Ongevallen met vuurwerk

Auteur: Pim / Supervisor: Pim / Co-auteur: [[]] / Niveau: Beginner / Paginastatus: Concept. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee?

Rond de jaarwisseling wordt voor miljoenen euro's vuurwerk afgestoken. Vele prachtige vuurpijlen, vuurpotten en knallers gaan de lucht in. Helaas heeft dit vuurwerk ook zijn keerzijde en bezoeken jaarlijks vele (jonge) mensen de Spoedeisende Hulp na een ongeval met vuurwerk. Soms doordat eenvoudig siervuurwerk niet doet wat men verwachtte, soms doordat een zelfgemaakte vuurwerkbom onverwacht ontploft of omdat (illegaal) vuurwerk sterker blijkt dan in eerste instantie ingeschat. Letsel door vuurwerk kan zeer ernstig zijn en soms zelfs leiden tot de dood.

Uit recent onderzoek van het Rode Kruis blijkt dat veel mensen niet precies weten wat ze moeten doen bij letsel als gevolg van vuurwerk.

Zie ook dit filmpje van het Rode Kruis: https://www.youtube.com/watch?v=vg0nIYlRMZk

Preventie

Preventie bij ongevallen met vuurwerk is het sleutelwoord. Veel ongevallen kunnen voorkomen worden door veilig afsteken van vuurwerk en door gebruik beschermingsmiddelen.

• Gebruik altijd een veiligheidsbril ter bescherming van de ogen
• Neem voldoende afstand tot het vuurwerk en laat omstanders voldoende afstand houden
• Steek altijd vuurwerk aan met een aansteeklont
• Gebruik alleen goedgekeurd consumenten vuurwerk
• Steek vuurwerk dat niet is afgegaan niet opnieuw aan, wacht lang genoeg met het oprapen van vuurwerk dat niet is afgegaan en gooi het in een emmer water en vervolgens in de container
• Ruim alle vuurwerkresten op, zodat kinderen er niet mee kunnen gaan spelen
• Gooi geen vuurwerk in een kampvuur
• Zet vuurpijlen in een verzwaarde fles, zodat deze niet kan omvallen
• Draag geen brandbare kleding, zoals een fleece-trui
• Zorg ervoor dat je blusmiddelen bij de hand hebt, zoals een kleine brandblusser en een emmer water

Letsels bij ongevallen met vuurwerk

Vuurwerk is een explosief en kan diverse (ernstige) letsels veroorzaken.

• Brandwonden ontstaan wanneer het vuurwerk dicht bij het lichaam tot ontploffing komt. Door de grote hitte die vrijkomt kunnen zelfs derdegraads brandwonden ontstaan. Vaak raken de onbedekte lichaamsdelen het eerst verbrand, zoals het gelaat en de handen. Kleding kan in brand vliegen. Soms treedt er ook een inhalatietrauma op, als gevolg van inademen van vuur en rook.
• Amputatie van met name handen en armen kan optreden door de explosie, waarbij lichaamsdelen worden afgerukt en actief bloedverlies kan optreden. Daarnaast kunnen (ernstige) huidverwondingen ontstaan.
• Blast kan optreden als gevolg van de explosie, met name bij zwaarder vuurwerk. Als gevolg van de drukverplaatsing kan ernstig inwendig letsel ontstaan.
• Oogletsels treden veelvuldig op, doordat stukjes vuurwerk, as, metaal en kruit in de ogen terecht komen. Deze kunnen leiden tot ernstige schade aan het oog en zelfs blindheid. Ook kan verbranding van het oog optreden. Buskruit dat in het oog terecht komt moeten gezien worden als chemische brandwonden.
• Gehoorschade kan door de knal optreden. Soms is dit tijdelijk, soms is er langere tijd een piep in de oren, soms treedt zelfs doofheid op.
• Exploderend vuurwerk in het gezicht kan behalve ernstige verminking ook door aangezichtsletsel een directe bedreiging vormen van de vitale functies. De luchtweg kan beschadigd raken, en er kan hevig bloedverlies optreden.

