Automatische controleur, bot, bureaucraat, developer, redacteur, nuke, eindredacteur, toezichthouder, beheerder
5.533
bewerkingen
Wijzigingen
geen bewerkingssamenvatting
In de acute geneeskunde wordt er onderscheid gemaakt tussen een hoog-energetisch trauma (HET) en
een laag- energetisch trauma (LET). Wanneer een slachtoffer tegen een boom rijdt, door een auto wordt
voertuig. Hieruit kan men berekenen dat ook een ongeval met een vrachtauto die 5 km/h rijdt een HET
is.
<p>
Wanneer bijvoorbeeld een slachtoffer bij het sporten ‘door zijn enkel gaat’, is er sprake van een LET. Het
verschil tussen LET en HET is dat bij de hoogenergetische traumata de inwerkende energie op het
heeft opgelopen dus groter; zo ook bij de wervels. Het ongevalsmechanisme speelt dan ook een
belangrijke rol in de afweging of er een verdenking is op wervelletsels.
<p>
Jaarlijks worden in Nederland zo’n 4000 patiënten opgenomen in ziekenhuizen met een vorm van
wervelletsel. In ongeveer de helft van de gevallen gaat het om een verkeersletsel. Ongeveer 20% wordt
veroorzaakt door direct geweld en ook 20% wordt veroorzaakt door val van hoogte. Dit zijn allen hoogenergetische
traumata.
<p>
Indien er letsels zijn aan de wervelkolom, komen deze vooral voor in de cervicale en thoracolumbale
wervelkolom. Indien er sprake is van een fractuur van de wervelkolom, kan deze in elk gedeelte van de
(HE)T. Omdat dit letsel een aparte presentatie heeft met zeer uitgesproken regels over handelen, wordt
deze in een apart hoofdstuk beschreven.
<p>Ook de [[Wervelletsel:Whiplash|whiplash ]] (een type cervicaal wekedelenletsel) wordt apart genoemd, omdat deze vaak na een
zeer typisch ongevalmechanisme (kop- staart botsing) voorkomt.
<p>
In dit hoofdstuk worden de algemene symptomen en handelingen bij wervelletsel besproken.
Een bijzondere vorm van wervelletsels zijn de pathologische wervelfracturen, waarbij er vaak geen
treden dit soort fracturen op bij ouderen, mensen die chronisch gebruik maken van corticosteroïden of
met een maligniteit in de voorgeschiedenis.
<p>
Bij een wervelfractuur kan als gevolg van schade aan het ruggenmerg ook een dwarslaesie ontstaan,
waarbij er sprake is van uitval van neurologische functies zoals sensibiliteit en motoriek. De
zeer uiteenlopend zijn doordat er sprake kan zijn van zowel een gedeeltelijke als een complete
dwarslaesie, maar ook doordat het niveau van de laesie kan verschillen.
<p>
Er kan sprake zijn van een drukverhogend letsel zoals een bloeding of een ontsteking die het
ruggenmerg in verdrukking brengt wat voor neurologische uitval zorgt. Een andere mogelijkheid is
aangedaan zullen alleen de functies uitvallen die in dat deel van het ruggenmerg liggen. Vaak zijn de
sensorische functies meer aangedaan dan de motorisch functies.
Symptomen en klachten bij wervelletsel en
dwarslaesie
<br>
Als EHBO-er is het belangrijk het ongevalsmechanisme te achterhalen, wat initieel bepaalt of er een
verdenking op wervelletsels bestaat. Behalve het ongevalsmechanisme (een hoogenergetisch trauma),
zijn er nog andere aanwijzingen waardoor je bedacht wordt op wervelletsels.
Een hoge verdenking op cervicaal wervelletsel ontstaat bij:
injuries), hier dient men extra bedacht op te zijn bij alcohol of druggebruik.
onderste extremiteit.
Letsels van thoracale en/of lumbale wervels kan bij elke patiënt voorkomen die pijn heeft in de rug:
heeft het slachtoffer vaak schaafwonden op de schouder.
Vaak presenteren slachtoffers zich met lokale pijn in de nek of rug. De symptomen kunnen variëren van
HET zijn er vaak nog vele andere (ernstige) letsels aanwezig, die de aandacht kunnen afleiden van de
wervelletsels (distracting injuries).
<p>
Bij een osteoporotische wervelfractuur treed er plotseling pijn op in de rug, nadat het slachtoffer
bijvoorbeeld van een trapje afgestapt is of is gaan zitten. Soms is er een standsafwijking van de rug.
Bij een complete dwarslaesie is het hele ruggenmerg aangedaan en zullen alle functies zijn uitgevallen
onder het niveau van het ruggenmergletsel. Symptomen van een complete dwarslaesie zijn:
De functie uitval vindt plaats beneden het niveau van het ruggenmergletsel. Ruggenmergletsel ter
hoogte van Th12-L2 zal uitval in de benen geven en letsel ter hoogte van C5-Th1 zal uitval van de armen
en de benen geven. Een dwarslaesie boven de vierde cervicale wervel geeft complicaties van de
ademhaling doordat alle aansturing van de ademhalingsspieren is verdwenen.
<p>
De n. phrenicus die het diafragma innerveert, treedt uit bij C4-6, en deze dwarslaesie is dan ook niet
met het leven verenigbaar. Bij een complete dwarslaesie is door uitval altijd de blaasfunctie aangetast
hebben in de nek of rug, of in de ledematen beneden het niveau van de dwarslaesie
Indien het slachtoffer bewusteloos is, moet zijn ademweg worden vrijgehouden met behulp van de chinlift,
zonder dat daarbij het hoofd gekanteld of de nek gemanipuleerd wordt. Een betere methode is de5BOSA2 – Vaardigheden 72 Acute Geneeskundejaw-thrust die in de professionele hulp wordt toegepast om de luchtweg bij traumapatiënten vrij tehouden . Hierbij zit de hulpverlener achter het slachtoffer en legt de vingers langs de kaak en lift deze
als het ware op. Deze methode valt buiten het bestek van deze EHBO-cursus. Leg het slachtoffer
absoluut niet in stabiele zijligging, tenzij het slachtoffer alleen gelaten dient te worden om bijvoorbeeld te
letsels wordt altijd 112 gewaarschuwd, hoofd en nek geïmmobiliseerd en het slachtoffer niet meer
bewogen. Men gaat altijd uit van het ergste!
<p>
Vanwege deze grote variëteit aan klachtenpresentaties is het belangrijk om na een HET of ander typisch
ongevalmechanisme indien er geen klachten zijn, toch naar de huisarts/SEH te gaan ter controle. In alle
worden gewaarschuwd, zodat het slachtoffer gecontroleerd kan worden op wervelletsels, dwarslaesie of
andere letsels.
<p>==C-spine (de cervicale wervelkolom)=====Inleiding===
De cervicale wervelkolom, ook wel CWK of C-spine genoemd, bevat net als de rest van de wervelkolom
het ruggenmerg dat tussen hersenen en lichaam loopt en bestaat zelf uit botstructuren en weke delen
