Goede en efficiënte communicatie onderling, met de meldkamer en met professionele hulpverleners is in het veld erg belangrijk. Helaas blijkt in de praktijk dat informatie vaak op een onoverzichtelijke wijze wordt doorgegeven en belangrijke gegevens ontbreken.
In de professionele hulpverlening maakt men gebruik van het MIST-protocol om gegevens over te dragen aan de meldkamer of assisterende collega’s. MIST is een afkorting voor de Engelse termen:
- Mechanism of injury (ongevalmechanisme)
- Injuries found and suspected (Letsels geconstateerd en te verwachten)
- Signs (vitale functies)
- Treatment given (behandeling reeds gegeven)
Een door Medical Assistance International (MAI) ontwikkelde Nederlandse versie is GAVE, aangepast aan het niveau van de Eerste Hulpverlening. Wij zullen gebruik gaan maken van de GAVE-methodiek voor alle overdrachten in het veld en over de portofoon.
Wat is GAVE? Gave is een ezelsbruggetje om gestructureerd de belangrijkste informatie over een slachtoffer te kunnen doorgeven aan bijvoorbeeld de meldkamer (NCS). In GAVE wordt aangegeven wat er is gebeurd en hoe het ongevalmechanisme was, welke actuele aandoeningen en letsels het slachtoffer heeft opgelopen, hoe zijn vitale functies zijn en welke extra hulp de EHBO’er ter plaatse nodig heeft. De informatie wordt kort en bondig doorgegeven, terwijl men rustig in de portofoon spreekt.
Wanneer gebruik je GAVE? Wanneer je naar een melding onderweg bent, geef je uiteraard direct aan de meldkamer door wanneer je ter plaatse bent. Binnen twee minuten na aankomst geef je aan de meldkamer een situatierapport (SitRap) door, in de vorm van GAVE. Dat doe je om de meldkamer op de hoogte te stellen van de toestand van het slachtoffer en om eventuele extra hulp aan te vragen. De EHBO’er met de portofoon moet uit zichzelf een SitRap doorgeven, binnen 2 minuten na aankomst.
GAVE kan ook gebruikt worden als men 112 belt bij kleinere inzetten of als er wordt overgedragen aan andere EHBO’ers of aan de ambulancebemanning.
Het doorgeven van een gave melding. Geef altijd eerst duidelijk je roepnummer door aan de meldkamer, zodat de meldkamer weet met welke post zij te maken hebben. Vervolgens geef je door:
- Je huidige locatie, zo nauwkeurig mogelijk, liefst straat met huisnummer en herkenningspunten zoals winkel of gebouw.
- Het aantal slachtoffers, de leeftijd van het/de slachtoffer(s) en het geslacht.
G Gebeurtenis Beschrijf kort wat er is gebeurd, wat het ongevalmechanisme is. A Aandoeningen en letsels Beschrijf kort welke (ernstige) letsels het slachtoffer op dit moment heeft. Geef eventueel relevante ziekten door. V Vitale functies Bewustzijn: wel/niet aanspreekbaar, verminderd bewustzijn. Luchtweg: wel/niet vrij, evt. bijgeluiden. Ademhaling: aanwezig/afwezig/afwijkend, evt. ademfrequentie. Circulatie: aanwezig/afwezig, shock, evt. polsfrequentie. Indien geen afwijkingen: ABC stabiel. Geef de afwijkingen en eventuele waarden door. E Extra hulp noodzakelijk Welke extra hulp is nodig? Denk hierbij aan collega’s, ambulance, brandweer, politie, beveiliging. Welke relevante eerste hulp heb je reeds gegeven?
Wacht bevestiging van de ontvangst van het bericht van de meldkamer af. Blijf luisteren naar eventuele nieuwe berichten of vragen van de meldkamer! Zorg dat de hulpdiensten worden opgewacht.
Voorbeelden met GAVE:
Ongeval
57-00, de 57-4-34 aankomst bij slachtoffer op Keizerkarelplein.
57-4-34, bericht ontvangen door 57-00, wij horen graag meer. Uit.
(2 minuten later)
57-00, de 4-34. Wij staan op het Keizer Karelplein ter hoogte van de Rabobank (locatie). Slachtoffer is aangereden door een auto met lage snelheid (G), hij heeft een gebroken onderbeen en enkele kleine wonden op de armen (A). Slachtoffer is aanspreekbaar en reageert adequaat en is ABC stabiel (V). We hebben graag een ambulance en de politie ter plaatse (E). Over.
57-4-34, wij gaan voor u bellen en uit.
Binnen 2 minuten na aankomst is een SitRap gegeven aan de meldkamer. Hier in wordt duidelijk wat er is gebeurt (een aanrijding), wat de letsels zijn van het slachtoffer (beenbreuk is het belangrijkste), dat het slachtoffer goed aanspreekbaar is en de vitale functies stabiel en dat er hulp nodig is in de vorm van een ambulance en de politie.
