Bevriezing

Auteur: Pim / Supervisor: Pim / Co-auteur: [[]] / Niveau: Beginner/Gevorderd / Paginastatus: Concept. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee?

Bevriezing

Bevriezing van de huid en dieperliggende weefsels kan ernstige huidbeschadigingen veroorzaken. De inwerking van de kou zorgt uiteraard niet voor verbranding zoals bij vuur, maar de schade aan het weefsel is vergelijkbaar met die van brandwonden.

Inleiding op onderwerp

Bevriezing van de huid ontstaat door (plaatselijke) inwerking van kou op de huid, met als gevolg dat ter plaatse de bloedtoevoer in het weefsel wordt verminderd als gevolg van het samenknijpen (vasoconstrictie) van de vaten. De huid wordt dan bleek en blauwig van kleur door het zuurstoftekort (ischemie) dat optreedt in de weefsels. De lage temperatuur zorgt voor verstoring van diverse processen in de weefsels waardoor stolsels in het bloed ontstaan en schadelijke afvalproducten vrij komen. Bij zeer lage temperaturen kan door bevriezing van het vocht ook kristalvorming optreden met ernstige schade als gevolg. Helaas wordt ook het gevoel in de huid minder, waardoor de bevriezing pas laat wordt opgemerkt, bijvoorbeeld bij het opwarmen.

Risicofactoren voor het optreden van bevriezing zijn een omgevingstemperatuur van lager dan 12 graden celcius, waarbij de snelheid van bevriezing en de duur van de expositie de ernst mede bepalen.

Symptomen en klachten

Bevriezing kan worden beschouwd als een koude verbranding van de huid en kan worden ingedeeld in gradaties, waarbij er een zekere overeenkomst is met brandenwonden door hitte:

• Een eerstegraads bevriezing ziet er uit als een bleke of witte plek in de huid, waarbij de huid intact is. De aangedane plek geeft een stekende scherpe pijn.
• Een tweedegraads bevriezing is ook wit, echter is er sprake van blaarvorming of beschadiging van de bovenste huidlaag. De balren zijn vaak gevuld met bruinig vocht of bloed.
• Een derdegraads bevriezing heeft tekenen van ernstige schade aan de huid, de huid is wit en stug en vertoont behalve blaren ook plekken met zwarte verkleuringen als teken van weefselsterfte.

Rondom een gebied met derdegraads bevriezing ziet men doorgaans ook tweede- en eerstegraads bevriezing.

Handelen

Ben er bij slachtoffers met een bevriezingsletsel ook op bedacht dat er sprake kan zijn van algehele onderkoeling. Zorg er voor dat het slachtoffer naar een warme ruimte gebracht wordt, maar plaats heb niet direct bij een verwarming of een haardvuur omdat dan de wonden te snel opwarmen en de schade ernstiger kan zijn. Natte kleding wordt uitgetrokken en wikkel het slachtoffer in een warme deken of reddingsdeken. Een eerstegraads bevriezing wordt behandeld door met lichaamswarmte van het slachtoffer of de hulpverlener de huid voorzichtig op de warmen. Wrijven is uit den boze, hierdoor kan de huid verder beschadigen! Bevroren vingers of handen kunnen onder de oksels opgewarmd worden. Gebruik geen warm water of een warme kruik, omdat de huid door de afkoeling minder gevoelig is wordt een te hete kruik niet opgemerkt en kunnen brandwonden ontstaan! Er wordt dus alleen passieve opwarming gebruikt. Tweede- of derdegraads bevriezingen moeten altijd door een arts gezien en behandeld worden. Ze worden voorzichtig steriel afgedekt met Metallinegaas (niet met Waterjel of Burnshield) en kunnen vervolgens voorzichtig passief worden opgewarmd tijdens het vervoer naar het ziekenhuis. Laat blaren altijd intact!

• Trek natte kleding uit
• Warm passief op, onder de oksel
• Inventariseer omvang bevriezing
• Schakel indien nodig professionele hulp in
• Dek de wond steriel af, laat blaren intact.

Let op:
Zorg ervoor dat het slachtoffer niet verder afkoelt. Ben bedacht op onderkoeling. Warm passief op, gebruik geen warm water of wrijving.

Overicht Eerste Hulp bij Thermische Letsels

Koptekst	Verbranding door hitte	Inwerking chemische stof	Bevriezing
Situatie	Er is contact geweest met vuur, een hete vloeistof of een heet voorwerp	Er is contact geweest met een chemische vloeistof	Een deel van de huid is bevroren geraakt
Verschijnselen	Pijn Rode huid Blaren Beige/Witte huid Verkoolde Huid	Pijn Verkleuring van de huid Blaren	Pijn Witte huid Blaren met bruin vocht Vertraagde Capillary Refill Zwarte huid
Conclusie	Brandwond	Chemische Brandwond	Bevriezingswond
Handelen	Koelen 10-15 minuten Oppervlakte en gradatie? Professionele hulp? Steriel afdekken	Denk aan veiligheid! Spoelen 10-15 minuten Oppervlakte en gradatie? Professionele hulp? Steriel afdekken	Passief opwarmen Oppervlakte en gradatie? Professionele hulp? Steriel afdekken
Opmerkingen	Denk aan shock!	Denk aan stoornissen in de vitale functies!	Denk aan onderkoeling!