Hartkneuzing

Auteur: Pim / Supervisor: Pim / Co-auteur: [[]] / Niveau: Gevorderd/Expert / Paginastatus: Incompleet. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee?

Een hartkneuzing of contusio cordis is een ernstig letsel van de borstkas dat ontstaat na een hevige harde klap tegen de voorzijde van de borstkas. Het hart is gelegen midden achter het borstbeen en ligt vrij dicht tegen het borstbeen aan. Als gevolg van de grote snelheidsverandering (snel afremmen, tot stilstand komen door een boom of muur) wordt het hart als het waren tegen het borstbeen aangeslagen of wordt de klap op het borstbeen doorgeleid naar de hartspier. Hierdoor treedt kneuzing van de hartspier op. Vaak is er ook spraken van een gebroken borstbeen en kneuzingen en breuken van de ribben, soms wordt ook een fladderthorax gezien.

Kneuzing van de hartspier kan leiden tot hartritmestoornissen en tot schade aan de hartspier en zuurstoftekort (ischemie) in het hart. Door de klap kunnen hartspiercellen afsterven. Er kan ernstige schade zijn aan het hart, zoals verscheuring van de hartkamers en soms verscheuring van de grote vaten zoals de aorta en holle ader. Als gevolg van een bloeding tussen de hartspier en het hartzakje kan een harttamponade ontstaan. De ruimte tussen de hartspier en het hartzakje vult zich dan met bloed waardoor de hartspier in de verdrukking komt en minder goed bloed kan rondpompen. Dit leidt tot een obstructieve shock.

Ongevalsmechanisme

Frontale aanrijding, kop-staart botsing met hoge snelheid, waarbij het slachtoffer met zijn borstkas tegen het stuur of dashboard klapt. Er is meestal sprake van een hoogenergetisch trauma. Als gevolg van de grote snelheidsverandering (snel afremmen) wordt het hart als het waren tegen het borstbeen aangeslagen of wordt de klap op het borstbeen voortgeleid naar de hartspier.

Een klap direct tegen het borstbeen, zoals met een knuppel of een val op de borstkas kan ook leiden tot een hartkneuzing.

Klachten en symptomen

• Hevige pijn op de borstkas
• Drukpijn op de borstkas
• Soms een bloeduitstorting op of rond het borstbeen
• Kortademigheid en benauwdheid
• Vaak pijn bij de ademhaling (kan ook veroorzaakt worden door gebroken ribben of een klaplong)
• Tekenen van een obstructieve shock of harttamponade (gestuwde halsvenen, snelle hartslag en lage bloeddruk)
• Stoornissen in de vitale functies
• Bewusteloosheid als gevolg van hartritmestoornissen

Eerste Hulp

• Benader het slachtoffer volgens de ABCDE-methodiek
• Waarschuw zo snel mogelijk 112
• Ben bedacht op wervelletsel
• Laat het slachtoffer zo liggen als hij ligt
• Start zo nodig met reanimatie indien er sprake is van een ademhalingsstilstand

Aandachtspunten

Een kneuzing van het hart is voor eerstehulpverleners moeilijk vast te stellen. Men gaat dan ook vooral af op het ongevalsmechanisme (klap op de borstkas) en de symptomen. Ook in het ziekenhuis is een hartkneuzing een moeilijke diagnose. Soms zijn er afwijkingen op het hartfilmpje (ECG) en vindt men in het bloed verhoogde hartenzymen (stoffen die vrijkomen bij schade aan de hartspier).