Schedelbasis fractuur: verschil tussen versies

Versie van 17 feb 2012 om 18:08

Een schedelbasisfractuur is een fractuur van de schedelbasis die ontstaat na een ernstig trauma. De schedelbasis is het deel van de schedel waarop de hersenen liggen en waardoor diverse zenuwen en bloedvaten de schedel verlaten of inkomen. De schedelbasis is een relatief stevig bot waarvoor veel geweldig nodig is om het te breken. De schedelbasisfractuur komt dan ook met name voor bij een hoogenergetisch trauma of wanneer grof geweld op het hoofd wordt uitgeoefend. Vaak is er behalve een fractuur ook sprake van ernstig hersenletsel, zoals het epiduraal hematoom en hersenkneuzing. Er is behalve risico op hersenletsels door het ongevalsmechanisme ook een verhoogd risico op wervelletsel.

Symptomen en klachten

De symptomen van een schedelbasisfractuur gaan vaak samen met die van andere hersenletsels. Afhankelijk van waar de fractuur in de schedelbasis zit treden specifieke symptomen op:

• In de voorste schedelgroeve: bloeduitstortingen rond de ogen (het brilhematoom of racoon eyes, lekkage van bloed en hersenvocht uit de neus (zie ook halo-sign en uitvalsverschijnselen van hersenzenuwen met stoornissen in het zien en de reuk als gevolg.
• In de middelste schedelgroeve: bloeduitstorting achter het oor (het Battle-sign), verlies bloed en hersenvocht uit het oor en uitvalsverschijnselen van hersenzenuwen met aangezichtsverlamming en stoornissen in het gehoor en evenwicht als gevolg.

Daarnaast is er hoofdpijn, misselijkheid, braken en kunnen er tekenen zijn van bloedingen in de schedel, zoals het epiduraal hematoom. De lekkage van hersenvocht is is vaak lastig te herkennen, het is een heldere vloeistof die lijkt op water. Vaak is er ook sprake van bloedverlies uit de neus of uit de oren, waarbij het hersenvocht met het bloed vermengd is. Een bloeding uit de oren is altijd verdacht. Een neusbloeding is echter lastiger. Om te zien of er hersenvocht in het bloed aanwezig is kan men een gaasje pakken en hierop een druppel bloed leggen. Dit droogt in. Indien rondom de druppel bloed een gele kring ontstaat, het zogenaamde 'halo-sign' is er hersenvocht met bloed vermengd.

Het brilhematoom en Battle-sign worden vaak pas na enkele uren zichtbaar, ze zij niet direct na het trauma aanwezig.

Net zoals bij andere hersenletsels is er vaak bewusteloosheid als gevolg van de klap of bloedingen in het hoofd, hoofdpijn, onrust, misselijkheid en braken. Ook kan er een verschil in pupilgrootte optreden door afknelling van zenuwen of verhoogde druk in de schedel. Soms treedt er Cheyne-Stokes ademhaling op. Cheyne-Stokes ademhaling is een afwisselend diepe ademhaling met tussenpozen van vrijwel volkomen ademstilstand.

Handelen

Het waarschuwen van professionele hulp is essentieel omdat er sprake is van een zeer ernstig hoofd- en hersenletsel. Het slachtoffer kan het beste plat worden neergelegd, waarbij men zorg draagt voor stabilisatie van de nek om verergering van eventuele wervelletsels te voorkomen.

• Benader het slachtoffer volgens de ABCDE-methodiek
• Schakel professionele hulp in
• Laat het slachtoffer liggen op de plaats waar hij ligt
• Zorg voor immobilisatie van de nekwervelkolom met de Handgreep van Zäch
• Bewaak de vitale functies
• Leg het slachtoffer alleen in de stabiele zijligging als hij braakt, draai het slachtoffer dan uiterst voorzichtig op de zij, zonder de nek onnodig te draaien of te kantelen.