Val van hoogte
(…)
57-00, de 57-4-62 staat op de Ziekerstraat ter hoogte van nummer 21 bij een slachtoffer dat uit een raam op de tweede verdieping is gevallen (G), het slachtoffer klaagt over hevige pijn in de rug en kan de benen niet bewegen (A), slachtoffer is aanspreekbaar en is ABC-stabiel (V). We verzoeken om hulp van een ambulance (E). Over.
57-4-62 dank voor uw SitRap, de ambulance is aanrijdende. Graag aankomst doorgeven. Uit.
Essentiële informatie in bovenstaand voorbeeld is het feit dat het slachtoffer van grote hoogte (>4 meter) is gevallen en dat er mogelijk sprake is van wervelletsel. Voor de EHBO’er betekent dit dat het slachtoffer absoluut niet verplaatst of bewogen mag worden. De ambulancedienst kan er rekening mee houden dat er extra materiaal mee genomen moet worden, of dat eventueel de traumahelikopter moet worden ingeschakeld.
Onwelwording tijdens het Vuurwerk
(…)(veel omgevingsgeluid)
57-00, de 57-4-31 staat op de Waalkade bij het Labyrint onder het lichtbord bij een slachtoffer van ongeveer 16 jaar oud die onwel is geworden na mogelijk drugsgebruik (G) slachtoffer is niet aanspreekbaar en reageert niet op aanspreken en schudden, er is wel een normale ademhaling (V). We hebben graag een ambulance en politie ter plaatse (E). Over.
57-4-31, u staat op waalkade ter hoogte van Labyrinth onder het messageboard bij een slachtoffer dat niet aanspreekbaar is, verder ABC stabiel, na drugsgebruik, en verzoekt om ambulance, is dat correct, over?
57-00, de 4-31, dat is correct, over.
57-4-31, wij gaan ambulance bellen, u hoort van ons. Uit.
Belangrijk in bovenstaande SitRap: niet aanspreekbaar, maar de vitale functies zijn op dat moment normaal. Omdat dit een jong slachtoffer betreft wordt de leeftijd extra genoemd bij de melding. Vanwege het omgevingsgeluid wordt het bericht door de meldkamer herhaalt en wordt om bevestiging gevraagd.
Reanimatie
57-00, de 57-4-32 SPOED. Over.
57-4-32, geef uw bericht. Over.
57-00, de 4-32 staat bij een reanimatie op de Molenstraat ter hoogte van café Billabong en wil graag met spoed een ambulance ter plaatse! Reanimatie gestart, AED ter plaatse. Over.
57-4-32, u staat bij een reanimatie op de Molenstraat bij Billabong, wij gaan hulp inschakelen. Zorg dat u herkenbaar bent voor de hulpdiensten. En uit.
In geval van een reanimatie wordt geen tijd verspild met het opsommen van informatie, maar wordt direct doorgeven dat er een reanimatie gaande is. Eventuele bijzonderheden, zoals bijvoorbeeld dat het slachtoffer na een ongeval gereanimeerd wordt, moeten wel doorgegeven worden. Belangrijk is dat wordt doorgegeven dat de AED reeds ter plaatse is, of niet, zodat deze snel gebracht kan worden door een andere post. De meldkamer zal bij een reanimatie altijd een extra team sturen ter assistentie.
Slachtofferregistratie
In de gezondheidszorg is het heel gebruikelijk en zelfs bij wet geregeld dat van iedere patiënt die behandeld wordt gegevens worden vast gelegd over personalia, over de letsels en de toegepaste behandeling. Ook binnen het Rode Kruis is dit gebruikelijk. Hier volgt meer informatie over het slachtofferformulier dat binnen het Rode Kruis afdeling Nijmegen e.o. gebruikt wordt.
Waarom een slachtofferformulier invullen?
Het slachtofferformulier dient als registratie van de door ons gegeven behandelingen. Soms komen er achteraf klachten van het slachtoffer of worden er vragen gesteld over de geleverde eerste hulp. Het slachtofferformulier is in dat geval vaak het enige waarop we kunnen terugvallen, zeker als dit na langere tijd gebeurd. Zorgvuldig registeren is dan ook belangrijk om jezelf te kunnen ‘indekken’. Daarnaast leg je met het slachtofferformulier schriftelijke verantwoording af aan het hoofd medische zaken van het Rode Kruis / Rode Kruis afdeling Nijmegen e.o..
Moet er altijd een slachtofferformulier worden ingevuld?
Ja, iedere behandeling moet zo uitgebreid mogelijk geregistreerd worden. Echter, van zeer kleine behandelingen zoals het plakken van een pleister vullen we doorgaans geen formulier in. Hiervoor gebruiken we turflijsten. Alles erger dan een pleister wordt in principe op een slachtofferformulier geregistreerd. Soms lukt het niet om direct een slachtofferformulier in te vullen. Vul dan altijd achteraf nog zo veel mogelijk gegevens van het slachtoffer en de behandeling in.
