Wijzigingen

  Al jaren wordt in de EHBO gebruik gemaakt van de Vijf Regels, die we kunnen zien als ‘leefregels’ of ‘geboden’. In grote lijnen geven de vijf regels een aantal punten waar men tijdens de hulp aan een slachtoffer aandacht aan dient te besteden. Ze komen niet rechtstreeks terug, maar zijn eerder op de achtergrond aanwezig:De vijf regels zijn:# Let op gevaar# Ga na wat er is gebeurd en wat het slachtoffer mankeert# Stel het slachtoffer gerust en zorg voor beschutting# Zorg voor deskundige hulp# Help het slachtoffer op de plaats waar hij ligt====1. Let op gevaar====Misschien wel de belangrijkste regel voor de EHBO-er, is het letten op het gevaar en je eigen veiligheid. Deze regel staat niet voor niets bovenaan. Voordat de EHBO-er hulp gaat verlenen, moet hij zich er van overtuigd hebben dat de situatie waarin hij zich begeeft veilig is en dat het geen gevaar voor zichzelf oplevert. Bij gevaar kun je denken aan langsrazend verkeer, spoorwegen, elektriciteit, giftige gassen, vuur enzovoorts.Let er ook op dat omstanders zich niet in een gevaarlijke situatie begeven. Let dus eerst op gevaar voor je zelf, vervolgens op gevaar voor omstanders en in de laatste plaats op gevaar voor het slachtoffer. Eigen veiligheid gaat voor. Zorg altijd voor een veilige werkomgeving, zodat je optimaal hulp kan verlenen aan het slachtoffer. Indien een slachtoffer zich in een gevaarlijke situatie bevindt, dan kan deze door middel van de noodvervoersgreep van Rautek manoeuvre worden verplaatst. Deze wordt uitgelegd tijdens de cursus, daarnaast is op Blackboard een handleiding te vinden met foto’s en filmpjes. Behalve gevaar van buitenaf, zoals hierboven genoemd, kan ook het slachtoffer een gevaar opleveren voor de hulpverlener. Bijvoorbeeld door agressief gedrag van het slachtoffer richting hulpverleners of omstanders. Ben altijd op je hoede en neem bij het benaderen van het slachtoffer geen risico.Ook [[besmettelijke aandoeningen]] kunnen bij het verlenen van eerste hulp een risico vormen . ====2. Ga na wat er is gebeurd en wat het slachtoffer mankeert====Aan ieder ongeval is een ongevalsmechanisme af te leiden, dat wil zeggen, het ‘hoe’ en ‘waarom’ vaneen ongeval. Voor de EHBO-er is deze informatie zeer relevant, omdat aan de hand van hetongevalsmechanisme een inschatting gemaakt kan worden van mogelijke letsels. Bijvoorbeeld: een valvan een ladder doet denken aan mogelijke wervelletsels of een dwarslaesie, botbreuken enhersenletsels, terwijl een bij een auto-ongeluk met een stuur in de buik altijd aan een inwendigebloeding gedacht moet worden.Bij aankomst bij het slachtoffer stel je jezelf voor en vraag je aan het slachtoffer wat er is gebeurd. Hetantwoord van het slachtoffer bevat doorgaans zeer waardevolle informatie, niet alleen over wat ergebeurd is, maar informatie over de toestand van het slachtoffer. Immers, een slachtoffer datterugspreekt is bij bewustzijn, kan praten en heeft dus (waarschijnlijk) een vrije luchtweg en kanademen.In deze cursus wordt het slachtoffer geheel nagelopen volgens een vast protocol, DRS. ABCDE, dat inhoofdstuk 2 en 3 wordt besproken.3. Stel het slachtoffer gerust en zorg voor beschuttingEen ongeval of een plotseling optredend probleem is voor het slachtoffer vaak een gebeurtenis die leidttot veel stress en angst. Voor het slachtoffer is het erg prettig als de hulpverlener rust uitstraalt en hetslachtoffer gerust kan stellen. Ook bij familieleden of omstanders zit de schrik er vaak goed in en datkan leiden tot verschillende emoties, zoals angst, agressie en verdriet. Een EHBO-er is er in de eersteplaats voor het slachtoffer, en zal dan ook zoveel mogelijk proberen om het slachtoffer gerust te stellen.Belangrijk is dat je bij het slachtoffer blijft, zodat het slachtoffer zich niet in de steek gelaten voelt enweet dat hij geholpen wordt. Praat met het slachtoffer, hoewel dat niet altijd even gemakkelijk is. Probeerbijvoorbeeld een gesprek aan te knopen over alledaagse dingen, over wat het slachtoffer vandaag gingdoen, wie hij is of waar hij woont. Vaak hebben slachtoffers behoefte aan contact, zo kun je een handvast houden, of een arm om de schouder slaan. Vertel tijdens het nalopen van het protocol wat je doeten wat je bevindingen zijn. Vertel altijd de waarheid, maar ben voorzichtig met het geven vanvermoedens. Maak het slachtoffer niet nodeloos ongerust.Vraag het slachtoffer of familie of vrienden gewaarschuwd moeten worden.Vaak staan erg veel omstanders rond een slachtoffer, probeer deze op afstand te houden, want voor hetslachtoffer komt het erg bedreigend over als een grote groep mensen over hem heen gebogen staat.Behalve