Advanced Trauma Life Support (ATLS): verschil tussen versies

Huidige versie van 4 feb 2012 om 20:56

De Advanced Trauma Life Support^[1] principes (afgekort als ATLS) en de ABCDE-methodiek worden gebruikt in de moderne ambulancezorg en (trauma)geneeskunde. Het handelen volgens de ATLS doctrine wordt in een intensieve tweedaagse cursus aan artsen van diverse specialismen (zoals Chirurgie, Anesthesie en Spoedeisende Hulp) aangeleerd. Voor verpleegkundigen is er een aparte cursus in ABCDE, namelijk de 'Trauma Nursing Core Course' ofwel 'TNCC', die dezelfde principes behandeld.

De werkwijze binnen de ATLS-doctrine omvat een algemene, eenduidige manier om ongevalslachtoffers in kaart te brengen en eerste (levensreddende) behandelingen in te stellen op de plaats van het ongeval of op de Spoedeisende Hulp. Het doel van deze methodiek is niet alleen het standaardiseren van de acute (trauma)zorg, maar ook een zo efficiënt mogelijke behandeling bieden van acute, levensbedreigende aandoeningen. Doel hiervan is om de overleving van ongevlasslachtoffers te verbeteren en sterfte in het eerste uur (het zogenaamde 'Golden hour') te voorkomen.

Het concept houdt in dat de behandelwijze eenvoudig en eenduidig moet zijn, en zo duidelijk moet zijn dat alle behandelaars (artsen, verpleegkundigen) dezelfde “taal” spreken zodat efficiënt gewerkt kan worden. Zoals de EHBO 5 basisregels heeft, horen er bij de ABCDE methode ook enkele basisregels:

• 'Treat first wat kills first' ofwel: behandel als eerste de aandoening waar het slachtoffer het eerste dood aan gaat.
• 'Do no further harm' ofwel: behandeling van de aandoeningen mag geen verdere schade aan de patiënt toebrengen

De ATLS principes werden begin jaren tachtig in de Verenigde staten geïntroduceerd. Tot die tijd kon het gebeuren dat patiënten eerder werden behandeld aan een open onderbeenbreuk doormiddel van het aanbrengen van een spalk, dan aan een ademhalingsprobleem of aan shock. Dit om de simpele reden dat de onderbeenbreuk eerder werd opgemerkt en sneller te behandelen was. In de ATLS is het de regel dat de vitale functies volgens een vaste volgorde worden gecontroleerd en zo nodig worden behandeld. Deze volgorde behandelt de aandoeningen die als eerst dodelijk zijn als eerst, en de rest later.

De 2e regel, voorkom verder letsel, houdt in dat het slachtoffer door de behandeling geen extra verwondingen mag oplopen. De wervelplank en nekkraag zijn goede voorbeelden van maatregelen die extra letsel voorkomen. Het belang van het kennen van deze regels, en het juist uitvoeren ervan is dat hiermee levens gered worden. Het begrip ATLS loopt op multidisciplinaire wijze als een rode draad door de tijd mee tijdens de behandeling. Er wordt telkens op teruggevallen. Is er sprake van een plotse verslechtering van de toestand van de patiënt, dan dient de behandeling te worden gestopt en men gaat terug naar de A van het ABC. Een voorbeeld: met deze manier van werken kun je er bijvoorbeeld achter komen dat er zich een levensbedreigende verstopping door een slijmprop in de tube van een geïntubeerde patiënt ontwikkeld heeft (terwijl je eigenlijk al bezig was met de behandeling van een “C-probleem”: het stelpen van een grote bloeding). Wanneer dit niet zou gebeuren zou de bloeding fraai gestelpt zijn maar was de patiënt overleden.

In het „golden hour‟, het eerste uur na een ongeval, worden de meeste levens gered met goede eerste hulp, snelle stabilisatie van verstoorde vitale functies van snel transport naar het ziekenhuis. Het ABCDE principe kan overigens ook goed toegepast worden bij medische noodgevallen waaraan geen ongeval ten grondslag ligt. Ook in andere cursussen zoals de Advanced Life Support cursus voor reanimatie wordt gebruik gemaakt van dezelfde principes als in de ATLS.

Bronvermelding

1. ↑ ATLS: Advanced Trauma Life Support Program for Doctors, 8th Edition, American College of Surgeons (American College of Surgeons, Chicago, 2008) ISBN 978-1-880696-31-6