Hartritmestoornissen

Auteur: Pim / Supervisor: Pim, StephanLiem / Co-auteur: [[]] / Niveau: Gevorderd/Expert / Paginastatus: Incompleet. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee?

(deze pagina is nog niet compleet!)

Hartritmestoornissen zijn een verstoring van het normale sinusritme in het hart en treden op bij jong en oud. Sommige hartritmestoornissen treden acuut op en kunnen levensbedreigend zijn, terwijl andere langere tijd bestaan en relatief weinig klachten geven. De oorzaken zijn zeer divers en kunnen zowel in het hart gelegen zijn, als daarbuiten.

Hartritmestoornissen kunnen bestaan uit een aantal componenten die in meer of mindere mate samen voorkomen:

• Versnelling van de hartfrequentie (tachycardie) of vertraging van de hartfrequentie (bradycardie)
• Regelmatig (regulair) of onregelmatig (irregulair)
• Pompfunctie van het hart blijft intact of de pompfunctie van het hart is aangedaan door de ritmestoornis

Deze pagina bespreekt een aantal veel voorkomende hartritmestoornissen en dient met name als achtergrond. In de Eerste Hulp zal de eerstehulpverlener zelden in staat zijn om de precieze hartritmestoornis te achterhalen. Dat is ook niet relevant, het gaat er om dat het probleem snel herkend wordt en gehandeld naar de bevindingen.

Hartritmestoornissen kunnen alleen hinderlijk zijn, maar kunnen ook aanleiding geven tot levensbedreigende circulatiestoornissen. Deze pagina is om praktische redenen ook op die wijze ingedeeld.

Hartritmestoornissen met circulatiestoornissen

Ventrikeltachycardie

Een ventrikeltachycardie, afgekort als VT is een levensbedreigende ritmestoornis waarbij het kan gebeuren dat er geen bloed meer wordt rondgepompt. Bij een ventrikeltachcardie is er sprake van een zeer snelle hartfrequentie, omdat het hart geprikkeld wordt vanuit de kamers (vaak door een litteken na een hartinfarct) en die dwars door het normale sinusritme heen "klopt". Door de snelle hartfrequentie is het hart niet meer in staat om zich normaal te vullen met bloed en is deze niet meer in staat om het bloed rond te pompen. Effectief gezien komt daarmee de circulatie stil te liggen en is reanimatie noodzakelijk. Door middel van het toedienen van een elektrische schok (defibrillatie) en met bepaalde medicijnen (procainamide, amiodarone) kan een ventrikeltachycardie worden opgeheven.

Soms is er bij een ventrikeltachycardie nog wel enige pompfuntie van het hart en is het slachtoffer verminderd aanspreekbaar en vertoont deze verschijnselen van (cardiogene) shock met bewustzijnsstoornissen, lage bloeddruk, bleekheid en zweten. Een ventrikeltachycardie gaat soms over in ventrikelfibrilleren.

Kamerfibrilleren of ventrikelfibrilleren

Kamerfibrilleren of ventrikelfibrilleren (afgekort VF) is een levensbedreigende ritmestoornis waarbij de hartspiercellen ongecoördineerd samentrekken. Er is geen pompfunctie van het hart meer en de circulatie komt tot stilstand. Kamerfibrilleren treedt vaak op ten gevolge van een hartinfarct. Reanimatie is noodzakelijk. Ventrikelfibrilleren kan worden opgeheven door het toedienen van een elektrische schok met een defibrillator.

Zie ook: ventrikelfibrilleren en defibrillatie.

Asystolie

Bij asystolie is er geen elektrische activiteit meer in het hart. Op een hartfilmpje ziet dit er uit als een vlakke lijn. Er is een circulatiestilstand. Reanimatie is noodzakelijk. Het toedienen van een elektrische schok is niet zinvol. Soms kan met medicatie, zoals atropine en adrenaline het hart weer op gang gebracht worden. Een asystolie kan optreden na VT/VF. Alleen een asystolie heeft vaak een andere oorzaak, zoals hypoxie.

Polsloze elektrische activiteit

Bij een polsloze elektrische activiteit (afgekort als PEA) is er wel elektrische activiteit in het hart (meestal een sinusritme), maar is het hart niet in staat om bloed rond te pompen. Er is dus effectief gezien een circulatiestilstand waarvoor reanimatie noodzakelijk is. Het toedienen van een elektrische schok (defibrillatie) is niet zinvol omdat er 'normale' elektrische activiteit is. Oorzaken van een PEA kunnen onder andere zijn: longembolie, hypovolemische of obstructieve shock.

Ernstige bradycardie

Bij een zeer trage hartfrequentie, een bradycardie, klopt het hart te traag om voldoende bloed rond te pompen om de bloeddruk op peil te houden. Hierdoor kunnen bewustzijnsstoornissen optreden en zijn er soms verschijnselen van een (cardiogene) shock. Dit kan door geleidingsstoornisen van het hart ontstaan of door overdosering van medicatie en intoxicaties.

Hartritmestoornissen zonder circulatiestoornissen

Boezemfibrilleren en boezemflutter

Boezemfibrilleren (medische term atriumfibrilleren) is een veel voorkomende hartritmestoornis, waarbij het hartritme onregelmatig wordt en vaak versneld is. Bij boezemfibrilleren vindt de aansturing van het hartritme niet langer plaats in de sinusknoop (er is dus geen sinusritme), maar geven willekeurige hartspiercellen in de boezems elektrische puisjes af. Doordat dit gebeurt met een frequentie tussen 300-600x per minuut versnelt het hartritme naar 100-180/min. Niet alle pulsjes worden voortgeleid door de AV-knoop, het daadwerkelijke hartritme ligt daardoor veel lager. Het hartritme wordt onregelmatig omdat de pulsjes niet met vaste regelmaat worden doorgegeven.

Boezemfibrilleren geeft doorgaans geen problemen met de circulatie, maar geeft wel kortademigheid, moeheid en hartkloppingen. Boezemfibrilleren kan worden opgeheven met medicijnen of met een elektrische schok (cardioversie). Er worden bloedverdunners voorgeschreven (bij risico patienten) omdat er stolsels in de boezem kunnen ontstaan omdat deze niet meer normaal samentrekt. Deze stolsels kunnen losschieten en een beroerte veroorzaken.

Bij een boezemflutter is er een hoge regelmatige frequentie in de boezems van ongeveer 300/min, waarvan de AV-knoop meestal 1 op de 2 slagen doorgeeft. Dit resulteert in een hartritme van ongeveer 150 slagen per minuut. Het hartritme is regelmatig.

Supraventriculaire tachycardie

Er zijn diverse typen supraventriculaire tachycardien.

Geleidingsstoornissen

Zie ook de pagina op Wikipedia over hartritmestoornissen: http://nl.wikipedia.org/wiki/Hartritmestoornis