Vergiftigingen

Vergiftigingen, ook wel intoxicaties genoemd, komen relatief veel voor en varieeren van inname van een relatief onschuldige stof tot ernstige vergiftigingen met stoornissen van de vitale functies. Iedere stof is een potentieel vergif. Het effect en de schadelijkheid zijn afhankelijk van de hoeveelheid die wordt ingenomen en de wisselwerking met de processen in het lichaam. Van sommige stoffen is erg veel nodig om te spreken van een vergiftiging. Van water moet men vele liters innemen om schadelijke effecten te bereiken. Van sommige stoffen is een kleine hoeveelheid al voldoende om ernstige verstoringen te veroorzaken.

Inleiding

Meest gebruikelijk is via de mond naar het maag-darmkanaal. Ook via de luchtwegen kunnen giftige gassen binnendringen. De huid en de ogen zijn een andere mogelijkheid. Giftige stoffen kunnen ook direct in de bloedbaan worden gespoten. Er bestaat een enorme diversiteit aan verschillende soorten vergif. Zoals gezegd wordt iedere stof giftig als er maar genoeg van in het lichaam terecht komt. Elk gif heeft zijn eigen werkingsmechanisme. Het voert te ver om al deze mechanismen hier te bespreken. In dit stuk zal wel besproken worden wat te doen als EHBO-er in het geval van een vergiftiging. Centraal bij de eerste hulp bij intoxicaties staat de eigen veiligheid!

Klachten en symptomen

Het is niet mogelijk om alle symptomen op te noemen die veroorzaakt kunnen worden door intoxicatie. Daarvoor zijn de werkingsmechanismen (en dus ook de symptomen) te uiteenlopend. Hieronder staat een niet complete lijst van verschijnselen die op kunnen treden bij intoxicatie: · bewustzijnsdaling · epileptische aanval · buikpijn · misselijkheid / braken · spierkrampen · verlamming · chemische verbranding van de oesophagus · benauwdheid · hoofdpijn · duizeligheid Om erachter te komen wat er gebeurd is dient de EHBO-er goed naar de situatie te kijken. Zijn er aanwijzingen dat het slachtoffer vergiftigd is? Bijvoorbeeld een leeg potje pillen, een lege fles schoonmaakmiddelen, besjes op de grond, giftige damp, lege flessen drank, etc. Bovendien kan het slachtoffer soms vertellen dat hij iets vreemd binnen gekregen heeft. Handelen Vergiftiging via het maag-darmkanaal: · Denk aan eigen veiligheid! · Protocol DRS. ABCDE · Zorg voor deskundige hulp. In geval van een bedreiging van de vitale functies is dat 112, anders kan ook de huisarts gebeld worden. · Zoek uit wat het slachtoffer heeft ingenomen. Neem de verpakking mee naar de professionele hulpverlener. · In geval van vergiftiging met een bijtende stof, laat het slachtoffer één of twee glazen water drinken. Voor een kind volstaat een half glas. · In geval van een olie of petroleumachtige stof niet laten drinken. Via de luchtwegen: · Let op gevaar voor jezelf. Mogelijk is er nog giftig gas aanwezig · DRS. ABCDE

Via de luchtwegen: · Let op gevaar voor jezelf. Mogelijk is er nog giftig gas aanwezig · DRS. ABCDE 5BOSA2 – Vaardigheden Acute Geneeskunde 133 · Bel 112. Er bestaat altijd het gevaar op een stoornis in de vitale functie vanwege beschadiging van de longen of trachea. · Pas indien nodig BLS toe. Beademen is echter verboden bij blauwzuurgasvergiftiging, dat vrijkomt bij het verbranden van PVC. Via de huid of ogen: · Let op gevaar voor jezelf, trek altijd handschoenen aan · DRS. ABCDE · Zorg voor deskundige hulp. 112 bij grote oppervlakten of bij bedreigde vitale functies, anders huisarts · Trek indien nodig de besmette kleren uit en spoel het gif van de huid of de ogen af. Doe dat 30 minuten of tot er deskundige hulp is. Intraveneuze vergiftiging: Dit zal een EHBO-er niet vaak tegenkomen. Op straat wordt nog wel eens heroïne, cocaïne of amfetamine intraveneus gespoten. Voor de EHBO-er is het belangrijk om vooral aan de eigen veiligheid te denken en 112 te waarschuwen. Let vooral op omdat niet iedereen zomaar gediend is van hulp. Naalden kunnen misschien besmet zijn met HIV of hepatitis B. Let op de eigen veiligheid: draag handschoenen! Een overdosis heroïne leidt tot verminderde ademhaling en uiteindelijk ademstilstand. Dit is dus wel een levensbedreigende situatie.

Symptomen en klachten

Eerst volgt in verhalende vorm een beschrijving van de bij dit letsel of ziektebeeld behorende verschijnselen, klachten en symptomen. Bedenk dat een klacht iets is wat het slachtoffer aan de hulpverlener kan vertellen, bijvoorbeeld: ik heb hoofdpijn,ik ben misselijk of ik heb een pijnlijke grote teen. Een symptoom is iets wat je als hulpverlener kan waarnemen en door het slachtoffer benoemd kan worden, bijvoorbeeld: braken. Je kunt als hulpverlener waarnemen dat iemand gebraakt heeft. Een bleke huid in het geval van shock zal het slachtoffer niet snel noemen als klacht, maar wordt wel door de hulpverlener waargenomen. Dat wordt dan een symptoom genoemd.
Beschrijf duidelijk welke vragen een hulpverlener moet stellen, en welke vragen belangrijke informatie kunnen opleveren over de aard van het ziektebeeld.

Na de symptomen en klachten beschreven te hebben, worden deze overzichtelijk in een tabel geplaatst, zodat ze in één oogopslag overzien kunnen worden.

Uitvragen	Klachten	Symptomen
Vraag 1 Vraag 2 Vraag 3	Klacht 1 Klacht 2 Klacht 3	Symptoom 1 Symptoom 2 Symptoom 3 Symptoom 4 Symptoom 5

Handelen

In deze sectie wordt beschreven hoe te handelen bij het beschreven letsel of ziektebeeld. Ook hierbij eerst een tekst in verhalende vorm, waarbij eventueel wat achtergrondinformatie gegeven wordt. Daarna volgt wederom een schematisch overzicht van de behandeling.

• Stap één van de behandeling
• Stap twee van de behandeling
• Stap drie van de behandeling
  • Indien dit, dan dat
  • Als dat, dan dit
• Stap vier van de behandeling

Zijn er dingen die echt niet vergeten moeten worden of essentieel zijn? Dan kunnen ze nogmaals extra in een kader benoemd worden:

Essentieel, vergeet niet:
Om je aan te melden voor de Eerste Hulp Wiki!

Overzicht Eerste Hulp

Sommige thema's zijn erg uitgebreid en er kan veel verteld worden. Om het overzicht te bewaren voor beginnende én gevorderde Eerste Hulpverleners wordt een samenvatting van ieder onderwerp in onderstaand schema gezet:

Koptekst	Ziektebeeld 1	Ziektebeeld 2
Situatie	Wat is er aan de hand?	Hoe is de situatie?
Verschijnselen	Klacht 1 Klacht 2 Symptoom 1 Symptoom 2	Symptoom 1 Symptoom 2 Symptoom 3
Conclusie	Ziektebeeld 1	Ziektebeeld 2
Handelen	Aanwijzing 1 Aanwijzing 2 Bel 112! Aanwijzing 4	Aanwijzing 1 Aanwijzing 2 Bel 112! Aanwijzing 4
Opmerkingen	Denk er aan om...	Doe vooral niet...

Zoals in bovenstaand voorbeeld worden twee (of meerdere) ziektebeelden besproken. Soms is dat handig omdat ziektebeelden op elkaar lijken en het fijn is om in één schema de verschillen te zien.

Achtergrondinformatie/Verdieping

Sommige onderwerpen lenen zich voor verdieping voor gevorderde hulpverleners. Hier kan achtergrond informatie besproken worden, maar bijvoorbeeld ook:

Professionele hulpverleners

Wat doen professionele hulpverleners bij dit letsel. Let op, beschrijf hier alleen wat de mogelijkheden zijn. Diepgaande uitleg van (voorbehouden) handelingen wordt niet op prijs gesteld.

Wat zijn andere technieken

Beschrijf bijvoorbeeld welke andere technieken er mogelijk zijn, of vroeger gebruikt werden.