Jetlag

Auteur: Yolanda / Supervisor: Pim / Co-auteur: [[]] / Niveau: Beginner / Paginastatus: Incompleet. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee?

Een vervelende bijkomstigheid van reizen naar een verre bestemming is de jetlag. Om een jetlag te behandelen zijn er niet zo heel veel methodes. Veelgehoorde tips zoals ter plaatse flink koffie drinken, zijn niet echt aan te bevelen. Onderzoek heeft betere en effectievere adviezen opgeleverd. De belangrijkste oorzaak van een jetlag is het passeren van tijdszones, waardoor de biologische klok van je lichaam van slag raakt. De biologische klok regelt ons slaapwaakritme en de aanpassing van hormoonspiegels gedurende een 24-uurs ritme. Het bioritme heeft ongeveer een dag nodig om zich aan te passen aan 1 uur tijdsverschil. Bij grotere tijdsverschillen kan het langer duren voordat dit ritme weer is hersteld. Sommige mensen worden emotioneel door een jetlag, krijgen zelfs last van geheugenverlies en desoriëntatie, raken geprikkeld of worden agressief.

Eten en drinken

Begin uitgerust aan je reis: de kans op een jetlag is groter wanneer je moe, opgewonden of gestresst aan de vlucht begint. Wees voorzichtig met alcoholgebruik: een glas alcohol in de lucht heeft een sterkere uitwerking dan op de grond. Gebruik lichte maaltijden en probeer te eten op de tijden van de eindbestemming. Koolhydraatrijke maaltijden, kalkoen, gebakken aardappelen in de schil en walnoten maken slaperig. Eiwitrijke maaltijden geven juist energie. Eet bij voorkeur geen zoute of vette maaltijden. Door de beperkte ruimte en het gebrek aan bewegingsmogelijkheid in het vliegtuig kan je eerder last krijgen van maag- en darmproblemen. Ook de druk in de cabine en de droge atmosfeer kunnen klachten veroorzaken als hoofdpijn, een droge huid en keel. Bovendien ben je door de besloten ruimte van de cabine en de nabijheid van veel andere mensen vatbaarder voor bijvoorbeeld griep, verkoudheid en hoesten.

Uitdroging

Een deel van de jetlagklachten wordt veroorzaakt door uitdroging. Drink daarom voor en tijdens de reis genoeg water. Koffie en alcohol onttrekken water aan het lichaam en kunnen dus uitdroging veroorzaken, daarom is het beter om dit niet te drinken tijdens de vlucht. Mensen die regelmatig sporten, hebben minder last hebben van een jetlag. Probeer ook tijdens de vlucht of tussenstops regelmatig te bewegen.

Bij aankomst

Houd je bij aankomst aan de lokale tijd en probeer niet toe te geven aan je slaapbehoefte. Kun je echt je ogen niet open houden, slaap dan kort. Krijg je bij aankomst meteen last van een jetlag, blijf dan minstens een uur buiten in de zon zitten. Het zonlicht heeft een gunstige invloed op je biologische klok.

Met de tijd mee

Doorgaans hebben mensen die oostwaarts reizen ('met de tijd mee') meer last van jetlags dan mensen die westwaarts reizen. Vliegen naar het noorden of zuiden heeft geen gevolgen voor de biologische klok omdat er dan geen tijdszones worden gepasseerd. (Bron: www.slaapklachten.nl)

Aanpassen slaapritme

De Nederlandse Vereniging voor Slaap-Waakritme (NSWO) adviseert om vier dagen voor een reis naar het oosten in stapjes elke dag een half uur vroeger naar bed gaan en een half uur vroeger op te staan. Daarmee wordt weliswaar niet het gehele tijdverschil opgevangen, maar de hersteltijd wordt wel korter. Probeer het nieuwe slaapritme ook in het vliegtuig aan te houden. Oordopjes en een zonnebril of slaapmasker zijn daarbij handig. Zet je horloge al voor de vlucht op de nieuwe plaatselijke tijd.

Lichttherapie

Een van de meest krachtige signalen waar de biologische klok op reageert is ‘licht' en ‘geen licht'. Als de biologische klok moeite heeft deze signalen te ontvangen of te verwerken, kunnen zich lichamelijke en psychische klachten voordoen. Onderzoek heeft aangetoond dat het lichaam zich in twee dagen kan herstellen van een jetlag, wanneer je op bepaalde tijden wordt blootgesteld aan het juiste licht. Het exacte tijdstip van de toepassing bij jetlag is erg belangrijk om de lichaamsklok weer gelijk te laten lopen aan de nieuwe tijd. Ook het vermijden van licht is belangrijk. Op de website www.litebook.com is een online jetlagcalculator te vinden. Door het invullen van plaats van vertrek en plaats van aankomst, berekent het programma een persoonlijk gebruiksschema voor lichttherapie. Lichttherapie maakt onderdeel uit van de reguliere geneeskunde. Lichttherapie kan de werking van een antidepressivum of antipsychotica versterken. Overleg altijd eerst met uw arts wanneer u dergelijke medicijnen gebruikt en een behandeling met lichttherapie wilt starten.