Eerste Hulp bij ongevallen met vuurwerk

Ongevallen met vuurwerk zijn er in vele variaties. Deze pagina geeft een aantal vuistregels voor de eerste hulp bij vuurwerkongevallen, de specifieke letsels worden op hun respectievelijke pagina's besproken.

Algemene tips bij Eerste Hulp bij ongevallen met vuurwerk

• Let op de eigen veiligheid!
• Blus eventuele brandjes op het slachtoffer met een blusdeken of water.

Brandwonden

• Koelen: Eerst water, de rest komt later. Het direct koelen van brandwonden met lauw stromend water (15-30C graden) gedurende 10 tot 20 minuten is essentieel om verergering van de brandwonden te voorkomen. Gebruik indien geen water voor handen is een brandwondenkompres. Koelen is tot 3 uur na het ontstaan van de brandwond nog zinvol.
• Dek de wond na het koelen steriel af, bij voorkeur met een steriel niet-verklevend gaas, zoals Metalline-verband. Bedek de wond losjes als er blaren zijn en voorkom dat de blaren kapot gaan. Gebruik nooit brandzalf of boter op een brandwond.
• Verwijder vastzittende kleding niet, voorkom dat de huid verder beschadigd.
• Bij kleine bandenwonden of brandwonden op het gelaat of de handen, verwijs het slachtoffer naar de huisartsenpost.
• Bij grote tweede- of derdegraads brandwonden, brandwonden in het gelaat en een mogelijk inhalatietrauma, waarschuw 112.

Hevig bloedverlies

• Actief bloedverlies: stop actief bloedverlies door druk op de wond en leg een wonddrukverband aan. Bij hevig bloedverlies waarschuwt men een ambulance en geeft men druk op de wond.
• Bij een hevige bloeding aan een ledemaat kan overwogen worden om een tourniquet aan te leggen, mits men bekend is met het gebruik van een [[tourniquet.
• Laat een slachtoffer met een hevige bloeding liggen.
• Wees bedacht op het optreden van shock.
• Het stoppen van hevig bloedverlies heeft prioriteit boven het koelen van eventuele brandwonden. Soms betekent dit dat men het koelen even moet uitstellen. Eventueel kan een brandwondenkompres gebruikt worden.

Amputatie

• Amputatie: verbind de verwondingen, koel indien mogelijk tenzij er sprake is van veel bloedverlies. Neem ook het afgerukte lichaamsdeel mee naar het ziekenhuis, indien dit beschikbaar is.
• Doofheid: verwijs het slachtoffer naar de huisarts voor beoordeling. Indien er bloed uit het oor komt, verwijs het slachtoffer naar de Spoedeisende Hulp zodat hij door de KNO-arts gezien kan worden.
• Oogletsels: wrijf niet in het oog en probeer niet om splinters of stukjes roet te verwijderen, dit kan schade aan het oog verergeren. Bij verbranding kan men het oog voorzichtig spoelen met lauw water gedurende 10-15 minuten, tenzij er sprake is van een doordringende oogverwonding. Ieder oogletsel moet door een arts beoordeeld worden. Bedek het oog met een kapje en voorkom dat het slachtoffer in het oog wrijft. Druppel niets in het oog
• Aangezichtletsels: bij hevige bloedingen in het gelaat, de mond en keel kan het slachtoffer een bedreigde luchtweg krijgen. Laat het slachtoffer indien aanspreekbaar voorover gebogen (de zogenaamde schrijfhouding) zitten zodat het bloed niet in de mond of keel loopt. Bij een bewusteloos slachtoffer leg het slachtoffer dan in de stabiele zijligging. Probeer bloedingen in het gelaat te stelpen door druk op de wond.

Bij alle letsels van ongevallen met vuurwerk is het belangrijk om het slachtoffer na het optreden van het ongeval niet meer te laten eten of drinken. Wanneer er een operatie moet plaatsvinden kan het van belang zijn dat het slachtoffer nuchter is. Gebruik geen alcohol om de pijn te verzachten!

Externe links

• Veiligheid.NL: Veilig vuurwerk afsteken
• NOS Onwetendheid ongevallen met vuurwerk

Bronvermeldingen

Op deze pagina wordt gebruik gemaakt van de onderstaande bronnen: