Hevige bloedingen: verschil tussen versies

Versie van 25 mrt 2011 om 09:50

Bij ernstige bloedingen -zowel inwendig als uitwendig- kan in korte tijd veel bloedverlies optreden met een ernstige achteruitgang van de toestand van het slachtoffer als gevolg. Er kan hypovolemische shock optreden en indien niet wordt ingegrepen zal de dood intreden. Bij zowel de inwendige als de uitwendige bloedingen speelt de eerstehulpverlener een belangrijke rol. Hij zal de eerste tijdig moeten herkennen en bij de tweede het bloedverlies proberen te beperken. Professionele hulp inschakelen is essentieel en zal dan ook zo snel mogelijk dienen te gebeuren.

Inleiding

Er worden twee typen ernstige bloedingen onderscheiden: de inwendige bloeding en de uitwendige bloeding. De inwendige bloeding ontstaat door een ongeval of een spontaan optredende bloeding in een orgaan, een weefsel of een botstructuur. Het bloedverlies is niet aan de buitenzijde van het lichaam waarneembaar en de eerstehulpverlener zal dan ook op grond van andere symptomen een inwendige bloeding vermoeden. In de eerste plaats is dat het ongevalsmechanisme, bij een stomp trauma in de buik kunnen de diverse orgaanstructuren beschadigd raken, grote bloedvaten scheuren kan er bloedverlies optreden. Voorbeelden hier van zijn: een stuur in de buik krijgen bij een ongeval. Ook kunnen bij fracturen grote bloedingen optreden, afhankelijk van de grootte van het bot. Van een polsfractuur zal het slachtoffer niet in shock raken, echter kan bij een bovenbeensfractuur ruim 1,5 liter bloed verloren gaan.

Een bijzonder type inwendige bloeding is de 'spontane' inwendige bloeding. Deze kan bijvoorbeeld optreden bij afwijkingen in de bloedvaten in organen, of bij afwijkingen aan de aorta. Hierbij kan men denken aan een aneurysma waarbij de wand van de aorta verzwakt en vergroot is. Deze kunnen spontaan barsten en geven een levensgevaarlijke bloeding.

Een uitwendige bloeding valt direct op door het vele bloedverlies. Afhankelijk van welke vaten zijn aangedaan kan er sprake zijn van een slagaderlijke bloeding of een aderlijke bloeding. Een slagaderlijke bloeding kenmerkt zich door pulserend bloedverlies, waarbij het bloed helderrood van kleur is. Een aderlijke bloeding stroomt gelijkmatig en is doorgaans donkerrood van kleur.

Essentieel bij de behandeling van ernstige bloedingen is het tijdig herkennen van een beginnende shock.

Symptomen en klachten

Inwendige bloedingen

Het ongevalsmechanisme speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van een inwendige bloeding en zal de eerstehulpverlener aanwijzingen geven of hij een inwendige bloeding kan verwachten. Soms zijn er direct na het ongeval nog geen duidelijke verschijnselen, maar kan de toestand van het slachtoffer geleidelijk slechter worden. Tekenen van een inwendige bloeding zijn onder andere: pijn, zwelling, misselijkheid, braken en de tekenen van shock. Bij ernstige bloedingen in de buik gaat het slachtoffer vaak met opgetrokken knieën of in foetushouding liggen, als gevolg van prikkeling van het buikvlies, de buik is dan ook zeer gevoelig voor aanraking en deze kan plankhard worden.

Uitwendige bloedingen

Een uitwendige bloeding kenmerkt zich door veel bloedverlies en kan zowel slagaderlijk als aderlijk zijn.

Tekenen van shock

Beide type bloedingen kunnen leiden tot shock. Let dan ook altijd op tekenen van shock:

• Bleke klamme huid
• Zwakke snelle pols
• Vertraagde capillairy refill
• Bewustzijnsstoornissen
• Onrust, agitatie

Handelen Een uitwendige wond is evident aanwezig. Je kunt het immers direct waarnemen. In geval van een slachtoffer bij bewustzijn en een duidelijke uitwendige wond moet men zo snel mogelijk handelen, de slagaderlijke bloeding kan gelijk behandeld worden tijdens de ABC-controle. Bij een slachtoffer buiten bewustzijn dient eerst de A en B gecontroleerd te worden, aangezien er eventueel gereanimeerd dient te worden. Bij een ernstige bloeding, ongeacht of deze arterieel of veneus is, ligt de nadruk van de behandeling op het beperken van bloedverlies. Hoewel we proberen schoon te werken heeft het beperken van het infectierisico initieel weinig prioriteit. Indien er gedurende 10 minuten rechtstreeks druk op de wond wordt uitgeoefend en het aangedane lichaamsdeel boven het hart gehouden wordt, zullen de meeste (ernstige) bloedingen gestelpt zijn. Uiteraard zal het slachtoffer nog steeds professionele hulp nodig hebben voor verdere wondbehandeling en eventuele behandeling van shock. Uitwendige sterk bloedende wond: · Oefen direct druk op de wond uit door met een vlakke hand stevig op de wond te drukken (de kurkmethode) · Breng het aangedane lichaamsdeel omhoog boven het niveau van het hart · Leg het slachtoffer bij voorkeur op de grond (preventief voor flauwte en shock) · Zoek het juiste drukpunt op (zie later), bij een veneuze bloeding is een drukpunt meestal minder nuttig. Echter soms kan een drukpunt ook dan van waarde zijn · Bel 112 · Leg een wonddrukverband aan over de wond (zie later in dit hoofdstuk en in Hoofdstuk Wonden en Verbandleer) In een ideale situatie is de hulpverlener niet alleen. In dat geval dient de hulpverlener bij het slachtoffer te blijven en iemand anders de opdracht te geven om 112 te bellen (dit kan dan al eerder in het protocol) en de verbanddoos te halen. Als de hulpverlener alleen is, dan moet er geïmproviseerd worden. Soms kan het slachtoffer zelf of een omstander het drukpunt overnemen. Laat echter nooit het slachtoffer zelf een drukpunt zoeken. Soms kan de hulpverlener het slachtoffer meenemen naar de verbanddoos. Inwendig sterk bloedende wond: · DRS.AB, bij de C controle kom je achter de inwendige bloeding · Waarschuw zo snel mogelijk professionele hulp via 1-1-2 · Beweeg en verplaats het slachtoffer niet, tenzij er gevaar is · Blijf ABC controleren en pas zonodig reanimatie toe