen en partydrugs. JJLM Bierens et al. (Elsevier 2006) ISBN 9789035228849