het geruststellen is het ook belangrijk dat het slachtoffer beschermd wordt tegenweersinvloeden, zoals regen, koude wind, zonneschijn of hitte. In Nederland is, zeker in dewintermaanden, de kans op onderkoeling bij een slachtoffer op straat erg groot, vaak komt de kou vanafde grond en kan het zinvol zijn om het slachtoffer op een deken te leggen. Bescherm het slachtoffertegen de kou door bijvoorbeeld een (reddings)deken over hem heen te leggen of hem hiermee in tepakken. Zorg er dan ook voor dat je het hoofd goed inpakt, hier verlies je namelijk de meestelichaamswarmte. In de volle zon kan het voor het slachtoffer prettig zijn om naar een koelere ruimtegebracht te worden, mits de omstandigheden dit toelaten.Ook privacy is een vorm van beschutting. Gun het slachtoffer privacy, of zorg dat omstanders niet allesmeekrijgen, door ze op enige afstand te houden.Beschutting is ook van belang voor een goede hulpverlening. Moeilijke werkomstandigheden kunnenleiden tot suboptimale hulpverlening en daarmee tot slechtere uitkomst voor het slachtoffer. Zorg er dusaltijd voor dat je de omstandigheden zo optimaal mogelijk maakt, zoals het afschermen tegen regen, ofhet voorkomen van verblinding en warmte door de brandende zon.4. Zorg voor deskundige hulpIn veel gevallen zal het niet de EHBO-er zijn die de eindbehandeling van een raamwerk slachtoffer verzorgt. In datgeval moet er deskundige hulp worden ingeschakeld. Deskundige hulp is onder andere de huisarts, deSpoedeisende hulp (SEH) en de ambulance, die via 112 wordt ingeschakeld.Wanneer er met spoed hulp nodig is, dan wordt er via 112 een ambulance gebeld. In het protocol zijneen aantal momenten waarop bij een bepaald probleem 112 gebeld wordt voor een ambulance. Echter,soms is door omstanders al een ambulance gebeld als je als EHBO-er ter plaatse komt. Beoordeelalsnog of een ambulance nodig is. Indien het verlenen blijkt dat er geen ambulance nodig is, bel dan opnieuw112 om door te geven dat er geen hulp nodig is.5BOSA2 – Vaardigheden Acute Geneeskunde 19Soms moet het slachtoffer wel gezien worden door een arts, maar is vervoer per ambulance nietnoodzakelijk. Het slachtoffer kan dan op eigen gelegenheid naar de huisarts of Spoedeisende hulpgaan. In de weekenden moet een slachtoffer dat door een huisarts gezien moet worden naar dehuisartsenpost worden doorverwezen. Meestal moet hiervoor van Eerste Hulp tevoren telefonisch een afspraakgemaakt worden.Het kan voorkomen dat je als enige hulpverlener bij een slachtoffer bent en dat er geen omstandersaanwezig zijn. In dat geval zul je zelf hulp moeten gaan halen. Tegenwoordig heeft bijna iedereen eenmobiele telefoon bij zich en zal het slachtoffer niet alleen gelaten hoeven te worden. Wanneer je hetslachtoffer toch alleen moet laten, zorg dan bij een slachtoffer dat bij bewustzijn is, dat hij goedzichtbaar en beschermd is tegen weersinvloeden. Zeg duidelijk tegen het slachtoffer dat je hulp moetgaan halen en dat je terugkomt.Een slachtoffer dat niet bij bewustzijn is en dat alleen gelaten moet worden, zal in de praktijkstabiele zijligginggelegd moeten worden, omdat er anders een obstructie in de luchtweg ontstaat door verslapping vande tong. Dit wordt tijdens de cursus verder uitgelegd, tevens is op Blackboard een handleiding tevinden. 1Indien je een van de omstanders hulp laat halen of 112 laat bellen, zorg dan dat de omstander preciesweet wat hij moet doen, geef duidelijke instructies en vraag de omstander om terug te komen als ergebeld is, zodat jij weet dat hulp onderweg is.In het tweede deel van dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van indicaties voor 112,Spoedeisende hulp of huisarts.5. Help het slachtoffer op de plaats waar hij ligtIndien er geen gevaar is voor het slachtoffer, help hem dan op de plaats waar hij ligt, zodat er nietonnodig verplaatst wordt. Door het slachtoffer te verplaatsen kan zijn toestand verslechteren en kan eronnodig letsel optreden. Wanneer je bij een slachtoffer gaat zitten zorg dan altijd dat je op beide knieëngaat zitten en niet op de hurken. Op de hurken heb je onvoldoende stabiliteit en loop je het risico dat jeomvalt. Stap nooit over het slachtoffer heen, maar loop er om heen. Let Als het slachtoffer zelf op wil staan,leg dan uit dat het beter is om te blijven liggen tot de hulpdiensten gearriveerd zijn en hem verderkunnen helpen. Beschermende kleding, zoals een bodypack of motorkleding worden alleen verwijderdals zij een gevaaropleveren voor de vitale functies van het slachtoffer. Bedenk goed dat bodyprotectionbij motorrijders ook een inwendige bloeding kunnen remmen en zo het slachtoffer stabiel kunnenhouden.