Is het slachtoffer verplicht om zijn persoonsgegevens in te vullen?
Nee, het slachtoffer kan niet worden verplicht om zijn naam, adres, woonplaats en geboortedatum in te vullen op het slachtofferformulier. In de meeste gevallen maken slachtoffers hiertegen echter geen bezwaar als wordt uitgelegd dat de gegevens slechts dienen om het formulier bij problemen achteraf terug te zoeken. Er wordt geen rekening gestuurd en de gegevens gaan niet naar de zorgverzekeraar of andere overheidsinstanties.
Indien het slachtoffer weigert om zijn persoonsgegevens in te vullen, schrijft dan een aantal persoonskenmerken, zoals leeftijd, geslacht, lengte, haarkleur op.
Hoe ziet het slachtofferformulier er uit?
Het slachtofferformulier is opgebouwd volgens de GAVE-methodiek die eerder beschreven is. Hierdoor kan in logische volgorde notitie gemaakt worden van de tijdens het onderzoek gevonden informatie. Het formulier is gemaakt voor beginnend tot ver gevorderd EHBO’ers en verpleegkundigen. Het invullen geschied op het niveau waarop je bekwaam en bevoegd bent.
Indien een slachtoffer op dezelfde dag voor de tweede keer op de post verschijnt, vul dan een nieuw formulier in en vermeldt op beide formulieren dat er meer formulieren gekoppeld van hetzelfde slachtoffer zijn. Denk er aan om goed de tijden te registreren en welke veranderingen er zijn ten opzicht van eerdere berzoeken. Voorzijde van het formulier
Tijd in: hier vult men de tijd van aankomst bij het slachtoffer in, of tijd van aankomst op post.
Tijd uit: hier vult men de tijd dat de behandeling geëindigd is en het slachtoffer vertrekt.
Locatie: vul zo nauwkeurig mogelijk de locatie en het evenement in. Bijvoorbeeld: 4DF, Grote Markt thv HEMA.
Reg. Nummer: wordt alleen ingevuld bij evenementen waarbij de deelnemer bijvoorbeeld een rugnummer heeft.
Gebeurtenis: Oorzaak letsel: beschrijf in enkele woorden van welk type ongevalsmechanisme er sprake is. Bijvoorbeeld: val van hoogte, val van fiets, gesneden aan glas, onwelwording, reanimatie.
Aandoeningen: beschrijf zo nauwkeurig mogelijk welke aandoeningen en letsels je ziet aan het slachtoffer en wat je bij het onderzoek vindt. Geef op het mannetje aan waar deze letsels zich bevinden, bijvoorbeeld door de letsels te nummeren.
Vitale functies: vul altijd de eerste 5 items in, ongeacht wat het slachtoffer mankeert. Je vult hier de waarden in die je bij aantreffen van het slachtoffer hebt gevonden. Het kopje metingen is bedoeld voor ervaren EHBO’ers of verpleegkundigen die bekwaam en bevoegd zijn om de betreffende metingen uit te voeren. Deze metingen kunnen een beeld geven van het beloop in de tijd.
Extra hulp: vul in welke dienst gealarmeerd is en hoe laat je dat gedaan hebt. Vul ook de tijd in dat de extra hulp is aangekomen, zodat achteraf gezien kan worden of hier vertragingen zijn geweest. Dit is erg belangrijke informatie! Als je het slachtoffer doorstuurt naar een huisarts, huisartsenpost of ziekenhuis, geef dat dan aan en geef aan op welke tijd je verwezen hebt en of er contact is geweest.
Achterzijde van het formulier
Behandeling: hier vul je in welke eerste hulp je hebt verleend aan het slachtoffer en noteer je eventuele adviezen, bijvoorbeeld dat iemand bij aanblijven van de klachten naar de huisarts moet gaan. Ook als het slachtoffer behandeling weigert of het gegeven advies niet overneemt moet dat geregistreerd worden, bij voorkeur met handtekening van slachtoffer. Als er adviezen worden gegeven door ambulance, een arts van het Rode Kruis of een externe hulpverlener, schrijf dat dan zorgvuldig met naam en adviezen op.
Gebruikt materiaal: registreer welk en hoeveel materiaal je verbruikt hebt. Dit is belangrijk, want alleen dan kunnen we doorberekenen welke kosten er gemaakt zijn.
Hulpverleners: noteer welke hulpverleners betrokken zijn bij de hulpverlening aan het slachtoffer. Vul hier ook in welk roepnummer je hebt.
Het slachtofferformulier wordt nooit afgegeven aan ambulance, politie, het slachtoffer of wie dan ook. Indien je een overdracht wil meegeven met de ambulance of aan het slachtoffer dat naar de huisarts of eerste hulp gaat, vul dan een nieuw formulier in en vermeldt op het formulier dat blijft dat er een overdracht is meegegeven. Indien de politie verzoekt om het formulier te mogen inzien, neem dan contact op met de coördinator van het evenement, deze zal het verder afhandelen.